30 września jest 273. (w latach przestępnych 274.) dniem w kalendarzu gregoriańskim . Do końca roku pozostaje 92 dni.

Święta

• imieniny obchodzą: Felicja , Franciszek , Grzegorz , Hieronim , Hieronima , Honoriusz , Imisław , Nadzieja , Ursus , Wiktor , Znamir i Zofia .
• Botswana – Święto Niepodległości ( 1966 )
• międzynarodowe – Międzynarodowy Dzień Tłumacza (od 1953 w dniu wspomnienia św. Hieronima ze Strydonu, tłumacza Biblii ; z inicjatywy Międzynarodowej Federacji Tłumaczy)
• Polska – Dzień Chłopaka , Dzień Chłopca
• wspomnienia i święta w Kościele katolickim ^[1][2], obchodzą:
  • św. Franciszek Borgiasz ( generał jezuitów )
  • św. Grzegorz Oświeciciel ( biskup i apostoł Armenii )
  • św. Hieronim ze Strydonu ( apologeta i doktor Kościoła )
  • św. Honoriusz z Canterbury (biskup)
  • św. Zofia ( męczennica )

Wydarzenia w Polsce

• 1602 – II wojna polsko-szwedzka : kapitulacja Szwedów w oblężonym Białym Kamieniu .
• 1626 – III wojna polsko-szwedzka : bitwa pod Zelborkiem.
• 1632 – armia moskiewska wkroczyła w granice Rzeczpospolitej, rozpoczęła się wojna smoleńska .
• 1655 – potop szwedzki : zwycięstwo Szwedów w bitwie pod Nowym Dworem .
• 1773 – Sejm ratyfikował traktaty rozbiorowe .
• 1807 – ukonstytuowała się diecezja kielecka .
• 1863 – powstanie styczniowe : podczas bitwy pod Mełchowem stracił lewą nogę i dostał się do niewoli Adam Chmielowski , późniejszy brat Albert.
• 1890 – zainaugurował działalność Teatr Polski w Bielsku-Białej .
• 1904 – zainaugurował działalność Teatr im. Wilama Horzycy w Toruniu .
• 1921 – przeprowadzono Pierwszy Powszechny Spis Ludności .
• 1922 – w Krakowie wprowadzono ruch prawostronny.
• 1926 – upadł trzeci rząd Kazimierza Bartla .
• 1928 – otwarto stadion Polonii Warszawa .
• 1928 – powstał klub sportowy Unia Tarnów .
• 1929 – w Poznaniu zakończyła się Powszechna Wystawa Krajowa .
• 1938 – w Koszalinie zlikwidowano komunikację tramwajową .
• 1938 – Polska przedstawiła Czechosłowacji ultimatum w sprawie Zaolzia .
• 1939 – Ignacy Mościcki przekazał urząd prezydenta Władysławowi Raczkiewiczowi .
• 1939 – prezydent Władysław Raczkiewicz mianował Władysława Sikorskiego premierem rządu RP na emigracji.
• 1944 – pod naciskiem Wielkiej Brytanii ze stanowiska Naczelnego Wodza odwołano generała Kazimierza Sosnkowskiego .
• 1944 – 61. dzień powstania warszawskiego : kapitulacja Żoliborza .
• 1949 – rząd polski zerwał stosunki dyplomatyczne z Jugosławią .
• 1954 – utworzono Tatrzański Park Narodowy .
• 1986 – powstała Tymczasowa Rada NSZZ Solidarność .
• 1986 – Telewizja Polska wyemitowała premierowy odcinek serialu Alternatywy 4 .
• 1987 – premiera filmu Kobieta samotna .
• 1994 – miał miejsce tzw. obiad drawski ; bunt generalicji przeciwko ówczesnemu ministrowi obrony narodowej.
• 1997 – FSO rozpoczęła produkcję modelu Daewoo Lanos .
• 2005 – 13 osób zginęło w wypadku autokarowym koło Jeżewa.
• 2006 – odbyła się gala finałowa konkursu Miss World 2006 w warszawskiej Sali Kongresowej .
• 2006 – zostały zlikwidowane Wojskowe Służby Informacyjne .
• 2007 – w Nysie odbyła się uroczystość beatyfikacyjna Marii Merkert , założycielki zgromadzenia sióstr św. Elżbiety .

Wydarzenia na świecie

Ława oskarżonych w trakcie procesu norymberskiego – 1946

• 1399 – Henryk IV po obaleniu Ryszarda II został królem Anglii .
• 1452 – wydrukowano pierwszą książkę – Biblię Johanna Gutenberga .
• 1681 – Ludwik XIV wydał dekret o przekazaniu katolikom katedry w Strasburgu .
• 1745 – wojny śląskie : stoczono bitwę pod Soor .
• 1790 – Leopold II Habsburg został wybrany na cesarza rzymsko-niemieckiego.
• 1791 – we Freihaustheater w Wiedniu miała miejsce premiera opery Czarodziejski flet Wolfganga Amadeusza Mozarta .
• 1846 – amerykański dentysta William Morton po raz pierwszy użył narkozy do zabiegu usunięcia zęba.
• 1880 – Henry Draper wykonał pierwsze zdjęcie obiektu pozasłonecznego – Wielkiej Mgławicy w Orionie .
• 1882 – na rzece Fox w Appleton w stanie Wisconsin uruchomiono pierwszą hydroelektrownię.
• 1888 – Kuba Rozpruwacz jednego dnia zamordował dwie prostytutki: Catharine Eddowes i Elizabeth Stride .
• 1895 – Madagaskar stał się protektoratem Francji .
• 1901 – Hubert Booth opatentował odkurzacz .
• 1906 – James Gordon Bennett po raz pierwszy zorganizował Międzynarodowe Zawody Balonów Wolnych – Puchar Gordona Bennetta .
• 1911 – 78 osób zginęło po przerwaniu zapory wodnej w Austin w stanie Pensylwania .
• 1914 – w USA powstała organizacja do walki z alkoholizmem (ang. Flying Squadron).
• 1927 – otwarto pierwszy odcinek tokijskiego metra .
• 1935 – na rzece Kolorado , na granicy stanów Nevada i Arizona , została oddana do użytku Zapora Hoovera .
• 1943 – papież Pius XII wydał encyklikę Divino afflante Spiritu .
• 1944 – wojna na Pacyfiku : zwycięstwo Amerykanów w bitwie o Angaur .
• 1946 – rozpoczęło się ogłaszanie wyroków Międzynarodowego Trybunału Wojskowego w Norymberdze .
• 1947 – Jemen oraz Pakistan zostały członkami ONZ .
• 1949 – po odbyciu ponad 278 tysięcy lotów oficjalnie został zlikwidowany most powietrzny do Berlina Zachodniego .
• 1954 – wszedł do służby pierwszy atomowy okręt podwodny USS Nautilus .
• 1960 – premiera serialu animowanego Flintstonowie .
• 1961 – Kolumbia wstąpiła do Stowarzyszenia Wolnego Handlu Ameryki Łacińskiej (LAFTA) .
• 1961 – powstała OECD .
• 1965 – wybuchła wojna domowa w Indonezji .
• 1966 – Botswana (jako Beczuana ) uzyskała niepodległość (od Wielkiej Brytanii ).
• 1966 – po odbyciu 20-letnich kar pozbawienia wolności, nazistowscy zbrodniarze wojenni Baldur von Schirach i Albert Speer opuścili berlińskie więzienie Spandau .
• 1972 – w Szwecji otwarto Most Olandzki .
• 1973 – w katastrofie samolotu Tu-104 B pod Swierdłowskiem zginęło 108 osób.
• 1974 – chilijski generał Carlos Prats i jego żona zginęli w zamachu bombowym w Buenos Aires , przeprowadzonym przez francuskich najemników, na zlecenie szefa chilijskich służb bezpieczeństwa Manuela Contrerasa .
• 1975 – dokonano oblotu amerykańskiego śmigłowca szturmowego Apache .
• 1975 – w Libanie rozbił się węgierski Tu-154 B; zginęło 60 osób.
• 1977 – wyłączono księżycową stację badawczą ALSEP , pochodzącą z Programu Apollo .
• 1980 – zawarto porozumienie o zakupie przez Wielką Brytanię amerykańskich pocisków balistycznych Trident .
• 1981 – kanadyjskie Calgary zostało wybrane na organizatora XV Zimowych Igrzysk Olimpijskich w 1988 roku.
• 1986 – agenci Mossadu uprowadzili z Rzymu do Izraela Mordechaja Vanunu , który ujawnił zachodniej prasie szczegóły izraelskiego programu atomowego.
• 1987 – Mohammad Nadżibullah został prezydentem Afganistanu .
• 1993 – trzęsienie ziemi zniszczyło miasto Latur w zachodnich Indiach ; zginęło 7928 osób, około 30 tys. zostało rannych.
• 1999 – doszło do wypadku jądrowego w Tokaimura ( Japonia ), w którym 2 osoby zginęły wskutek przypadkowo wywołanej reakcji łańcuchowej, w zakładzie przerobu odpadów atomowych.
• 2004 – niedaleko japońskich wysp Ogasawara zaobserwowano pierwszy żywy okaz kałamarnicy olbrzymiej .
• 2005 – duński dziennik Jyllands-Posten zamieścił na swych łamach kontrowersyjne karykatury Mahometa .
• 2005 – uchwalono nowy statut autonomii Katalonii .
• 2007 – na Ukrainie odbyły się przedterminowe wybory parlamentarne .
• 2008 – 249 pielgrzymów zostało zadeptanych, a ponad 400 rannych, w hinduistycznej świątyni w Jodhpur , w północno-wschodnich Indiach.
• 2009 – w wyniku trzęsienia ziemi na Sumatrze zginęło co najmniej 1100 osób, kilka tysięcy zostało rannych.

Urodzili się

• 1207 – Dżalal ad-Dina Rumi , perski poeta, mistyk (zm. 1273 )
• 1227 – Mikołaj IV , papież (zm. 1292 )
• 1700 – Stanisław Konarski , polski pisarz, pedagog (zm. 1773 )
• 1715 – Étienne de Condillac , francuski filozof (zm. 1780 )
• 1732 – Jacques Necker , francuski polityk pochodzenia szwajcarskiego, generalny kontroler finansów Francji (zm. 1804 )
• 1751 – Johann Georg Bach, niemiecki organista, kompozytor (zm. 1797 )
• 1765 – José María Morelos , meksykański duchowny katolicki, działacz niepodległościowy (zm. 1815 )
• 1800 – Hieronim Hermosilla , hiszpański dominikanin, misjonarz, biskup, męczennik, święty katolicki (zm. 1861 )
• 1839 – Sarah Winchester , amerykańska milionerka, właścicielka domu, który miał odstraszać złe duchy (zm. 1922 )
• 1849 – Michał Bobrzyński , polski historyk, polityk, namiestnik Galicji (zm. 1935 )
• 1870 – Jean Baptiste Perrin , francuski fizyk, laureat Nagrody Nobla (zm. 1942 )
• 1877 – Adam Skałkowski , polski historyk (zm. 1951 )
• 1879 – Hieronim Wyczółkowski , polski działacz społeczny, urzędnik samorządowy, polityk, minister (zm. 1971 )
• 1882
  • Hans Geiger , niemiecki fizyk, twórca licznika Geigera-Müllera (zm. 1945 )
  • George Bancroft, amerykański aktor (zm. 1956 )
• 1883 – Bernhard Rust , niemiecki polityk, działacz nazistowski , minister do spraw nauki i szkolnictwa III Rzeszy (zm. 1945 )
• 1887 – Lil Dagover , niemiecka aktorka (zm. 1980 )
• 1891 – Antoni Bolt , polski polityk, prezydent Torunia (zm. 1941 )
• 1892 – Władysław Miegoń , błogosławiony , polski duchowny katolicki, kapelan Marynarki Wojennej (zm. 1942 )
• 1895
  • Aleksander Wasilewski , rosyjski dowódca wojskowy, marszałek ZSRR , minister sił zbrojnych ZSRR (zm. 1977 )
  • Lewis Milestone , amerykański reżyser filmowy (zm. 1980 )
• 1898
  • Renée Adorée , francuska aktorka (zm. 1933 )
  • Charlotte Grimaldi , księżna Monako (zm. 1977 )
• 1905
  • Michael Powell , brytyjski reżyser filmowy (zm. 1990 )
  • Nevill Francis Mott , angielski fizyk, laureat Nagrody Nobla (zm. 1996 )
• 1906 – Mireille Hartuch , francuska piosenkarka, aktorka (zm. 1996 )
• 1908 – Dawid Ojstrach , ukraiński skrzypek (zm. 1974 )
• 1909 – John Goodell , amerykański reżyser filmów dokumentalnych (zm. 2004 )
• 1911
  • Jerzy Kierst , polski poeta, tłumacz (zm. 1988 )
  • Boris Taslitzky , francuski malarz (zm. 2005 )
• 1913
  • Bill Walsh, amerykański scenarzysta i producent filmowy (zm. 1975 )
  • Samuel Eilenberg , amerykański matematyk pochodzenia polskiego (zm. 1998 )
• 1915
  • Zbigniew Resich , polski prawnik, pierwszy prezes Sądu Najwyższego , profesor Uniwersytetu Warszawskiego (zm. 1989 )
  • Lester Maddox , amerykański polityk (zm. 2003 )
• 1917
  • Park Chung-hee , koreański polityk, premier i prezydent Południowej Korei (zm. 1979 )
  • Buddy Rich , amerykański perkusista jazzowy (zm. 1987 )
• 1919 – Tadeusz Grzesło , polski pedagog, harcmistrz ZHP , żołnierz AK , porucznik rezerwy WP (zm. 2007 )
• 1921
  • Deborah Kerr , szkocka aktorka (zm. 2007 )
  • Pedro Knight , kubański trębacz (zm. 2007 )
  • Stanisław Nagy , polski duchowny katolicki, kardynał , sercanin
• 1922
  • Janusz Warmiński , polski aktor (zm. 1996 )
  • Jesús Orta Ruiz, kubański poeta (zm. 2006 )
• 1924
  • Truman Capote , amerykański pisarz (zm. 1984 )
  • Lucjan Dembiński, polski reżyser filmów animowanych, aktor-lalkarz (zm. 1998 )
  • Jerzy Pelc , polski filozof, semiotyk, logik, profesor Uniwersytetu Warszawskiego
  • Krystyna Bobrowska , łodzianka, teatrolog, społecznik, Honorowy Prezes Towarzystwa Przyjaciół Łodzi
• 1928 – Elie Wiesel , amerykański pisarz, dziennikarz pochodzenia rumuńskiego, laureat Nagrody Nobla
• 1929 – Helga Gitmark , norweska polityk, minister ochrony środowiska naturalnego (zm. 2008 )
• 1931
  • Miłko Bobocow , bułgarski szachista, arcymistrz (zm. 2000 )
  • Angie Dickinson , amerykańska aktorka
  • Roman Drahan , polski poeta
  • Franciszek Gąsienica Groń , polski narciarz, kombinator norweski, medalista olimpijski
• 1933 – Mars Rafikow , radziecki kosmonauta (zm. 2000 )
• 1934
  • Alan A'Court , angielski piłkarz, reprezentant Anglii (zm. 2009 )
  • Udo Jürgens , austriacki piosenkarz
  • Urszula Rzeczkowska , polska akordeonistka, kompozytorka (zm. 1978 )
• 1935 – Johnny Mathis , amerykański piosenkarz
• 1937
  • Jurek Becker , niemiecki pisarz (zm. 1997 )
  • Gary Hocking , rodezyjczyk kierowca motocyklowy i wyścigowy (zm. 1962 )
• 1939
  • Krzysztof Jakowicz , polski skrzypek, pedagog
  • Jean-Marie Lehn , francuski chemik, laureat Nagrody Nobla
• 1942
  • Frankie Lymon , amerykański piosenkarz (zm. 1968 )
  • Andrzej Dutkiewicz, polski kompozytor, pianista
• 1943
  • Johann Deisenhofer , niemiecki chemik, laureat Nagrody Nobla
  • Wiktor Krebok , polski trener siatkówki, selekcjoner reprezentacji Polski
  • Marilyn McCoo, amerykańska wokalistka zespołu The Fifth Dimension
• 1944 – Jean-Louis Debré , francuski prawnik, polityk, minister spraw wewnętrznych
• 1945 – Ehud Olmert , izraelski polityk, premier Izraela
• 1946 – Dan O'Bannon , amerykański reżyser filmowy (zm. 2009 )
• 1947
  • Marc Bolan , brytyjski muzyk zespołu T. Rex (zm. 1977 )
  • Jan Oleszkowicz, polski kompozytor, pedagog
• 1948
  • Raúl Reyes , kolumbijski rewolucjonista, rzecznik FARC (zm. 2008 )
  • Edward Kolbus, polski poeta
• 1949 – Andrzej Szajna , polski gimnastyk sportowy, medalista mistrzostw świata, uczestnik Igrzysk Olimpijskich
• 1951
  • Maria Bigoszewska , polska poetka
  • Barry Marshall , australijski lekarz, laureat Nagrody Nobla
• 1954
  • Basia , polska piosenkarka
  • Józef Grochowina, polski poeta, krytyk literacki
  • Barry Williams, amerykański aktor
  • Andrzej Zybertowicz , polski socjolog, profesor Uniwersytetu Mikołaja Kopernika
• 1956 – Vondie Curtis-Hall , amerykański aktor, reżyser
• 1957 – Fran Drescher , amerykańska aktorka
• 1961 – Eric Stoltz , amerykański aktor
• 1962
  • Dariusz Dziekanowski , polski piłkarz, trener piłkarski, reprezentant Polski
  • Frank Rijkaard , holenderski piłkarz, trener piłkarski, reprezentant Holandii , mistrz Europy , selekcjoner reprezentacji Holandii
• 1964
  • Monica Bellucci , włoska aktorka
  • Robby Takac , amerykański wokalista i basista zespołu Goo Goo Dolls
• 1968 – Tymon Tymański , polski muzyk jazzowy zespołów: Miłość , Kury , Czan , NRD , Masło , The Users , Tymon & The Transistors
• 1969 – Jakub Porada , polski dziennikarz
• 1971 – Marcin Pawłowski , polski dziennikarz (zm. 2004 )
• 1972 – Ari Behn , norweski pisarz
• 1973 – Dzidosław Żuberek , polski piłkarz
• 1974
  • Daniel Dziarmaga , polski piłkarz (zm. 2005 )
  • Ashley Hamilton , amerykański aktor, piosenkarz
• 1975
  • Marcin Kubsik , polski piłkarz
  • Marion Cotillard , francuska aktorka
• 1976 – Barbara Madejczyk , polska lekkoatletka, oszczepniczka , uczestniczka Igrzysk Olimpijskich
• 1978 – Małgorzata Glinka , polska siatkarka, reprezentantka Polski , mistrzyni Europy
• 1979 – Andy van der Meyde , holenderski piłkarz, reprezentant Holandii
• 1980
  • Dante Amaral , brazylijski siatkarz, reprezentant Brazylii
  • Martina Hingis , szwajcarska tenisistka , mistrzyni Australian Open , Wimbledonu i US Open
  • Milagros Sequera , wenezuelska tenisistka
• 1981
  • Cecelia Ahern , irlandzka pisarka
  • Kristina Barrois , niemiecka tenisistka
• 1982
  • Takesure Chinyama , zimbabwejski piłkarz, reprezentant Zimbabwe
  • Kieran Culkin , amerykański aktor

Zmarli

•   420 – Hieronim ze Strydonu , święty , ojciec Kościoła , autor Wulgaty (ur. ok. 347 )
•   653 – Honoriusz , arcybiskup Canterbury (ur. ?)
• 1089 – Mieszko Bolesławowic , (przypuszczalnie) książę krakowski (ur. 1069 )
• 1246 – Jarosław II , wielki książę kijowski i włodzimierski (ur. 1191 )
• 1288 – Leszek Czarny , książę sieradzki , sandomierski i krakowski , książę Polski (ur. ok. 1241 )
• 1414 – Piotr Wysz , polski duchowny katolicki, biskup krakowski (ur. ok. 1354 )
• 1581 – Hubert Languet, francuski dyplomata (ur. 1518 )
• 1854 – Józef Chłopicki , polski dowódca wojskowy, generał , wódz naczelny powstania listopadowego (ur. 1771 )
• 1897 – Teresa z Lisieux , święta , francuska zakonnica (ur. 1873 )
• 1908 – Karol Estreicher , polski publicysta, bibliograf, historyk literatury i teatru (ur. 1827 )
• 1911 – Franciszek Kostrzewski , polski malarz, ilustrator, rysownik, karykaturzysta (ur. 1826 )
• 1936 – Bolesław Markowski , polski prawnik, ekonomista, członek Rady Stanu , minister skarbu (ur. 1862 )
• 1938 – Wojciech Stanisław Owczarek , polski duchowny katolicki, biskup włocławski (ur. 1875 )
• 1940 – Walter Kollo , niemiecki kompozytor (ur. 1878 )
• 1950 – Friedrich Feher, niemiecki reżyser filmowy (ur. 1889 )
• 1955 – Michael Chekhov , amerykański aktor pochodzenia rosyjskiego, pedagog (ur. 1891 )
• 1955 – James Dean , amerykański aktor (ur. 1931 )
• 1969 – Frigyes Bán, węgierski reżyser filmowy (ur. 1902 )
• 1970 – Zdzisław Karczewski , polski aktor (ur. 1903 )
• 1972 – Edgar G. Ulmer , amerykański reżyser filmowy (ur. 1904 )
• 1977 – Mary Ford, amerykańska piosenkarka (ur. 1924 )
• 1977 – Saturnin Żórawski , polski aktor (ur. 1920 )
• 1978 – Edgar Bergen, amerykański aktor (ur. 1903 )
• 1979 – Hilary Krzysztofiak , polski malarz, grafik, scenograf (ur. 1926 )
• 1982 – Kazimierz Iwor, polski aktor (ur. 1920 )
• 1984 – Anna Świrszczyńska , polska pisarka (ur. 1909 )
• 1985 – Simone Signoret , francuska aktorka (ur. 1921 )
• 1986 – Franz Burda, niemiecki wydawca (ur. 1903 )
• 1987 – Alfred Bester , amerykański pisarz fantastyki naukowej (ur. 1913 )
• 1989 – Oskar Davičo , serbski pisarz (ur. 1909 )
• 1990 – Flora Bieńkowska , polska pisarka (ur. 1914 )
• 1990 – Janusz Bylczyński , polski aktor (ur. 1920 )
• 1990 – Patrick White , australijski pisarz, laureat Nagrody Nobla (ur. 1912 )
• 1990 – Zygmunt Zintel , polski aktor (ur. 1911 )
• 1992 – Maria Malicka , polska aktorka (ur. 1900 )
• 1994 – André Michel Lwoff , francuski mikrobiolog, laureat Nagrody Nobla (ur. 1902 )
• 1996 – Gabriela Pauszer-Klonowska , polska pisarka, tłumaczka (ur. 1908 )
• 2004 – Zygmunt Kałużyński , polski publicysta, krytyk filmowy, eseista (ur. 1918 )
• 2004 – Stefania Staszewska , polska aktorka (ur. 1923 )
• 2007 – Oswald Mathias Ungers , niemiecki architekt (ur. 1926 )
• 2009 – Robert S. Baker , brytyjski reżyser, scenarzysta i producent filmowy (ur. 1916 )
• 2010 – Romuald Czystaw , polski piosenkarz rockowy, wokalista zespołu Budka Suflera (ur. 1950 )

Przypisy