Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie

Język baskijski

Język baskijski

Euskara
Obszar Hiszpania , Francja i inne
Liczba mówiących1.033.900
Ranking (poza pierwszą 100.)
Klasyfikacja genetyczna Język izolowany (nienależący do żadnej grupy językowej)
Pismo łacińskie
Status oficjalny
język urzędowy Kraj Basków ( Hiszpania )
Regulowany przezEuskaltzaindia
Kody języka
ISO 639 -1eu
ISO 639-2baq/eus
SIL BSQ
W Wikipedii
Zobacz też: język , języki świata
Wikipedia w języku baskijskim
W Wikisłowniku :

Język baskijski (nazwy własne, zależnie od dialektu: euskara, euskera, eskuara, üskara) – język Basków zamieszkujących kilka prowincji na pograniczu Hiszpanii i Francji . Posługuje się nim dzisiaj ponad milion osób, z których ok. 90% mieszka w Hiszpanii.

Wyróżnia się 10 dialektów języka baskijskiego. Ze względu na duże różnice pomiędzy nimi powstała ustandaryzowana odmiana języka – Euskara batua, łącząca cechy największych dialektów języka baskijskiego, oparta zwłaszcza na dialekcie Gipuzkoa . Odmiana ta nauczana jest w szkołach. Literatura w tym języku powstaje od XVI wieku . Pierwszą drukowaną książkę w tym języku wydano w 1545 roku.

Jego przynależność genetyczna nie została do tej pory ustalona, ale z pewnością nie jest to język indoeuropejski . Mówiono nim już przed kolonizacją zachodniej Europy przez Indoeuropejczyków[]. Istnieją przypuszczenia, że jest on spokrewniony z językami kartwelskimi , bywa też zaliczany do kontrowersyjnej rodziny dene-kaukaskiej . W języku baskijskim występują liczne zapożyczenia z łaciny, hiszpańskiego i francuskiego.

Spis treści

Fonetyka

Spółgłoski

W języku baskijskim występują następujące spółgłoski:

dwuwargowe dziąsłowe apikalne dziąsłowe laminalne zadziąsłowe podniebienne miękkopodniebienne krtaniowe
zwarte bezdźwięczne p t tt [ c ] k
zwarte dźwięczne b d dd [ ɟ ] g
nosowe m n
szczelinowe f s [ ]z [ s ]x [ ʃ ] h
zwarto-szczelinowe ts [ ʦ̺ ]tz [ ʦ ]tx [ ʧ ]
półotwarte l j
uderzeniowe r [ ɾ ]
drżące rr [ r ]

Spółgłoski /n/ i /l/ mają podniebienne alofony [ ɲ ] i [ ʎ ] po samogłosce /i/. J może brzmieć jak [ ], ż [ ʒ ] lub [ h ] w zależności od dialektu.

Samogłoski

W języku baskijskim istnieje 5 samogłosek: / a /, / e /, / i /, / o / i / u /. Brzmią one tak samo jak ich polskie odpowiedniki. W niektórych dialektach istnieje szósta samogłoska ü / ø /. Ton i iloczas nie są fonemiczne.

Gramatyka

Dialekty języka baskijskiego

Baskijski jest językiem ergatywnym :

Gizona etorri da. - Mężczyzna przybył
Gizonak mutila ikusi du. - Mężczyzna widzi chłopca

W polskim w obu zdaniach podmiot jest wyrażony w mianowniku. W baskijskim natomiast podmiot drugiego, przechodniego zdania wyrażony jest specjalnym przypadkiem - ergatywem, natomiast mianownik wyraża dopełnienie bliższe.

Baskijski jest też językiem aglutynacyjnym . Istnieje w nim inkorporacja zaimków, np. zdanie "mam książkę" brzmi po baskijsku liburua dut, dosłownie książka ja-mam-to.

Język baskijski ma dwanaście przypadków :

  • Nominativus , czyli po prostu mianownik , zwany także absolutywem. Używany jest on do określenia podmiotu przy czasowniku nieprzechodnim lub dopełnienia bliższego przy czasowniku przechodnim; sufiks -a.
  • Ergativus , używany do określenia podmiotu przy czasowniku przechodnim; sufiks -k.
  • Dativus , czyli celownik , oznacza osobę, która korzysta na jakiejś akcji; sufiks -i.
  • Genetivus possesivus, tłumacząc na polski "dopełniacz posiadacza", określa przedmiot należący do kogoś; suffiks -en.
  • Prolativus (benefactivus), stosowany dla oznaczenia przeznaczenia przedmiotu; sufiks: -tzat, -entzat.
  • Instrumentativus ( narzędnik ), używa się go dla określenia, że coś zostało zrobione przy pomocy odmienionego przedmiotu; sufiks: -z.
  • Inessivus , dla określenia miejsca, w jakim coś się znajduje; sufiks -n, -en.
  • Allativus , dla określenia miejsca, do którego się zmierza, sufiks -ra(t) .
  • Ablativus określa miejsce, z którego się przychodzi; sufiks: -tik.
  • Locativus , określający związek przedmiotu z miejscem, z którego on pochodzi; sufiks: -ko, -go.
  • Partitivus , mający różne zastosowania, sufiks -ik, -rik

Podstawowe zwroty

  • Dziękuję - Eskerrik asko
  • Nie - Ez
  • Tak - Bai
  • Proszę - Mesedez
  • Przepraszam - Barkatu
  • Cześć - Kaixo
  • Dzień dobry - Egun on
  • Czy mówisz po baskijsku? - Euskaraz badakizu?
  • Jak leci? - Zer moduz? lub Zelan?
  • Świetnie - Oso ondo
  • Cieszę się - Pozten naiz

Liczebniki

Języki i dialekty Półwyspu Iberyjskiego
  • 1 bat
  • 2 bi
  • 3 hiru
  • 4 lau
  • 5 bost
  • 6 sei
  • 7 zazpi
  • 8 zortzi
  • 9 bederatzi
  • 10 hamar


Linki Zewnętrzne


Inne hasła zawierające informacje o "Język baskijski":

Podróżnik ...

Rodzimy Kościół Polski ...

Jonas Basanavičius ...

Szkoci ...

Wnioskowanie ...

Włosi ...

Nowa Anglia ...

Maine ...

Stanisław Hozjusz ...

Musical ...


Inne lekcje zawierające informacje o "Język baskijski":

Rozprawa z rozprawką (plansza 7) ...

010c. Rzym (plansza 5) ...

019. Wielkie formy ukształtowania powierzchni Ziemi (plansza 4) ...





Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie