Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie

Ruda Śląska

Ruda Śląska

Ruda Śląska ( śl. Ruda Ślůnsko, niem. Ruda[2]) – miasto położone w południowej Polsce , w województwie śląskim , w centrum Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego (GOP) . Graniczy z Zabrzem , Bytomiem , Świętochłowicami , Chorzowem , Katowicami , Mikołowem i Gierałtowicami .

Spis treści

Dzielnice

W obecnej chwili wyróżnia się w mieście jedenaście dzielnic:

Podczas sesji Rady Miejskiej 12 stycznia 2006 roku radni podjęli uchwałę w sprawie utworzenia dzielnicy Czarny Las , wyodrębniając ją z terenów dzielnic: Wirek, Nowy Bytom, Bielszowice.

Kultura

Demografia

  • Wykres liczby ludności Rudy Ślaskiej na przestrzeni ostatnich 60 lat

Największą populację Ruda Śląska odnotowała w 1991 r. – wg danych GUS 171 645 mieszkańców[3].

Klimat

Średnia temperatura i opady dla Rudy Śląskiej
MiesiącStyLutMarKwiMajCzeLipSieWrzPaźLisGruRoczna
Średnie najwyższe temperatury [°C]137131921232318136212,45
Średnie najniższe temperatury [°C]-4-4-138111312950-34,75
Opady [mm]30.429.232.436.852.959.573.751.144.935.237.632.8516,5
Źródło: msn weather[4] {{{accessdate}}}

Historia

Położenie Rudy Śląskiej w Górnośląskim Związku Metropolitalnym
Ruda Śląska Nowy Bytom
Kamienica przy ul. Niedurnego
Ulica Niedurnego

W 1179 r. teren obecnego miasta został odłączony od Małopolski i włączony do Śląska (przeniesie tego rejonu z diecezji krakowskiej do wrocławskiej). Obecna dzielnica Ruda istniała jako wieś już w 1243. O jej lokacji na prawie niemieckim wspomina tzw. Rejestr Ujazdu , sporządzony w latach 1295-1305. Na podstawie tego dokumentu można stwierdzić, że obszar miasta obejmował wówczas 50 włók czyli 1220 ha. Różnorodne jest pochodzenie nazw miejscowości znajdujących się obecnie w obrębie Rudy Śląskiej. Nazwa "Ruda" łączy się z rudami żelaza, które dawniej wydobywano na tym terenie. "Orzegów" to forma słowa "Orzegłowy" bowiem podobno po najazdach tatarskich chłopi często wykopywali przy orce ludzkie czaszki. "Kochłowice" wiążą się z osobą Kochła, którego własnością były łąki nad Kłodnicą. Potok ten dał nazwę wsi: Kłodnicy (obecnie część Halemby). Dopływ Kłodnicy – Bielcza stał się podstawą do utworzenia nazwy "Bielszowice". W 1313 właścicielem wsi Ruda był Marcin z Orzegowa. W 1360 po raz pierwszy wzmiankuje się Kochłowice (jako "Kochłowa Łąka"). W 1401 wzmiankowany jest zamek w Rudzie należący do rodu Rudzkich. W 1440 r. powstał pierwszy kościół (drewniany) w Bielszowicach. W 1472 r. właścicielem wsi Bielszowice jest Matiey Bielczowsky (Maciej Bielczowski). W 1478 po raz pierwszy wzmiankowana jest wieś Kłodnica. W 1543 r. właścicielem Rudy jest Jan Gierałtowski.

Od samego początku tereny miasta związane były z wydobyciem rud metali. Doprowadziło to do odkrycia znacznie cenniejszego produktu – węgla kamiennego w II poł. XVII wieku. Prawie każde górnicze miasto szczyci się legendą, która opowiada, że węgiel kamienny dzięki zrządzeniu losu odkryli pastuchowie. Oni to mieli zauważyć właściwości "czarnych kamieni", którymi otaczali ogniska. Legenda jest bardzo rozpowszechniona na Górnym Śląsku, ale to właśnie w Rudzie pokłady węgla wychodziły na powierzchnię, a z tego faktu, już niedaleko do odkrycia dokonanego przez pastuchów. Tak więc od 1740 r. na terenie Rudy rozpoczęły się formalne starania o nadanie kopalń. Trudno jeszcze jednak mówić o górnictwie skoro w 1752 r. załoga pierwszej na Górnym Śląsku kopalni – "Brandenburg" – liczyła 2 górników fachowców sprowadzonych z Saksonii.

Obfite zasoby węgla przyciągały wielu przedsiębiorców, którzy inwestowali w ten teren budując kopalnie, huty, koksownie oraz cegielnie. Wpłynęło to na szybki wzrost liczby mieszkańców i zmieniło oblicze rudzkiej wsi. Rolnictwo ograniczało się do drobnych gospodarstw, których właściciele pracowali również w przemyśle. W 1889 r. w Rudzie, dzisiejszej dzielnicy Rudy Śląskiej zamontowano oświetlenie elektryczne, dzięki czemu Ruda stała się pierwszą wsią w Rzeszy Niemieckiej posiadającą to udogodnienie.

W krajobrazie Rudy zaczęły pojawiać się osiedla robotnicze, otaczające zwartymi kompleksami tereny kopalni. Miejscowi potentaci zaczęli tworzyć warunki życia dla bardzo swoistego stanu społecznego, jakim byli górnicy. Żyjąc w cieniu kopalni, widząc ciągle ręce czarne od węgla, dorastając i umierając w rzeczywistości nierozerwalnie związanej z kopalnianymi chodnikami – ludzie ci tworzyli swoją własną, niepowtarzalną kulturę. W 1918 r. powstało tu Towarzystwo Gimnastyczne "Sokół" a od 1919 Towarzystwo Czytelni Ludowych oraz polskie towarzystwa śpiewacze "Dzwon" i "Promień". Powstała także założona przez mieszkańców Polska Organizacja Wojskowa Górnego Śląska (organizatorzy A.Gruchel i Wiktor Weidemann). W czasie strajku szkolnego polskich dzieci w czerwcu 1920 przeciwko niemieckim represjom protestowało 1 317 uczniów.

W latach 1919-1921 w czasie powstań śląskich w walkach uczestniczyło 3 000 osób z terenu Rudy Śląskiej. Strajk generalny, który przyspieszył wybuch I Powstania został zapoczątkowany lokautem w kopalni "Lithandra". O Rudę prowadzono także zwycięskie dla powstańców walki w II powstaniu śląskim w dniach 2/3 sierpnia 1920 r. Do dziś trwa w Rudzie pamięć o takich działaczach z okresu powstań jak: Wincenty Janas , Piotr Niedurny . Powstania śląskie zapisały się krwawymi kartami w historii miasta i pozostawiły za sobą liczne nagrobki na rudzkich cmentarzach, jednak w ich wyniku przeprowadzono plebiscyt, w którym mieszkańcy Rudy w większości wskazali, że chcą by Ruda Śląska była przyłączona do Polski.

Wyniki plebiscytu w miejscowościach wchodzących dziś w skład Rudy Śląskiej[5]:

MiejscowośćLiczba głosów
za Polską
Liczba głosów
za Niemcami
Bielszowice45461874
Ruda62124105
Orzegów50352677
Godula-Chebzie21771330
Nowy Bytom35054998
Wirek26342851
Bykowina841353
Halemba829176
Kłodnica22822
Kochłowice3364968
Nowa Wieś29351438
Razem3230620792

Czas okupacji hitlerowskiej to kolejne bolesne daty w historii miasta. 1 października 1939 w Nowym Bytomiu, niemiecki Freikorps zastrzelił 18 Polaków (m.in. Hermana Kubicę, Jadwigę Markową, Wilhelma Prokszę, Karola Tlaszczyk). Niemal natychmiast po zakończeniu walk w 1945 mieszkańcy rozpoczęli ratowanie swoich zakładów i przygotowanych do zalania kopalń. Dzięki nim nie ustało wydobycie węgla.

Przy trasie samochodowej ze Świętochłowic do Rudy Śląskiej, za ostrym zakrętem w prawo przy zakładach Zgody, znajdował się do 1945 niemiecki obóz wykorzystywany następnie przez rosyjskie NKWD i UB w którym ginęli polscy patrioci, Ślązacy, Niemcy, volksdeutsche i członkowie NSDAP . Tylko brama i słupy z czerwonej cegły przypominają o tym miejscu. W latach 1942-1945 znajdował się tam podobóz koncentracyjny KL Auschwitz Eintrachthütte , w którym śmierć poniosło około 400 więźniów Auschwitz . Kierował nim SS-Hauptscharführer Wilhelm Gerhard Gehring . Podobóz został opuszczony przez Niemców 23 stycznia 1945 r. i zajęty przez Armię Czerwoną. W tym obozie od lutego do grudnia 1945 roku zmarło zdaniem katowickiej prokuratury co najmniej kolejnych 1 538 osób (w większości w wyniku epidemii tyfusu). Większość ofiar byli to początkowo Polacy a potem inni mieszkańcy Śląska oskarżeni o "narodowość niemiecką" lub "niechęć do nowej władzy ludowej" oraz członkowie NSDAP . Prokuratura w Katowicach ustaliła, że za drutami obozu znaleźli się także, z niewiadomych przyczyn, Szwajcarzy oraz Holendrzy (38 osób).

Do 1950 r. istniało na terenie dzisiejszej Rudy Śląskiej szereg miejscowości, każde z własną wielowiekową przeszłością. W 1951 w wyniku zlikwidowania powiatu katowickiego stworzono z nich dwa miasta wydzielone: Nowy Bytom i Rudę. W 1959 r. oba miasta połączono i tak powstała dzisiejsza Ruda Śląska. Istnieją w niej obok siebie nowoczesne osiedla mieszkaniowe oraz kolonie starych familoków . Do dzisiaj funkcjonują stare kopalnie, założone przez niemieckich potentatów przemysłowych: Ballestremów , Schaffgotschów , Donnersmarcków , czy też przez "Rudzkiego Kopciuszka" – Joannę Gryzik , dziedziczkę fortuny Karola Goduli – króla cynku. Są też nowoczesne zakłady i kopalnie jak np. "Halemba".

Administracja

Urząd Miasta

Prezydentem Rudy Śląskiej w wyborach samorządowych w 2006 roku został Andrzej Stania . Jego zastępcami są:

  • Aleksandra Skowronek - zdrowie i kwestie społeczne, sprawy edukacji, kultury i sportu
  • Krystyna Kurowska - sprawy gospodarcze i komunalne
  • Bartosz Satała - sprawy urbanistyki i architektury, sprawy lokalne i inwestycyjne

Na czele rudzkiej Rady Miasta stoi Jarosław Kania, a jego zastępcami Jakub Wyciślik i Kazimierz Myszur.

20 grudnia 2007 roku radni zatwierdzili budżet miasta Ruda Śląska na 2008 rok. Dochody miasta wyniosą 433.070.596 zł. Wydatki miasta w 2008 roku wyniosą 476 022 256 zł. 142.611.454 zł radni przeznaczyli na inwestycje. Największymi projektami realizowanymi w 2008 roku w Rudzie Śląskiej będą: budowa Drogowej Trasy Średnicowej (9 406 000 zł), Budowa bezkolizyjnego skrzyżowania z linią kolejową w Rudzie Śląskiej- Wirku przy zjeździe z autostrady A-4 (6 000 000 zł), Budowa Odcinków Trasy N-S (zjazd z DTŚ do ul. 1 maja, od ul. 1 maja do ul. Kokota oraz modernizacja ul. 1 maja ( DW 925 ) na odcinku od węzła autostradowego do granicy administracyjnej z miastem Mikołów (11 037 163 zł).

Potwierdzeniem dobrej kondycji finansowej miasta jest fakt, iż Ruda Śląska w 2008 roku utrzymała trzeci rok z rzędu swój krajowy rating długoterminowy na poziomie A-(pol). Rating odzwierciedla dobre wyniki budżetowe, dobre zarządzanie, umiarkowane zadłużenie oraz odpowiednią płynność i poprawiający się stan gospodarki lokalnej.

Deficyt budżetowy w wysokości 67.000.000 zł mln złotych pokryty zostanie z emisji obligacji , kredytu bankowego i środków własnych.

W wyborach parlamentarnych w 2007 roku do sejmu i senatu zostało wybranych dwóch polityków związanych z Ruda Śląską:

Gospodarka

Elektrownia Halemba (z lewej) i KWK Halemba (po prawej)
Elektrownia Halemba (z lewej) i KWK Halemba (po prawej)

Struktura zatrudnienia:

  • przemysł – 63%
  • ochrona zdrowia i opieka społeczna – 7,0%
  • handel i naprawy – 6,9%
  • edukacja – 5,7%
  • budownictwo – 4,9%
  • transport – 2,0%
  • pozostałe działy – 10,5%

Liczba ludności w wieku produkcyjnym jest w ostatnich latach stabilna i stanowi 64,6% liczby mieszkańców. Stopa bezrobocia we wrześniu 2005 w Rudzie Śląskiej jest wyraźnie niższa od średniej krajowej, wynosiła 13,2%.

Miasto ze względu na swoje położenie w centrum aglomeracji górnośląskiej jest atrakcyjnym miejscem dla podejmowania działalności inwestycyjnej. Dodatkowym atutem jest autostrada A4 (południowe dzielnice miasta) oraz budowana Drogowa Trasa Średnicowa (północne dzielnice). Uchwalona w listopadzie 1997 roku przez Radę Miejską "Strategia Wewnętrznego i Zintegrowanego Rozwoju Miasta Ruda Śląska do 2015 Roku" oraz "Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Miasta Ruda Śląska" pozwalają inwestorowi łatwiej znaleźć miejsce i dziedzinę do inwestowania zgodną z wieloletnią strategią rozwoju miasta i planem jego zagospodarowania przestrzennego.

W Rudzie Śląskiej działalność małych i średnich przedsiębiorstw wspierana jest przez Rudzką Agencję Rozwoju "Inwestor", Rudzki Inkubator Przedsiębiorczości oraz Cech Rzemiosł i Przedsiębiorczości. W celu pobudzenia życia gospodarczego władze miast Ruda Śląska oraz Świętochłowice , powołały wspólnie do istnienia Śląski Park Przemysłowy , mający przyczynić się do powstania nowych inwestycji na terenach poprzemysłowych wzdłuż Drogowej Trasy Średnicowej. W 2004 roku powstał Rudzki Inkubator Przedsiębiorczości, posiadający w ofercie szkolenia, doradztwo i konsultacje dla przedsiębiorców podejmujących i rozwijających działalność gospodarczą. W ramach Rudzkiego Inkubatora Przedsiębiorczości utworzony został w sierpniu 2007 roku Górnośląski Inkubator Technologiczny, którego oferta skierowana jest zarówno do małych, średnich i nowych przedsiębiorców, jak również do dużych firm o ugruntowanej pozycji na rynku. W listopadzie 2008 roku w ramach Śląskiego Parku Przemysłowo-Technologicznego rozpoczął działalność Inkubator Innowacji Technologicznych i Usługowych „Architektura i Budownictwo”. Jest on skierowany przede wszystkim do młodych architektów i budowlańców, którzy chcą samodzielnie rozpocząć działalność gospodarczą.

Katastrofy kopalniane w Rudzie Śląskiej

Kopalnia Halemba 1980 rok[6]
1 września 1980 roku w wypadku w kopalni Halemba ginie 8 górników.

Kopalnia Śląsk 1990 rok[7]
W 1990 r. czterech górników zmarło po wybuchu metanu w kopalni "Śląsk" w Rudzie Śląskiej.

Kopalnia Halemba 1990 rok[6]
10 stycznia 1990 roku w wypadku w kopalni Halemba ginie dziewiętnastu górników.

Kopalnia Halemba 1991 rok
W 1991 roku tąpniecie w kopalni Halemba spowodowało śmierć 5 górników.

Kopalnia Nowy Wirek 1995 rok
W 1995 roku w kopalni Nowy Wirek dochodzi do katastrofy kopalnianej. Uwięzionych zostaje dziewięciu górników, zmarło pięciu górników.

Kopalnia Bielszowice 2003 rok
W 2003 roku w wyniku zapalenia się metanu w rudzkiej kopalni Bielszowice , ciężko poparzonych zostało szesnastu górników.

Kopalnia Halemba 2006 rok

W listopadzie 2006 r. Polską wstrząsa katastrofa górnicza w kopalni Halemba w której śmierć ponosi 23 górników. Prezydent RP Lech Kaczyński ogłasza kilkudniową żałobę narodową. W Rudzie Śląskiej obowiązuje 7-dniowa żałoba.

Kopalnia Wujek Ruch Śląsk 2009 rok

18 września 2009 roku w Rudzkiej części Kopalni Węgla Kamiennego Wujek Ruch Śląsk doszło do zapłonu metanu w którym zginęło 20 górników[8]. Prezydent RP Lech Kaczyński ogłosił dwudniową żałobę narodową. W Rudzie Śląskiej ogłoszono 7-dniową żałobę. Odwołano m.in. Pierwszy Ogólnopolski Festiwal Wspomnień.

Transport

Chebzie, tramwaj Konstal 105Na
Konstal 105Na w Rudzie Śląskiej

Komunikacja miejska

Mieszkańcy Rudy Śląskiej korzystają z 27 linii autobusowych i 6 tramwajowych (w tym jedna tymczasowa). Komunikację miejską w Rudzie Śląskiej organizuje KZK GOP oraz MZK Tychy (1 linia autobusowa). Na zlecenie KZK GOP wszystkie linie tramwajowe obsługiwane są przez spółkę Tramwaje Śląskie , a liniami autobusowymi zajmują się m.in. PKM Gliwice , Rudpol-opa Ruda Śląska , Henzago Ruda Śląska , Transgór Mysłowice , Nowak Transport , Łukasz Nowak i PKM Katowice .

Komunikacja drogowa

Dzięki dobrze rozwiniętej infrastrukturze drogowej z Rudy Śląskiej łatwo dostać się do wszystkich miast GOP -u oraz dzięki drodze wojewódzkiej nr 925 do ROW -u. Dzięki autostradzie A4 przebiegającej przez południowe dzielnice miasta możemy się dostać do południowych województw Polski oraz do Niemiec , a w przyszłości na Ukrainę

Drogi wojewódzkie:

Drogi europejskie:

Autostrada:

Komunikacja Kolejowa

W Rudzie Śląskiej obecnie znajdują się dwa dworce osobowe: Ruda Chebzie oraz Ruda Śląska

Linie kolejowe łączą Rudę Śląską z wieloma miastami :

Komunikacja lotnicza

Około 25km od Rudy Śląskiej znajduje się międzynarodowy port lotniczy "Katowice" w Pyrzowicach . Port lotniczy posiada dwa terminale.

Ponadto w odległości ok. 70km od Rudy Śląskiej znajduje się także międzynarodowy port lotniczy Ostrava-Mošnov oraz w odległości 80km międzynarodowe lotnisko w Krakowie-Balicach .

Ludzie związani z Rudą Śląską

Honorowi obywatele miasta

  • Bronisław Barchański przewodniczący Komisji ds. Szkoleń Wyższego Urzędu Górniczego w Katowicach
  • Jerzy Buzek były premier RP i obecny przewodniczący Parlamentu Europejskiego
  • Henryk Gruth polski hokeista
  • Wojciech Grzywocz misjonarz
  • Otylia Jędrzejczak pływaczka
  • Edward Stanisław Kempa (tytuł nadany pośmiertnie) ekspert i doradca WHO i organizacji ONZ
  • Ulrich Nehe burmistrz Papenburga
  • Katarzyna Mateja walczyła o wolność ojczyzny, przebywała w obozie koncentracyjnym Ravensbruck
  • Andrzej Sieroński wójt Giżycka
  • Wiktor Skworc biskup

Edukacja

W Rudzie Śląskiej funkcjonuje 28 szkół podstawowych , 15 gimnazjów oraz 11 szkół średnich , w tym 4 liceów ogólnokształcących i 7 zespołów szkół zawodowych . Działa również od 1970 roku Państwowa Szkoła Muzyczna I stopnia. W mieście Ruda Śląska mają siedzibę 4 szkoły policealne i pomaturalne oraz szkoły wyższe: Wyższa Szkoła Handlowa w Rudzie Śląskiej - Orzegowie i filia Wyższej Szkoły Ekonomii i Administracji w Rudzie Śląskiej - Goduli , a także od października 2006 roku Ośrodek Zamiejscowy Akademii Górniczo Hutniczej w Kochłowicach.

Nadzór nad rudzkimi placówkami oświatowymi prowadzi Miejski Zakład Obsługi Placówek Oświatowych

Religia

Sanktuarium Matki Boskiej z Lourdes
Kościół św. Wawrzyńca w Wirku

Na terenie miasta działalność duszpasterską prowadzą następujące kościoły:

Sport

Przypisy

  1. Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym, stan 31.12.2009
  2. Ortspolizeibezirk Ruda
  3. GUS Bank Danych Regionalnych, faktyczne miejsce zamieszkania, stan na 31 XII 1991
  4. http://weather.msn.com msn weather
  5. "Ruda Śląska" Zarys rozwoju miasta, Śląski Instytut Naukowy w Katowicach, 1970
  6. 6,0 6,1 http://www.kochlowiczanie.fora.pl/halemba,3/rocznica-tragedii-w-kopalni-halemba,74.html Artykuł DZ z okazji rocznicy wypadku
  7. http://fakty.interia.pl/polska/news/katastrofy-w-polskich-kopalniach-wegla,1370338,3 Katastrofy w polskich kopalniach, artykuł INTERII
  8. http://wiadomosci.onet.pl/2699,2054066,katastrofa_w_kopalni_wujek_-_zmarl_20_gornik,wydarzenie_lokalne.html artykuł onet.pl

Zobacz też

Linki zewnętrzne


Inne hasła zawierające informacje o "Ruda Śląska":

Brno ...

1884 ...

West Side Story ...

Sedmídolí ...

Sztolnie Kowary ...

Cieplice Śląskie-Zdrój ...

Kowary ...

Pstrąg potokowy ...

Wierzba śląska ...

Dożynki ...


Inne lekcje zawierające informacje o "Ruda Śląska":

208 Walki o granice II Rzeczypospolitej (plansza 10) ...

208 Walki o granice II Rzeczypospolitej (plansza 12) ...

212 Gospodarcze i społeczne problemy II Rzeczypospolitej (plansza 3) ...





Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie