Karol Englisch, także: Karol Artur Enlisch-Payne (ur. 13 lipca 1881 w Krakowie – zm. 13 kwietnia 1945 r. w Stein an der Donau w Austrii ) – polski prawnik, pracownik administracji państwowej. Jeden z najwybitniejszych polskich taterników w historii zdobywania Tatr .

Ojciec Karola Englischa był Polakiem, matka Austriaczką, urodzoną w Krakowie i dobrze mówiącą po polsku. Sam Karol wychowywał się w Krakowie i uczęszczał do polskich szkół. Zawsze uważał się za Polaka, a swoje uczucia patriotyczne okazywał wielokrotnie, bądź to w sposób manifestacyjny (np. rozwijając w 1902 r. polską flagę na zdobytym Ostrym Szczycie ), bądź (w późniejszych latach) w sposób mniej rzucający się w oczy, pracując na rzecz polskiej racji stanu.

W latach 1899 - 1903 studiował prawo na Uniwersytecie Jagiellońskim , gdzie też w 1905 r. uzyskał doktorat w tej dziedzinie. Od 1903 r. pracował w urzędach państwowych we Lwowie i w Wiedniu . W 1919 r. był rzeczoznawcą przy polskiej delegacji na konferencję pokojową w Paryżu . W 1920 r. został docentem Uniwersytetu Jagiellońskiego z zakresu statystyki , ale nie prowadził zajęć dydaktycznych. Od 1920 mieszkał w Wiedniu.

W Tatry wyprowadziła go jako 15-letniego chłopca jego matka Antonina Englischowa . Englisch uprawiał początkowo taternictwo z przewodnikami (głównie ze spiskim przewodnikiem Johannem Hunsdorferem seniorem ), później już bez ich pomocy, a nawet samotnie. Dużo wspinał się również ze swoją matką. Interesowało go zwłaszcza wymazywanie ostatnich białych plam na mapie Tatr: w latach 1896 - 1903 wszedł jako pierwszy na ponad 30 szczytów i turni tatrzańskich, przyspieszając tym samym zdecydowanie zamknięcie okresu taternictwa "zdobywczego".

Od 1898 r. rozwinął też ożywioną działalność pisarską. Publikował opisy swych tatrzańskich wypraw początkowo w publikacjach spiskoniemieckich i węgierskich, następnie francuskich (od 1902 r.) oraz polskich (od 1902 r.).

W latach międzywojennych, podczas gdy mieszkał i pracował w Wiedniu, tajnie działał na rzecz polskiego wywiadu. W czasie II wojny światowej działał na rzecz Polskiego Państwa Podziemnego , działając m.in. w strukturach sieci wywiadu dalekiego zasięgu (kryptonim "Stragan") Komendy Głównej AK . W 1943 r. za swą działalność antyhitlerowską został w Wiedniu aresztowany przez Gestapo i skazany na śmierć. W 1945 r., tuż przed wyzwoleniem, został zamordowany w więzieniu w miejscowości Stein an der Donau wraz z m.in. Janem Mrózkiem , szefem grupy "WO-1 Południe" tej siatki.

Bibliografia

Linki zewnętrzne

• K. Englisch w Wielkiej Internetowej Encyklopedii Tatrzańskiej