Paprotniki
PaprotnikiPaprotniki (Pteridophyta[2]) – w dawnych systemach klasyfikacyjnych
roślin naczyniowych
takson w randze
gromady
(typu)[3]. Paprotniki wyróżnione były w systemie Augusta Wilhelma Eichlera z 1883,
Adolfa Englera
z 1892, po raz ostatni wymieniane były jako takson jeszcze w latach 90. XX wieku (wznawiany podręcznik botaniki
Strasburgera
z 1991)[4]. Do tej grupy zaliczano spośród roślin współczesnych:
widłaki
,
skrzypy
,
psylotowe
i
paprocie
. Obecnie wiadomo, że grupa ta w takim ujęciu ma charakter
parafiletyczny
[5][6]. W miejsce dawnych paprotników wyróżnia się odrębne ww.
linie rozwojowe
roślin, opisywane zwykle w randze
gromad
,
podgromad
lub
klas
[3][7]. Nazwa "paprotniki" stosowana jest często zwyczajowo, a nie taksonomicznie, w podobnym jak niegdyś znaczeniu, w odniesieniu do
roślin zarodnikowych
, u których pokoleniem dominującym jest
sporofit
i które osiągnęły podobnie wysoki poziom budowy i rozwoju[8]. Pozycja filogenetyczna paprotnikówFragment drzewa filogenetycznego obejmujący taksony zaliczane dawniej do paprotników (nazwy wytłuszczone)[5]: Cechy wspólnePrzyczyną łączenia w jeden takson różnych linii rozwojowych roślin było podobieństwo ich
cyklu rozwojowego
.
Gametofit
jest rośliną samodzielną (zieloną lub żyjącą w
symbiozie
z
grzybami
).
Rozmnażanie płciowe
uzależnione jest od wody – plemniki przepływają z
plemni
do
rodni
. Po zapłodnieniu z rodni wyrasta
sporofit
, który usamodzielnia się i osiąga większe rozmiary od gametofitu. Podobnie u wszystkich grup zaliczanych do paprotników przebiega proces wytwarzania
zarodników
, powstających po
mejozie
w specjalnych organach zwanych
zarodniami
[3]. SystematykaPo wcześniejszym odłączeniu się linii rozwojowej
widłaków
, a później
roślin nasiennych
, pozostałe rośliny tworzą linię rozwojową oznaczaną bez rangi systematycznej lub jako gromadę pod nazwą
Monilophyta
. Poniżej podany jest jej podział systematyczny (
taksony monofiletyczne
)[5]: - Klasa:
psylotowe
Psilotopsida
- Rząd:
nasięźrzałowce
Ophioglossales
- Rodzina:
nasięźrzałowate
Ophioglossaceae (incl. Botrychiaceae, Helminthostachyaceae)
- Rząd: psylotowce Psilotales
- Rodzina: psylotowate Psilotaceae (incl. Tmesipteridaceae)
- Klasa:
skrzypowe
Equisetopsida (=Sphenopsida)
- Klasa:
strzelichowe
Marattiopsida
- Rząd:
strzelichowce
Marattiales
- Rodzina:
strzelichowate
Marattiaceae (incl. Angiopteridaceae, Christenseniaceae, Danaeaceae, Kaulfussiaceae)
- Klasa:
paprociowe
Pteridopsida (=Filicopsida, Polypodiopsida)
- Rząd: długoszowce Osmundales
- Rząd: rozpłochowce Hymenophyllales
- Rodzina: rozpłochowate Hymenophyllaceae (incl. Trichomanaceae)
- Rząd: glejcheniowce Gleicheniales
- Rodzina: glejcheniowate Gleicheniaceae (incl. Dicranopteridaceae, Stromatopteridaceae)
- Rodzina: Dipteridaceae (incl. Cheiropleuriaceae)
- Rodzina: Matoniaceae
- Rząd: szparnicowce Schizaeales
- Rodzina: Lygodiaceae
- Rodzina: Anemiaceae (incl. Mohriaceae)
- Rodzina: szparnicowate Schizaeaceae
- Rząd: salwiniowce Salviniales
- Rodzina: marsyliowate Marsileaceae (incl. Pilulariaceae)
- Rodzina:
salwiniowate
Salviniaceae (incl. Azollaceae)
- Rząd:
olbrzymkowce
Cyatheales
- Rodzina: Thyrsopteridaceae
- Rodzina: Loxomataceae
- Rodzina: Culcitaceae
- Rodzina: Plagiogyriaceae
- Rodzina: Cibotiaceae
- Rodzina: olbrzymkowate Cyatheaceae (incl. Alsophilaceae, Hymenophyllopsidaceae)
- Rodzina:
diksoniowate
Dicksoniaceae (incl. Lophosoriaceae)
- Rodzina: Metaxyaceae
- Rząd: paprotkowce Polypodiales
- Rodzina: Lindsaeaceae (incl. Cystodiaceae, Lonchitidaceae)
- Rodzina: Saccolomataceae
- Rodzina: Dennstaedtiaceae (incl. Hypolepidaceae, Monachosoraceae, Pteridiaceae)
- Rodzina: Pteridaceae (incl. Acrostichaceae, Actiniopteridaceae, Adiantaceae, Anopteraceae, Antrophyaceae, Ceratopteridaceae, Cheilanthaceae, Cryptogrammaceae, Hemionitidaceae, Negripteridaceae, Parkeriaceae, Platyzomataceae, Sinopteridaceae, Taenitidaceae, Vittariaceae)
- Rodzina: zanokcicowate Aspleniaceae
- Rodzina: zachylnikowate Thelypteridaceae
- Rodzina: rozrzutkowate Woodsiaceae (incl. Athyriaceae, Cystopteridaceae)
- Rodzina: podrzeniowate Blechnaceae (incl. Stenochlaenaceae)
- Rodzina: Onocleaceae
- Rodzina: nerecznicowate Dryopteridaceae (incl. Aspidiaceae, Bolbitidaceae, Elaphoglossaceae, Hypodematiaceae, Peranemataceae)
- Rodzina: Oleandraceae
- Rodzina:
dawaliowate
Davalliaceae
- Rodzina:
paprotkowate
Polypodiaceae (incl. Drynariaceae, Grammitidaceae, Gymnogrammitidaceae, Loxogrammaceae, Platyceriaceae, [Pleurisoriopsidaceae)
Przypisy- ↑ Jakub Mowszowicz: Zarys systematyki roślin. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1982. .
- ↑ Nazwa naukowa stosowana bywa w różnych ujęciach taksonomicznych odchodząc od pierwotnego znaczenia, np. wg
ITIS, the Integrated Taxonomic Information System
to
monotypowa
gromada obejmująca
paprociowe
)
- ↑ 3,0 3,1 3,2 Alicja Szweykowska, Jerzy Szweykowski: Botanika Systematyka. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2007. .
- ↑ Krzysztof Rostański: Wykłady z botaniki systematycznej. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego. Podręczniki i Skrypty Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach nr 15, 2003. .
- ↑ 5,0 5,1 5,2 Smith, A. R., K. M. Pryer, E. Schuettpelz, P. Korall, H. Schneider & P. G. Wolf:
A classification for extant ferns
(
ang.
). Taxon 55(3): 705–731, 2006. [dostęp 2009-03-24].
- ↑ Pryer, Kathleen M., Eric Schuettpelz, Paul G. Wolf, Harald Schneider, Alan R. Smith and Raymond Cranfill:
Phylogeny and evolution of ferns (monilophytes) with a focus on the early leptosporangiate divergences
(
ang.
). American Journal of Botany 91:1582-1598, 2004. [dostęp 2009-03-20].
- ↑ James L. Reveal:
Classification of extant Vascular Plant Families - An expanded family scheme
(
ang.
). Department of Plant Biology, Cornell University. [dostęp 2009-03-24].
- ↑ Hanna Wójciak: Porosty, mszaki, paprotniki. Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza, 2003, s. 302. .
Inne hasła zawierające informacje o "Paprotniki":
Jura
...
Mszaki
...
Polska Czerwona Księga Roślin
...
Salwinia pływająca
...
Teoria telomowa
...
Aparat szparkowy
...
Zarodek
...
Chwytniki
...
Jungermaniowe
Aguasca: Historia naturalna. Botanika. Warszawa: Muza SA, 1994. . Hanna Wójciak: Porosty, mszaki, Paprotniki. Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza, 2003. . ...
Rośliny naczyniowe
...
Inne lekcje zawierające informacje o "Paprotniki":
005. Przegląd i znaczenie nasiennych (plansza 2)
...
010. Dzieje Ziemi (plansza 7)
środowisko lądowe. Pierwszymi roślinami lądowymi były psylofity (od nich najprawdopodobniej wywodzą się Paprotniki).
...
Paprotniki (plansza 1)
e height=380 width=770 >
Paprotniki
...
|