Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie

Aceton

Aceton

Aceton
Ogólne informacje
Nomenklatura systematyczna ( IUPAC ):
propan-2-on, 2-propanon, propanon
Inne nazwydimetyloketon, dwumetyloketon
Wzór sumarycznyC3H6O
Inne wzoryCH3-CO-CH3, CH3COCH3, CO(CH3)2
SMILES
Masa molowa 58,08 g / mol
Wyglądbezbarwna ciecz o ostrym zapachu
Identyfikacja
Numer CAS 67-64-1
PubChem 180[1]
Niebezpieczeństwa
MSDS Zewnętrzne dane MSDS
Zagrożenia
Łatwopalny
Drażniący
Łatwopalny
(F)
Drażniący
(Xi)
NFPA 704

3
1
0
 
Temperatura zapłonu -20 °C
Temperatura samozapłonu 465 °C
Zwroty ryzyka R11, R36, R66, R67
Zwroty bezpieczeństwa S9, S16, S26
Numer RTECS AL31500000
Podobne związki
Podobne związki propan , 2-butanon, izopropanol , acetyloaceton
Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą
warunków standardowych (25 °C, 1000 hPa)

Aceton (nazwa systematyczna: propanon) – najprostszy przedstawiciel grupy ketonów alifatycznych . Posiada ostry, jak twierdzą niektórzy, kojarzący się z owocami zapach . Miesza się w każdych proporcjach z wodą , etanolem , eterami i innymi ketonami o niskiej masie cząsteczkowej .

Spis treści

Występowanie i otrzymywanie

Aceton jest zawarty w niewielkich ilościach w krwi i moczu . Większe od normy jego stężenie pojawia się w organizmie przy zaawansowanej i nieleczonej cukrzycy . Aceton jest naturalnie obecny w tkankach wielu roślin (np. ziemniaków , żyta ), gazach wulkanicznych i gazach spalinowych . Tworzy się on w dużych ilościach w trakcie suchej destylacji drewna , która była niegdyś głównym sposobem jego produkcji. Obecnie w przemyśle produkuje się go najczęściej metodą kumenową przy okazji otrzymywania fenolu . W laboratorium można go otrzymać przez suchą destylację octanu wapnia . Aceton wytwarzany jest efektywnie przez bakterie Clostridium acetobutylicum. Proces ten został opisany po raz pierwszy w latach 1904–1907, natomiast wykorzystany w praktyce do przemysłowej produkcji acetonu w roku 1915[2] przez brytyjskiego biochemika pochodzenia żydowskiego Chaima Weizmanna , późniejszego pierwszego prezydenta państwa Izrael . W okresie I wojny światowej występowało duże zapotrzebowanie na aceton, niezbędny składnik kordytu (rodzaj prochu bezdymnego ), natomiast działania wojenne uniemożliwiały Wielkiej Brytanii import octanu wapnia, prekursora acetonu. Technologia opracowana przez Weizmanna umożliwiła produkcję acetonu na dużą skalę. Ponieważ pożywkę dla C. acetobutylicum przygotowywano z deficytowej kukurydzy , konieczne było przeniesienie produkcji do Kanady (1916) i USA (1917). Weizmann w zamian za swoje zasługi zasugerował swoje poparcie dla idei państwa żydowskiego w Palestynie, co w dużej mierze przyczyniło się do uchwalenia Deklaracji Balfoura [3][4][5].

Obecnie otrzymywany jest katalitycznie z alkoholu izopropylowego , acetylenu w wyniku fermentacji butanolowo -acetonowej.

Zastosowanie

Aceton

Aceton jest powszechnie stosowanym rozpuszczalnikiem organicznym o dużej polarności . Rozpuszcza większość miękkich tworzyw sztucznych , lakiery , tłuszcze , oleje (nawet nagar silnikowy). Stosuje się go przy produkcji leków , barwników , farb , lakierów i środków czyszczących. Niegdyś był powszechnie stosowany w charakterze zmywacza do paznokci, jednak ze względu na jego szkodliwość aktualnie nie wolno w Polsce produkować zmywaczy na bazie acetonu. Aceton może być wykorzystywany jako prekursor do produkcji narkotyków i w związku z tym obrót nim jest w Polsce ograniczony (Dz. U. z 2005 roku Nr 179 poz. 1485). Ze względu na szerokie zastosowanie tej substancji, przepisy te są jednak często ignorowane lub omijane: aceton techniczny jest np. zwykle dostępny w sklepach z artykułami malarskimi i budowlanymi.

Szkodliwość

Aceton jest dość toksyczny. Szczególnie toksyczne są jego opary, łatwo wchłaniające się przez płuca do krwi, która rozprowadza ten związek po całym organizmie. Jeśli stężenie acetonu we krwi nie jest zbyt wysokie, jest on skutecznie metabolizowany przez wątrobę . W większym stężeniu aceton zaczyna powodować ostre podrażnienia błon śluzowych nosa i ust oraz łzawienie oczu i ból głowy . Duże stężenie acetonu w powietrzu powoduje utratę przytomności i śpiączkę . Małe ilości acetonu podane doustnie nie powodują większych skutków oprócz podrażnienia całego układu pokarmowego i ewentualnych wymiotów. Duże ilości powodują podobne efekty jak przy wdychaniu. Aceton podrażnia skórę, wywołując jej zaczerwienienie. Przy częstym kontakcie wywołuje trwałe zniszczenia struktury skóry podobne nieco do poparzeń. Badania na zwierzętach wskazują, że aceton powoduje uszkodzenia DNA , co może prowadzić do mutacji i obniża popęd płciowy zarówno samców, jak i samic. Nie stwierdzono natomiast aby miał on bezpośrednie działanie rakotwórcze .

Przypisy

  1. Aceton – podsumowanie ( ang. ). PubChem Public Chemical Database.
  2. Weizmann C (1915) "Improvements in the bacterial fermentation of carbohydrates and in bacterial cultures for the same" British patent 4845
  3. P. Durre. "New insights and novel developments in clostridial acetone/butanol/isopropanol fermentation." Appl.Microbiol.Biotechnol. 49(6):639-648, 1998. DOI: 10.1007/s002530051226
  4. Janusz Pajewski: Pierwsza wojna światowa 1914-1918. Warszawa: PWN, 2004, ss. 348-349. 
  5. Encyklopedia Britannica - edycja polska. Wyd. 1. T. 45. Poznań: Wydawnictwo Kurpisz, 2005, s. 368. 

Linki zewnętrzne


Inne hasła zawierające informacje o "Aceton":

Oddychanie komórkowe ...

Mocznik ...

Metan ...

Mastyks ...

Kwas solny ...

Hipoglikemia rąk,drgawki, przyspieszone bicie serca, drażliwośćglukagon - uwalnia glukozę z glikogenu, aktywację produkcji Acetonu w wątrobie (stąd tzw. Aceton głodowy)kortyzol - powoduje rozpad białek i ...

Przemysł petrochemiczny ...

Rafineria ropy naftowej ...

Cukrzyca ...

Ketony ...


Inne lekcje zawierające informacje o "Aceton":

Aldehydy i ketony (plansza 19) podstawników połączonych z grupą karbonylową, np. keton dimetylowy CH3COCH3. Wzór Nazwa systematyczna Nazwa zwyczajowa CH3COCH3 propanon keton dimetylowy (Aceton) CH3CH2CH2COCH3 pentan-2-on keton metylowopropylowy 1-fenylopropan-2-on benzylometyloketon Ketony, w których grupa karbonylowa związana jest bezpośrednio z ...

Układ moczowy (plansza 11) ciężar właściwy – 1,005 – 1,025 białko – brak cukier – brak Aceton i kwasy – 1,2 – 4,5 mg barwniki żółciowe – brak ...

Alkany, alkeny, alkiny (plansza 32) [CH2=HC-OH] --------> CH3-CHO aldehyd octowy CH3-CCH + H2O -- HgSO4, H2SO4 --> CH3-CO-CH3 Aceton 5. Polimeryzacja: CHCH + CHCHCH2=CH-CΞCH (liniowa) 3C2H2 → C6H6 – benzen (polimeryzacja cykliczna) ...





Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie