29 października jest 302. (w latach przestępnych 303.) dniem w kalendarzu gregoriańskim . Do końca roku pozostaje 63 dni.

Święta

• imieniny obchodzą: Dalia , Dalimir , Donat , Ermelinda , Euzebia , Felicjan , Franciszek , Ida , Lubgost , Maksymilian , Narcyz , Serafin , Teodor , Walenty , Walentyn , Wioletta , Zenobiusz i Żelibor .
• Turcja – Święto Republiki^[1] ( święto państwowe , rocznica proklamowania niepodległości)
• Tunezja – Święto Nazwania^[1]
• międzynarodowe – Międzynarodowy Dzień Łuszczycy (ang. Word Psoriasis Day)^[2]
• wspomnienia i święta w Kościele katolickim ^[3][4], obchodzą:
  • bł. Ida Leeuw (mistyczka)
  • św. Narcyz z Jerozolimy (biskup)
  • bł. Michał Rua ( generał zakonu salezjanów )

Wydarzenia w Polsce

• 1611 – wzięty do niewoli car Wasyl IV Szujski złożył hołd wraz z braćmi w Warszawie przed królem Zygmuntem III .
• 1706 – III wojna północna : bitwa pod Kaliszem .
• 1843 – otwarto linię kolejową Wrocław - Świebodzice .
• 1856 – otwarto linię kolejową Wrocław Główny - Poznań Główny .
• 1909 – powstało Tatrzańskie Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe .
• 1914 – pod Mołotkowem doszło do jednej z najkrwawszych bitew Legionów Polskich z Rosjanami.
• 1925 – na Cmentarzu Obrońców Lwowa dokonano wyboru bezimiennych zwłok, które zostały pochowane w Grobie Nieznanego Żołnierza w Warszawie .
• 1941 – II wojna światowa : marszałek Edward Śmigły-Rydz przybył w ukryciu do Warszawy , gdzie zamieszkał pod przybranym nazwiskiem Adam Zawisza przy ul. Sandomierskiej 18, w domu generałowej Jadwigi Maksymowicz-Raczyńskiej.
• 1944 – w bitwie pod Chotczą grupa partyzantów AL i BCh przedarła się z ciężkimi stratami przez pozycje niemieckie i połączyła z oddziałami LWP .
• 1956 – premiera filmu Nikodem Dyzma .
• 1979 :
  • gdyński Bałtycki Terminal Kontenerowy obsłużył pierwszy statek.
  • zainaugurował działalność Teatr Scena Prezentacje w Warszawie .
• 1985 – ogłoszono amnestię .
• 2000 – z Aresztu Śledczego w Wadowicach uciekł gangster Ryszard Niemczyk .
• 2004 – otwarto Most Tysiąclecia we Wrocławiu .
• 2007 – po 9 latach przerwy reaktywowano teleturniej Koło Fortuny .
• 2008 – upadek zakładów Jelcz .
• 2009 – Franciszek Smuda został selekcjonerem piłkarskiej reprezentacji Polski .

Wydarzenia na świecie

• 1281 – w bitwie pod Himsem armia sułtana Mameluków Kalawuna pokonała armię mongolskich Ilchanidów pod dowództwem Mongkego Temura i sprzymierzonych chrześcijan.
• 1390 – pierwszy proces o czary w Paryżu .
• 1525 – Marcin Luter odprawił w Wittenberdze pierwszą mszę w języku niemieckim.
• 1591 – Innocenty IX został wybrany papieżem.
• 1682 – William Penn przybył do Pensylwanii .
• 1762 – wojna siedmioletnia : zwycięstwo pruskie w bitwie pod Freibergiem .
• 1787 – w Pradze odbyła się premiera opery Don Giovanni Wolfganga Amadeusza Mozarta .
• 1863 – założono Międzynarodowy Czerwony Krzyż .
• 1888 – Konstantynopol : 9 państw europejskich podpisało konwencję gwarantującą swobodę korzystania z Kanału Sueskiego .
• 1894 – książę Chlodwig zu Hohenlohe-Schillingsfürst został kanclerzem Rzeszy i premierem Prus .
• 1900 – wybuch w zakładach chemicznych w Nowym Jorku zabił około 200 osób.
• 1910 – powstał klub piłkarski Austria Wiedeń .
• 1911 – reprezentacja Luksemburga w piłce nożnej rozegrała pierwszy oficjany mecz, przegrywając z Francją 1:4.
• 1912 – I wojna bałkańska : rozpoczęła się bułgarsko-turecka bitwa pod Lüleburgaz.
• 1914 :
  • flota turecka przeprowadziła atak na wybrzeża Rosji .
  • rozpoczął się proces zamachowców z Sarajewa .
• 1917 – Niemiec Max Heiser opublikował zbiór zasad gry w piłkę ręczną .
• 1918 – parlament chorwacki uchwalił wraz z Dalmacją , Serbią i Słowenią utworzenie Jugosławii .
• 1923 – utworzono Republikę Turecką .
• 1932 – zwodowano statek pasażerski SS Normandie .
• 1944 – II wojna światowa : dywizja gen. Maczka wyzwoliła Bredę .
• 1945 :
  • José Linhares został prezydentem Brazylii .
  • w USA pojawiły się w sprzedaży pierwsze długopisy .
• 1948 – izraelscy żolnierze dokonali masakry arabskiej wioski Safsaf w Galilei ; zginęło 50-70 osób.
• 1950 – Gustaw VI Adolf został królem Szwecji .
• 1953 – ustanowiono największe panamskie odznaczenie – Order Manuela Amadora Guerrero .
• 1955 – 608 marynarzy zginęło, gdy radziecki pancernik Noworossyjsk zatonął po wpadnięciu na poniemiecką minę morską, na redzie portu w Sewastopolu .
• 1956 :
  • kryzys sueski : Izrael zajął półwysep Synaj .
  • Tanger powrócił do Maroka .
• 1957 :
  • szaleniec wrzucił na salę obrad izraelskiego Knesetu granat ręczny , którego wybuch zranił premiera Dawida Ben Guriona i kilku ministrów.
  • w RFN został utworzony trzeci rząd Konrada Adenauera .
• 1958 – Ne Win został premierem Birmy .
• 1959 :
  • dokonano oblotu samolotu pasażerskiego An-24 .
  • ukazał się pierwszy komiks z przygodami Asterixa .
• 1960 – Muhammad Ali stoczył pierwszą zawodową walkę bokserską, wygrywając na punkty z Tunneyem Hunsakerem.
• 1961 :
  • Syria wycofała się ze Zjednoczonej Republiki Arabskiej .
  • w Moskwie odsłonięto pomnik Karola Marksa .
• 1964 – Zjednoczona Republika Tanganiki i Zanzibaru przyjęła nazwę Republika Tanzanii .
• 1965 – premiera filmu Żandarm w Nowym Jorku .
• 1966 :
  • sonda Lunar Orbiter 1 uderzyła planowo w powierzchnię Księżyca .
  • w USA założono Narodową Organizację Kobiet .
• 1976 – Erich Honecker został przewodniczącym Rady Państwa NRD .
• 1984 – wydany został pierwszy singiel You're My Heart, You're My Soul zespołu Modern Talking .
• 1991 – sonda Galileo przeleciała w odległości ok. 5 tys km od planetoidy Gaspra .
• 1994 – Raúl González Blanco w wieku 17 lat i 4 miesięcy zadebiutował w barwach Realu Madryt w spotkaniu wyjazdowym z Realem Saragossa .
• 1998 :
  • Göteborg : 63 osoby zginęły, a 213 zostało rannych w pożarze klubu nocnego.
  • po 36 latach amerykański astronauta i polityk John Glenn odbył na pokładzie wahadłowca Discovery swój drugi lot kosmiczny, zostając w wieku 77 lat najstarszym człowiekiem w kosmosie.
• 2004 :
  • premiera filmu Marzyciel .
  • przywódcy 25 państw Unii Europejskiej oraz Rumunii , Bułgarii , Chorwacji i Turcji podpisali w Rzymie Konstytucję Europejską .
• 2005 – 61 osób zginęło w zamachach bombowych w New Delhi .
• 2006 :
  • Georgi Pyrwanow wygrał po raz drugi wybory prezydenckie w Bułgarii .
  • Luiz Inácio Lula da Silva po raz drugi wygrał wybory prezydenckie w Brazylii .
  • Nigeria : rozbił się Boeing 737 nigeryjskich ADC Airlines . Zginęło 97 osób (w tym jedna na ziemi), a 10 zostało rannych.
  • Serbowie zaaprobowali w referendum nową konstytucję .
• 2007 – major Siergiej Jurenja został skazany przez sąd wojskowy w Moskwie na 7 lat więzienia za szpiegostwo na rzecz Polski.
• 2008 :
  • chińska rakieta wyniosła na orbitę pierwszego wenezuelskiego satelitę komunikacyjnego VENESAT-1 .
  • Diego Maradona został selekcjonerem reprezentacji Argentyny w piłce nożnej .

Urodzili się

• 1507 – Fernando Álvarez de Toledo , książę Alby , namiestnik Niderlandów , wicekról Portugalii (zm. 1582 )
• 1551 – Łazarz I Starszy Henckel von Donnersmarck , hrabia, władca Bytomia , Tarnowskich Gór i Bogumina (zm. 1624 )
• 1682 – Pierre François Xavier de Charlevoix , francuski historyk, jezuita, misjonarz (zm. 1761 )
• 1706 – Wacław Rzewuski , hetman wielki koronny , wojewoda podolski i krakowski , pisarz (zm. 1779 )
• 1740 – James Boswell , szkocki prawnik, pamiętnikarz (zm. 1795 )
• 1780 – Stanisław Grabowski , hrabia, polski polityk, naturalny syn Stanisława Augusta Poniatowskiego (zm. 1845 )
• 1800 – Michał Podczaszyński , polski dziennikarz, krytyk literacki (zm. 1835 )
• 1811 – Louis Blanc , francuski polityk, historyk (zm. 1882 )
• 1817 – Antoni Bronikowski , polski pedagog, poeta (zm. 1884 )
• 1822 – Mieczysław Ledóchowski , polski duchowny katolicki, kardynał, arcybiskup gnieźnieński , prymas Polski (zm. 1902 )
• 1829 – Marcin Borelowski , polski działacz społeczny, pułkownik, uczestnik powstania styczniowego (zm. 1863 )
• 1833 – Celina Borzęcka , błogosławiona, polska zakonnica, założycielka zmartwychwstanek (zm. 1913 )
• 1844 – Franciszek Kasparek , polski prawnik (zm. 1903 )
• 1861 – Andriej Riabuszkin , rosyjski malarz (zm. 1904 )
• 1871 – Tadeusz Grabowski , polski historyk literatury (zm. 1960 )
• 1874 – Józef Markowski, polski anatom (zm. 1947 )
• 1875 – Maria Koburg , królowa Rumunii , żona Ferdynanda I (zm. 1938 )
• 1879 – Franz von Papen , niemiecki polityk, kanclerz Niemiec, premier Prus (zm. 1969 )
• 1880 :
  • Otto Flake , niemiecki pisarz (zm. 1963 )
  • Abram Joffe , rosyjski fizyk (zm. 1960 )
• 1882 :
  • Jenő Fuchs , węgierski szermierz, szablista (zm. 1955 )
  • Jean Giraudoux , francuski pisarz (zm. 1944 )
• 1888 – Tadeusz Grodyński , polski ekonomista, polityk, profesor Uniwersytetu Warszawskiego (zm. 1958 )
• 1891 – Fanny Brice , amerykańska aktorka pochodzenia węgierskiego (zm. 1951 )
• 1892 – Stanisław Ostrowski , polski polityk, prezydent Polski na uchodźstwie (zm. 1982 )
• 1897 – Joseph Goebbels , niemiecki polityk, działacz nazistowski, minister propagandy III Rzeszy (zm. 1945 )
• 1898 – Charles Garland , amerykański tenisista (zm. 1971 )
• 1899 – Akim Tamiroff , amerykański aktor pochodzenia gruzińskiego (zm. 1972 )
• 1903 – Mieczysław Jastrun , polski pisarz (zm. 1983 )
• 1906 – Fredric Brown , amerykański pisarz science fiction (zm. 1972 )
• 1910 – Alfred Jules Ayer , brytyjski filozof (zm. 1989 )
• 1911 :
  • Feliks Bednarski , polski duchowny katolicki, dominikanin, teolog, filozof (zm. 2006 )
  • Eugeniusz Żytomirski , polski pisarz (zm. 1975 )
• 1912 – Krystyna Kuliczkowska , polska historyk i krytyk literacki (zm. 1986 )
• 1917 – Eddie Constantine, francuski aktor, piosenkarz (zm. 1993 )
• 1918 – Paweł Hertz , polski pisarz, tłumacz (zm. 2001 )
• 1919 – Konrad Nałęcki , polski reżyser filmowy (zm. 1991 )
• 1920 :
  • Baruj Benacerraf , amerykański immunolog pochodzenia wenezuelskiego, laureat Nagrody Nobla
  • Edward Sznajder , polski polityk, (zm. 1978 )
• 1921 – Władysław Nagy, polski operator filmowy
• 1922 – Zbigniew Wójcik , polski historyk
• 1923 :
  • Carl Djerassi, austriacki chemik, wynalazca pigułki antykoncepcyjnej
  • Gerda van der Kade-Koudijs , holenderska lekkoatletka, skoczkini wzwyż, sprinterka
• 1924 – Zbigniew Herbert , polski poeta (zm. 1998 )
• 1926 – Necmettin Erbakan , turecki polityk, premier
• 1929 – Jewgienij Primakow , rosyjski polityk, minister spraw zagranicznych, premier
• 1930 :
  • Puck Brouwer , holenderska lekkoatletka, sprinterka (zm. 2006 )
  • Mariusz Dmochowski , polski aktor, polityk, poseł na Sejm PRL (zm. 1992 )
  • Niki de Saint Phalle , francuska rzeźbiarka, malarka (zm. 2002 )
  • Omara Portuondo , kubańska piosenkarka
• 1934 :
  • Marian Cezary Abramowicz , polski pisarz (zm. 1997 )
  • Andrzej Iwiński , polski aktor
• 1935 – Peter Watkins, brytyjski reżyser filmowy
• 1938 :
  • Ralph Bakshi , amerykański reżyser filmów animowanych
  • Ellen Johnson-Sirleaf , liberyjska polityk, prezydent
• 1940 – Frida Boccara, francuska piosenkarka (zm. 1996 )
• 1941 – Jerrold Freedman, amerykański reżyser filmowy
• 1943 – Christopher Cain, amerykański reżyser filmowy
• 1944 :
  • Michaj Burano , polski wokalista zespołu Niebiesko-Czarni
  • Harry Duda, polski pisarz
  • Magdalena Zawadzka , polski aktorka
• 1945 – Józef Łoziński , polski pisarz
• 1946 – Peter Green , brytyjski gitarzysta zespołu Fleetwood Mac
• 1947 :
  • Henryka Bochniarz , polska ekonomistka, polityk
• 1947 :
  • Richard Dreyfuss , amerykański aktor
  • Jerzy Fedorowicz , polski aktor, reżyser teatralny, polityk, poseł na Sejm RP
  • Henri Michel , francuski piłkarz, trener piłkarski
  • Andrzej Puczyński , polski gitarzysta zespołu Exodus , producent muzyczny
• 1948 :
  • Kate Jackson , amerykańska aktorka
  • Feliks Kułow , kirgiski polityk, premier
• 1948 – Wiesław Saniewski , polski reżyser filmowy, pisarz
• 1949 :
  • Tomasz Nałęcz , polski historyk, polityk, wicemarszałek Sejmu RP
  • Adam Wasilewski , polski polityk, prezydent Lublina
• 1950 – Abdullah Gül , turecki polityk, premier i prezydent
• 1952 – Walerij Tokariew , rosyjski kosmonauta
• 1953 – Waldemar Witkowski , polski polityk, przewodniczący Unii Pracy
• 1954 – Stanisław Banaś , polski aktor, reżyser teatralny
• 1955 :
  • Liliana Barańska , polska polityk
  • Kevin DuBrow , amerykański wokalista zespołu Quiet Riot (zm. 2007 )
  • Alois Estermann , szwajcarski teolog, komendant Gwardii Szwajcarskiej (zm. 1998 )
• 1956 – Wilfredo Gómez, portorykański bokser
• 1957 – Dan Castellaneta , amerykański aktor
• 1958 – Ann-Marie MacDonald , kanadyjska pisarka
• 1961 :
  • Randy Jackson , amerykański wokalista zespołu The Jackson Five
  • Cornelia Oschkenat , niemiecka płotkarka
• 1962 – Josef Csaplár , czeski trener piłkarski
• 1966 :
  • Liu Boming , chiński astronauta
  • Jurij Tyma , ukraiński polityk
• 1967 :
  • Thorsten Fink , niemiecki piłkarz, trener piłkarski
  • Rufus Sewell , brytyjski aktor
• 1970 :
  • Phillip Cocu , holenderski piłkarz
  • Krzysztof Raczkowski , polski perkusista zespołu Vader (zm. 2005 )
  • Edwin van der Sar , holenderski piłkarz, bramkarz
• 1971 :
  • Daniel J. Bernstein , amerykański matematyk , programista
  • Matthew Hayden , australijski krykiecista
  • Winona Ryder , amerykańska aktorka
• 1972 – Gabrielle Union , amerykańska aktorka, modelka
• 1973 :
  • Bogdan Brzyski , polski aktor
  • Robert Pirès , francuski piłkarz
• 1975 :
  • Frank Baumann , niemiecki piłkarz
  • Aksel Hennie , norweski aktor, reżyser, scenarzysta
• 1976 – Stephen Craigan , północnoirlandzki piłkarz
• 1977 :
  • Jon Abrahams , amerykański aktor
  • Brendan Fehr , kanadyjski aktor
• 1979 – Igor Duljaj , serbski piłkarz
• 1980 – Ben Foster , amerykański aktor
• 1981 :
  • Amanda Beard , amerykańska pływaczka
  • Lene Alexandra , norweska piosenkarka i aktorka
• 1982 :
  • Frazer Richardson , angielski piłkarz
  • Chelan Simmons , kanadyjska aktorka
• 1983 – Nurcan Taylan , turecka sztangistka
• 1985 – Lacey Nymeyer , amerykańska pływaczka
• 1987 – José Francisco Torres , amerykański piłkarz
• 1989 – Primož Roglič , słoweński skoczek narciarski

Zmarli

• 1268 – Konradyn Hohenstauf , książę Szwabii , król Sycylii i Neapolu , tytularny król Jerozolimy (ur. 1252 )
• 1339 – Aleksander Twerski , wielki książę twerski i włodzimierski (ur. 1301 )
• 1616 – Serafin z Francofonte, święty , włoski pustelnik (ur. ok. 1550 )
• 1618 – Sir Walter Raleigh , angielski żeglarz, odkrywca (ur. ok. 1554 )
• 1666 – James Shirley , angielski pisarz (ur. 1596 )
• 1783 – Jean Le Rond d'Alembert , francuski matematyk, filozof, redaktor Wielkiej Encyklopedii Francuskiej (ur. 1717 )
• 1829 – Maria Anna Mozart , austriacka klawesynistka, siostra Wolfganga Amadeusa (ur. 1751 )
• 1877 – Nathan Bedford Forrest , amerykański dowódca wojskowy, generał Konfederacji , przywódca Ku Klux Klanu (ur. 1821 )
• 1889 – Nikołaj Czernyszewski , rosyjski filozof, pisarz (ur. 1828 )
• 1901 – Leon Czolgosz , amerykański anarchista pochodzenia polskiego, zabójca prezydenta USA Williama McKinleya (ur. 1873 )
• 1908 – Silvije Strahimir Kranjčević , chorwacki poeta (ur. 1865 )
• 1911 :
  • Wanda Podgórska , polska pisarka (ur. 1859 )
  • Joseph Pulitzer , amerykański dziennikarz, wydawca pochodozenia węgierskiego (ur. 1847 )
• 1924 – Frances Hodgson Burnett , angielska pisarka (ur. 1849 )
• 1932 :
  • Józef Babiński , francuski lekarz, neurolog pochodzenia polskiego (ur. 1857 )
  • Ignacy Szczeniowski , polski inżynier, minister przemysłu i handlu (ur. 1853 )
• 1933 :
  • Albert Calmette , francuski fizyk, bakteriolog, immunolog, twórca szczepionki przeciw gruźlicy (ur. 1863 )
  • Paul Painlevé , francuski matematyk, polityk, premier (ur. 1863 )
• 1946 – Paweł Hulka-Laskowski , polski pisarz, tłumacz (ur. 1881 )
• 1949 – Georgij Gurdżijew , ormiański mistyk (ur. ok. 1870 )
• 1950 – Gustaw V Bernadotte , król Szwecji (ur. 1858 )
• 1951 – Robert Grant Aitken , amerykański astronom (ur. 1864 )
• 1957 – Louis Mayer , amerykański producent filmowy (ur. 1882 )
• 1971 :
  • Duane Allman , amerykański gitarzysta zespołu The Allman Brothers Band (ur. 1946 )
  • Arne Wilhelm Kaurin Tiselius , szwedzki chemik, laureat Nagrody Nobla (ur. 1902 )
• 1976 – Augustyn Necel , polski pisarz (ur. 1902 )
• 1978 – Edward Sznajder , polski polityk, minister handlu wewnętrznego (ur. 1920 )
• 1981 – Georges Brassens , francuski piosenkarz (ur. 1921 )
• 1991 :
  • Donald Churchill, brytyjski dramaturg, aktor (ur. 1930 )
  • Mario Scelba , włoski polityk, premier (ur. 1901 )
• 1992 – Paweł Bagiński , polonista (ur. 1909 )
• 1993 :
  • Jurij Łotman , rosyjski teoretyk, historyk, semiotyk kultury, estetyk (ur. 1922 )
  • Stanisław Marusarz , polski skoczek narciarski, trener narciarski, (ur. 1913 )
• 1997 – Anton Szandor LaVey , amerykański satanista , założyciel Kościoła Szatana (ur. 1930 )
• 1998 – Paul Misraki , francuski kompozytor (ur. 1908 )
• 1999 – Jacek Regulski , polski gitarzysta zespołu Kat (ur. 1965 )
• 2004 :
  • Halina Cieślińska-Brzeska , polska malarka, animator kultury (ur. 1923 )
  • Edward Oliver LeBlanc , dominicki polityk, premier (ur. 1923 )
• 2005 – Lloyd Bochner , kanadyjski aktor (ur. 1924 )
• 2007 :
  • Tadeusz Andersz polski dowódca wojskowy, generał, lotnik (ur. 1918 )
  • Christian d'Oriola , francuski szermierz, florecista (ur. 1928 )
  • Jan Janczewski , polski operator filmowy (ur. 1928 )
  • Johannes Schwalke , niemiecki duchowny katolicki (ur. 1923 )
• 2008 – William Wharton , amerykański pisarz (ur. 1925 )
• 2009 – Ingvar Carlsson , szwedzki kierowca rajdowy (ur. 1947 )
• 2010 – Ludwik Jerzy Kern , polski pisarz, satyryk (ur. 1920 )
• 2010 – Takeshi Shudo , japoński pisarz, scenarzysta (ur. 1949 )

Przypisy