Rycina przedstawiająca abordaż

Abordaż ( fr. abordage) – sposób walki morskiej polegający na zetknięciu się dwóch okrętów i prowadzeniu walki wręcz na ich pokładach w celu zdobycia wrogiego okrętu lub jego późniejszego zatopienia. Stosowany od początku żeglugi, był podstawowym sposobem walki morskiej w epoce okrętów żaglowych do XVII wieku i, mimo wzrostu znaczenia artylerii , pozostał jednym z podstawowych sposobów walki do początku XIX wieku . Abordaż zastąpił w tej roli taranowanie , dominujące w epoce okrętów wiosłowych w starożytności , stając się także podstawowym sposobem walki XV- i XVI-wiecznych galer wiosłowych.

Dla celów abordażu okręty oprócz marynarzy zabierały również żołnierzy piechoty morskiej , którzy wraz z częścią załogi dostawali się na okręt nieprzyjaciela. W celu doprowadzenia do abordażu i zapobiegnięcia ucieczce wrogiego okrętu stosowano sczepianie okrętów za pomocą haków i lin. Tuż przed abordażem prowadzono ogień z dział oraz broni ręcznej, zwłaszcza ze stanowisk na masztach , w celu osłabienia załogi przeciwnika. Mimo stopniowego wzrostu znaczenia artylerii okrętowej , przez długi czas nie była ona z reguły zdolna do topienia okrętów, a jedynie do ich obezwładnienia i wybicia załogi, wobec czego abordaż pozostał istotnym sposobem walki morskiej jeszcze na początku XIX wieku , zwłaszcza podczas wojen napoleońskich . Taktyka ta została zaniechana w XIX wieku wraz z wprowadzeniem okrętów o napędzie mechanicznym i znacznym udoskonaleniem artylerii. Od tej pory abordaż jako sposób walki morskiej zdarzał się już sporadycznie, w sprzyjających okolicznościach.

W okresie późniejszym, aż do czasów współczesnych określenia tego używa się na zbrojne wejście na pokład i opanowanie obcego okrętu lub statku przez oddział abordażowy (inaczej pryzowy), niekoniecznie połączone z walką lub bezpośrednim zetknięciem dwóch okrętów.

Przykłady

Abordaż pozwolił Rzymianom w czasie I wojny punickiej opanować Morze Śródziemne . Używali oni specjalnych pomostów abordażowych (tzw. kruków ).

W drodze abordażu został zdobyty przez Polaków szwedzki okręt " Tigern " w bitwie pod Oliwą .

Jednym z najbardziej błyskotliwych przypadków zastosowania tej taktyki było zdobycie przez Brytyjczyków pod wodzą admirała Horatio Nelsona podczas bitwy koło Przylądka św. Wincentego hiszpańskiego okrętu liniowego "San Nicolás" (80 działowego), po czym bezpośrednio z jego pokładu, następnego, większego 112-działowego "San José"^[1].

Przypisy

Źródła

• Mała Encyklopedia Wojskowa, tom I ( A – J ), Wydawnictwo MON, Warszawa 1967