X-Men – to fikcyjna grupa superbohaterów ze świata Marvel Comics . Zostali stworzeni przez Stana Lee i Jacka Kirby’ego i zadebiutowali w X-Men #1 we wrześniu 1963 roku. Z biegiem lat zaczęły pojawiać się komiksy z X w nazwie, seriale animowane oraz filmy fabularne.

O komiksie

Komiks X-Men został wymyślony przez Stana Lee w roku 1963 . Wtedy w składzie X-Men mogliśmy zobaczyć takie postacie jak: Cyclops (Cyklop), Beast (Bestia), Marvel Girl (później Phoenix (Feniks)), Iceman i Angel (Anioł). W nr 49 pojawiła się Polaris, a w nr 54 Havok, brat Cyclopsa. Po numerze 66 seria została zawieszona. W latach 1970-1975 wskrzeszono ją w postaci przedruków starych zeszytów. Ich popularność była na tyle duża, że zdecydowano się na kontynuację. W Giant-Size X-Men #1 Profesor Xavier rekrutuje grupę nowych mutantów aby uratowali oryginalnych X-Men uwięzionych przez żyjącą wyspę Krakoę. W jej skład wchodzą: Storm, Wolverine , Collosus, Nightcrawler , Sunfire, Thunderbird i Banshee. W pierwszym numerze nowej serii - #94 grupę opuszczają Sunfire i oryginalni X-Men z wyjątkiem Cyclopsa. W późniejszych przygodach prawdziwa Jean Grey została zastąpiona kosmiczną istotą zwaną Phoenix (Feniks). W X-Men wystąpili także: Rogue, Shadowcat, Gambit, Jubilee, Dazzler, Bishop, Cable , Cannonball, Psylocke, Emma Frost, Longshot, X-23, Northstar oraz wielu innych. Komiks współtworzyli: Stan Lee , Chris Claremont, John Byrne , Scott Lobdell, Jim Lee , Fabian Nicieza i inni.

Mutanci

• Profesor X
  • Prawdziwe imię i nazwisko; Charles Francis Xavier
  • Zdolności; Charles jest najpotężniejszym telepatą na Ziemi. Posiada szeroki wachlarz mocy psionicznych m.in. jest w stanie czytać w myślach, kasować wspomnienia, kontrolować umysły innych.
  • Powiązanie z grupami; X-Men, Illuminati, Generation X, New Mutants, Starjammers, Cadre K

X-Men

• Cyclops
  • Prawdziwe imię i nazwisko; Scott Summers
  • Zdolności; Absorbuje otaczającą go energię (np. światło słoneczne, elektryczność) w celu wytworzenia wiązki promieni laserowych o niszczącej mocy, którą wystrzeliwuje z oczu. By móc kontrolować swoją moc, musi nosić specjalny wizjer. Promienie optyczne Scotta są w stanie roztrzaskać adamantium.
  • Powiązanie z grupami; X-Men, X-Factor, X-Terminators

• Marvel Girl/Phoenix
  • Prawdziwe imię i nazwisko; Jean Grey-Summers
  • Zdolności; Jean posiada szeroki wachlarz mocy telepatycznych i telekinetycznych. Potrafi m.in czytać oraz przechowywać (i wysyłać własne) myśli oraz manipulować ludzkim ciałem poprzez umysł. Dzięki telekinetycznym zdolnościom może lewitować oraz unosić inne przedmioty. Jej moce pozwalają jej także generować fale wstrząsowe i różnego rodzaju osłony.
  • Powiązanie z grupami; X-Men, X-Factor, X-Terminators, The Twelve

• Beast
  • Prawdziwe imię i nazwisko; Henry Philip McCoy
  • Zdolności; Beast w swej pokrytej futrem formie posiada wyjątkowo duże stopy i dłonie z palcami zakończonymi niezwykle ostrymi pazurami. Posiada także nadludzką siłę, zręczność, wytrzymałość oraz szybkość. Do mutagenicznych mocy Beasta zalicza się także wyczulone zmysły, "kocią" noktowizję oraz ograniczone zdolności samoleczenia.
  • Powiązanie z grupami; X-Men, X-Factor, Avengers, Defenders, Rejects, The Brotherhood Of Evil Mutants

• Angel/Archangel
  • Prawdziwe imię i nazwisko; Warren Kenneth Worthington III
  • Zdolności; Posiada skrzydła o rozpiętości prawie pięciu metrów. Mutagenicznie poprawiona fizjologia daje Warrenowi ponadprzeciętną siłę, zwinność, wzrok, zręczność, prędkość oraz wytrzymałość. Jego ciało jest w pełni przystosowane do lotu. Na przykład jego kości są pneumatyczne (czyli puste w środku), ciało praktycznie pozbawione tłuszczu, a tkanka mięśniowa nadzwyczajnie rozwinięta. Poprzez badania genetyczne Apocalypse jego skóra przybrała niebieski kolor, a normalne skrzydła zastąpiły biometaliczne. Z biegiem czasu jednak opierzone skrzydła wyrosły ponownie, rozkruszając metalowe. Modyfikacje Apocalypse umożliwiły także Warrenowi lot na dłuższe dystanse bez robienia przerw.
  • Powiązanie z grupami; X-Men, Champions, Defenders, X-Factor, X-Terminators, Horse of Apocalypse

• Iceman
  • Prawdziwe imię i nazwisko; Robert Louis "Bobby" Drake
  • Zdolności; kontrolowanie lodu: przemiana ciała w lód, tworzenie lodowych formacji z wilgoci w powietrzu.
  • Powiązanie z grupami; X-Men, Champions, Defenders, X-Factor, X-Terminators, The Twelve

Późniejsi członkowie

• Havok
  • prawdziwe imię: Alex Summers.
  • moc: możliwość strzelania promieniami plazmy.
  • opis: brat Cyclopsa. Havok i Cyclops są wzajemnie niewrażliwi na działanie swoich mocy.

• Polaris
  • prawdziwe imię: Lorna Dane.
  • moc: kontrolowanie pola magnetycznego umożliwiające manipulację wszelkimi metalowymi przedmiotami.

Druga generacja X-Men

Oryginalna seria odniosła sukces, więc autorzy postanowili nieco zmienić założenia i rozwinąć zespół. Wydanie specjalne "Giant Size X-Men #1" żegnało większość oryginalnego zespołu (oprócz Cyklopa) i wprowadzało nowych bohaterów.

• Wolverine (Rosomak)
  • prawdziwe imię: James Howlett
  • moc: wysuwane z każdej dłoni trzy kościane pazury, samoleczenie, które pozwoliło na pokrycie szkieletu(łącznie z pazurami) najtwardszym znanym metalem - adamantium, wyostrzone zmysły, odporność na alkohol i trucizny.
  • opis: tajemniczy, morderczy, niemal niezniszczalny.
  • poprzednie pseudonimy: Weapon X, Logan, Śmierć V
  • Urodzony w 1897 r. w komiksie był uznawany za najstarszego mutanta na ziemi (W 2009 roku ma 112 lat). W następnych odsłonach X-Menów pałeczkę oddaje Apocalypsowi który ma ponad 2000 lat.

• Storm (Burza)
  • prawdziwe imię: Ororo Munroe
  • moc: kontrola warunków atmosferycznych ( pogody ) , zdolność latania .
  • opis: Kenijka , niebieskie oczy ( gdy zmienia pogodę białe ).

• Collosus (Kolos)
  • prawdziwe imię: Piotr "Peter" Nikołajewicz Rasputin (ang. transkrypcja Piotr Nikolaievitch Rasputin)
  • moc: zamiana skóry w organiczną stal, siła.
  • opis: Rosjanin o łagodnym usposobieniu i duszy artysty.

• Nightcrawler (Nocny Pełzacz)
  • prawdziwe imię: Kurt Wagner.
  • moc: teleportacja, akrobatyczna zwinność, zdolność przyczepiania się do ścian, ogon i trzy palce u rąk oraz 2 u nóg, ciemne futro na całym ciele, żółte oczy.
  • opis: przy teleportacji zostawia siarczany dym i dźwięk "Bamf!", mimo diabelskiego wyglądu został księdzem.

• Banshee
  • prawdziwe imię: Sean Cassidy.
  • moc: potężny krzyk, lot.
  • opis: były policjant i członek Interpolu. Ma córkę Therese (Siryn).

• Thunderbird
  • prawdziwe imię: John Proudstar.
  • moc: siła i wytrzymałość, dzięki zagęszczonej tkance mięśniowej.
  • opis: Indianin, zginął w akcji krótko po pojawieniu się.

• Sunfire
  • prawdziwe imię: Shiro Yoshida
  • moc: protekcja ognia atomowego, absorpcja energii i fal elektromagnetycznych, odporność na radiację, zdolność lotu.
  • opis: Japończyk, szybko odchodzi od X-Men, ma siostrę o podobnych zdolnościach.

Inni

Skład X-Men zmieniał się w czasie, różne postacie pojawiały się na krócej lub dłużej. Wśród najistotniejszych wymienić należy:

• Rogue ("Szelma")

• • prawdziwe imię: Anna Marie D’Acanto.
  • moc: przejmowanie energii życiowej i wspomnień ludzi, w przypadku mutantów również mocy, po trwałym wchłonięciu mocy Miss Marvel również supersiła, latanie i wytrzymałość.
  • opis: uniemożliwiony kontakt fizyczny z ludźmi jest dla niej prawdziwą zmorą.

• Shadowcat
  • prawdziwe imię: Kitty Pryde.
  • moc: przenikanie przez ciała stałe, zwana "fazowaniem", przenikając przez elektronikę powoduje zwarcia.
  • opis: ambitna, inteligentna nastolatka, po dołączeniu do X-Men nauczyła się pewności siebie.

• Gambit
  • prawdziwe imię: Remy LeBeau.
  • moc: ładuje drobne przedmioty (zwykle karty do gry, ale też kamyki itp.) energią kinetyczną; tak naładowany przedmiot przy zderzeniu z innym przedmiotem – wybucha.
  • opis: były włamywacz, członek gildii złodziei, kochanek Rogue.

• Psylocke
  • prawdziwe imię: Elizabeth "Betsy" Braddock.
  • moc: zdolności telepatyczne, możliwość skoncentrowania energii psionicznej w sztylet psioniczny, którym, uderzając w głowę przeciwnika pozbawia go przytomności.
  • opis: piękna Angielka o fioletowych włosach, w ciągu swej kariery w X-Men przechodzi wiele przeobrażeń w sferze wyglądu, psychiki, zachowania oraz używanych mocy.

Przez zespół przewijało się też wiele innych postaci, które w różnych adaptacjach odgrywały mniejsze lub większe role, między innymi: Jubilee, Forge, Dazzler, Cable, Bishop i inni. Zdarzało się, że w szeregi X-Men wstępowali dawni wrogowie, jak Magneto, Juggernaut czy White Queen.

Inni mutanci

• Blink
  • prawdziwe imię: Clarice Feguson
  • moc: teleportacja poprzez portal ,nie musi widzieć miejsca gdzie się teleportuje ,może teleportować w zasięgu nawet na księżyc
  • opis: Uważa Szablozębnego za dobrego człowieka ,a on traktuje ją jak siostrę

• Lady Deathstrike
  • prawdziwe imię: Yuriko Oyama
  • moc: pazury z palców
  • opis: nienawidzi Wolverine'a bo twierdzi ,że ukradł projekt jej ojca

Wrogowie

• Magneto
  • prawdziwe imię: Erik "Magnus" Lehnsherr.
  • moc: kontrola nad każdym polem magnetycznym. Magneto był jednym z najpotężniejszych mutantów, w wyniku działan swej córki Wandy stracił moc.
  • opis: przyjaciel i zarazem wróg Xaviera, geniusz genetyki, opowiada się za walką mutantów o dominację nad ludźmi, jest Polakiem lub Żydem polskiego pochodzenia (nigdy nie zostało to określone w oryginalnych komiksach)

• Mystique ("Mistyczka")
  • prawdziwe imię: Raven Darkholme.
  • moc: zmiana ciała, ubioru i głosu, zdolność upodobnienia się do dowolnej osoby.
  • opis: tajemnicza, mordercza, ambitna, niebieska skóra, czerwone włosy, w filmie – naga, niebieskie łuski okrywające niebieskie ciało, czerwone włosy zaczesane do tyłu, "kocie" oczy, w komiksie – biały strój z motywami czaszek, rozpuszczone włosy, "kocie" oczy

• Juggernaut ("Tir"/"Moloch")
  • prawdziwe imię: Cain Marko.
  • moc: pochodzenie magiczne (Klejnot Cyttorak) – niezwykła siła, niezniszczalność, możliwość obejścia się bez tlenu, pożywienia, wody.
  • uzbrojenie: zbroja, hełm chroni jego głowę, ponieważ jest wrażliwy na ataki psychiczne.
  • opis: przyrodni brat Xaviera, obecnie nie posiada już Klejnotu, przez co jego moc i siła spadły, jest członkiem New Excalibur, posiada bardzo wytrzymały strój i kask chroniący przed uszkodzeniem głowy i telepatią.

• Pyro
  • prawdziwe imię: John Allerdyce
  • moc: kontrolowanie ognia. nie potrafi go stworzyć, ale nawet z małej iskierki może wytwarzać ogień potężny i ogromny. Potrafi kontrolować ogień: jego gęstość, objętość i moc oparzenia. Sam jest nieczuły na ogień oraz jego żar.
  • opis: nieczuły, ambitny, żartobliwy.

• Apocalypse ("Apokalipsa")
  • prawdziwe imię: En Sabah Nur
  • moc: umiejętność kontrolowania każdej komórki swojego ciała co np. umożliwia mu zmienianie kształtów czy rozmiarów. Posiada też umiejętnosci lewitacji, teleportacji, niezniszczalności niezwykłą siłą oraz zdolnością emitowania promieni plazmy z rąk.
  • opis: żył on w dawnych czasach, postępuje w myśl zasady, że przetrwać mogą jedynie najsilniejsi.

• Avalanche*
  • prawdziwe imię: Dominic Petros
  • moc: umiejętność generowania z czubków palców energii sejsmicznej, kontrola nad ziemią i możliwość jej formowania.
  • opis: przyjaciel Pyro(John Allerdyce). Skory do kłótni.

• Scarlet Witch ("Szkarłatna Wiedźma")
  • prawdziwe imię: Wanda Django Maximoff
  • moc: Zdolności manipulacji energią powiązane z mistycznymi energiami Góry Wundagore pozwalają Wandzie tworzyć pociski oraz pola zakłócające miejscowo rachunek prawdopodobieństwa powodujące tym samym nieprawdopodobne wydarzenia. Szkarłatna Wiedźma potrafi także wykorzystywać swe zdolności do lewitacji, manipulacji otaczającej ją magii oraz kontroli nad siłami natury.
  • opis: córka Magneto była jednym z najpotężniejszych mutantów na świecie, w wyniku załamania nerwowego pozbawiła mocy 90% mutantów, w tym siebie.

• Szablozębny
  • prawdziwe imię: Victor Creed
  • moc:wygląd półczłowieka - półwilka, wzmocnione zmysły, zdolność gojenia ran, ostre pazury
  • opis:brat Wolverine'a i jego największy wróg

• Blob
  • prawdziwe imię: Fred Diuks Ariad Blob
  • moc: niezwykła siła i zwinność
  • opis: wcześniej pracował w wędrującym cyrku

• Ropucha
  • prawdziwe imię: Toad Tolancki
  • moc: wygląd i zachowanie jak ropucha
  • opis: w grze X-men Legends 2 pała uczuciem do Wandy Maximoff

• Los
  • Prawdziwe imię: Destiny
  • moc: potrafi przewidzieć przyszłość
  • opis: przyjaciółka Raven Darkholme

The Brotherhood of Evil Mutants (Bractwo Złych Mutantów), formacja założona przez Magneto, oprócz Mystique, Scarlet Witch i Pyro, jej członkami byli: Avalanche (Lawina; moc: wywoływanie wstrząsów i kontrola nad ziemią), Blob, Toad, Sabretooth, Destiny, Quicksilver, Mastermind (moc: wytwarzenie bardzo realistycznych iluzji) i wielu innych. Skład zmieniał się w czasie i jest zależny od adaptacji.

Powracającymi wrogami X-Men są również: Mr Sinister (Nathaniel Essex, "Pan Złowieszczy"), Mojo, Hellfire Club ("Klub Ognia Piekielnego"), Reavers ("Rozbójnicy"), The Acolytes ("Akolici"), i wielu innych.

Serie komiksowe

Oryginalna seria "X-Men" która od 142 numeru zmieniła nazwa na "Uncanny X-Men" ukazuje się od 1963 roku do dziś (ponad 500 numerów). Przez lata powstawały nowe serie bezpośrednio związane z UXM: "New Mutants", "X-Men", "X-Force", "X-Factor" i inne, razem tworząc przebogate uniwersum Marvela. W Polsce , dzięki wydawnictu TM-Semic , ukazywały się wybrane numery głównie z "Uncanny X-Men" i "X-Men" (opublikowano 53 numery) oraz "Ultimate X-Men" (8 numerów, alternatywne przygody odmłodzonych i unowocześnionych bohaterów) i "New X-Men" (4 numery, kontynuacja " X-Men vol. 2") dzięki wydawnictwu Axel Springer (seria Dobry Komiks). Aktualnie po polsku ukazuje się seria " Astonishing X-Men ", wydawana przez Mucha Comics .

Adaptacje

Seriale animowane

Pierwsza próba adaptacji w postaci filmu rysunkowego nie odniosła sukcesu, dopiero serial produkowany przez telewizję Fox ( X-Men: The Animated Series ) dotarł do widzów na całym świecie (w tym również do Polski). Serial utrzymywał stały skład zespołu (Cyclops, Beast, Storm, Wolverine, Rogue, Gambit, Jean Grey i Jubilee), pozostałe postacie traktując jako epizodyczne. Trzecią adaptacją rysunkową była czterosezonowa seria " X-Men Evolution ", produkowana przez Warner Brothers , która stawiała sobie za zadanie napisanie od zera historii X-Men, z naciskiem na odmłodzenie, przedstawiając historię grupy nastoletnich mutantów. Najnowsza adaptacja to Wolverine and the X-Men opisuje przygody Wolverina jako lidera X-men'ów. Początkowo do grupy należeli Bestia oraz Wolverine. Serial póki co nie jest emitowany w Polsce.

Filmy kinowe

Adaptacje filmowe, produkowane przez 20th Century Fox , reżyserowane przez Briana Singera przyniosły milionowe zyski. W kolejności powstania są to:

• X-Men ( 2000 ) - pokazuje historię luźno związaną z komiksem, raczej nastawioną na przedstawienie bohaterów widzom. X-Men występują w składzie: Cyclops, Jean Grey, Storm, do nich dołączają Wolverine i Rogue. Wiele postaci pokazanych jest jako drugoplanowe, jako uczniowie szkoły Xaviera (Iceman, Shadowcat). Prowadzone przez Magneto Bractwo to: Mystique, Sabretooth i Toad.
• X-Men 2 ( 2003 ) - przybliża przeszłość Wolverine'a, rozwijając rolę niektórych bohaterów (Iceman) i prezentując nowych ( Nightcrawler , Pyro, Collosus), więcej postaci pojawia się w tle (Siryn, Collosus).
• X-Men 3: Ostatni bastion ( 2006 ) - nawiązuje do komiksowej Sagi Mrocznej Feniks (Dark Phoenix Saga) i do znanego fanom komiksu "leku" powstrzymującego mutacje. Nowo wprowadzone postacie to między innymi Bestia, Shadowcat i Anioł po stronie X-Men oraz Juggernaut, Callisto (w zmodyfikowanej wersji) i cała rzesza mutantów po stronie Magneto. Znane z wcześniejszych części postacie pokazane są w innym świetle, rozwija się ich charakter i moce. Nasycenie emocjonalne filmu jest wyraźnie większe, podobnie jak ilość efektów specjalnych.
• X-Men Geneza: Wolverine ( 2009 ) - sięga do początków historii mutantów, przed zaistnieniem organizacji Xaviera i Magneto. Jako bohater pierwszoplanowy występuje Wolverine, w tle pojawiają się również sceny z przeszłości innych znanych z cyklu postaci (Cyclops, Blob, Sabretooth, Gambit).

Linki zewnętrzne

• Dane X-Men w oficjalnej bazie Marvela ( ang. )
• Sugerowana kolejność czytania przygód X-Men