Protest antyglobalistyczny podczas szczytu
G8
w
Edynburgu
w czerwcu 2005 r.
Napis na murze w
Sofii
: "Myśl globalnie, działaj lokalnie"
Ruch alterglobalistyczny –
ruch społeczno
-
polityczny
aktywny w większości państw świata, różnorodny ideowo i niejednolity organizacyjnie. Za cel stawia sobie radykalną zmianę obecnych stosunków ekonomicznych, ekologicznych i społecznych, poprzez m.in. budowanie globalnego
społeczeństwa obywatelskiego
.
Poglądy i działania
Należy rozróżnić dwa typy procesów globalizacyjnych: kulturowy i ekonomiczny. Alterglobaliści nie są przeciwnikami globalizacji kulturowej (globalne
prawa człowieka
, solidarność,
zrównoważony rozwój
, globalna etyka, itp.).
W alterglobalizmie zawarta jest krytyka problemów dzisiejszego świata, wywoływanych – zdaniem uczestników ruchu – przez
neoliberalną
globalizację
:
- postępująca degradacja środowiska naturalnego
- postępująca degradacja kultur lokalnych, niszowych
- unifikacja
kultury
- narastanie antagonizmów narodowo-etnicznych
- wyzysk pracowników wielkich
korporacji
- wciąż nierozwiązane problemy
Trzeciego Świata
:
- wzrastające dysproporcje ekonomiczne między bogatą Północą i biednym Południem.
Ruch ten zawiera w sobie elementy różnych systemów światopoglądowych, m.in.
pacyfizmu
,
marksizmu
, demokratycznego socjalizmu,
anarchizmu
,
ekologizmu
,
libertarianizmu
,
feminizmu
,
konserwatyzmu
, jak również, w niektórych kwestiach – liberalizmu. Ważną rolę odgrywają w nim organizacje religijne, ruchy humanistyczne i organizacje pozarządowe.
Działacze ruchu często odwołują się do ideałów wczesnych, wspólnotowych form
demokracji
, sprzeciwiając się zarówno totalitarnemu modelowi państwa jak i nowoczesnym zindustrializowanym państwom rozwiniętego
kapitalizmu
.
Głównym celem ataków alterglobalistów są wielkie ponadnarodowe instytucje, m.in.:
Międzynarodowy Fundusz Walutowy
(IMF),
Bank Światowy
(WB),
WTO
,
UE
,
ONZ
, itd.
W największych spotkaniach alterglobalistów, tzw. Forach Społecznych, bierze udział od kilkudziesięciu do blisko dwustu tysięcy uczestników. Od
2000
r. równolegle do
Światowego Forum Ekonomicznego
w
Davos
, na którym gromadzą się przywódcy państw i przedstawiciele największych światowych korporacji, organizowane jest doroczne
Światowe Forum Społeczne
. W latach 2000-
2003
r. Forum organizowano w brazylijskim mieście
Porto Alegre
, ważnym dla ruchu alterglobalistycznego, bowiem od
1992
r. budżet miejski jest tam uchwalany przy współudziale delegatów reprezentujących
społeczności lokalne
(
demokracja uczestnicząca
). W
2004
r. Forum odbyło się w
Bombaju
w Indiach, w roku
2005
ponownie wróciło do Brazylii. W styczniu 2007 roku Światowe Forum Społeczne po raz pierwszy odbyło się w
Afryce
, w stolicy Kenii – Nairobi.
W Europie regionalnym odpowiednikiem Światowego Forum Społecznego jest Europejskie Forum Społeczne. Kolejne spotkania EFS odbywały się we Florencji (listopad 2002 r.), Paryżu (listopad 2003 r.), Londynie (październik 2004 r.) oraz Atenach (maj 2006 r.).
Różnice między antyglobalizmem a alterglobalizmem
Są to dwa niezależne ruchy, które różni stosunek do procesu globalizacji. W praktyce jednak często zwrotów tych używa się (błędnie) jako synonimów.
Alterglobaliści nie krytykują samego procesu globalizacji, lecz tylko jej obecny neoliberalny charakter. Poglądy alterglobalistyczne głoszone są przez organizacje o różnych poglądach społecznych czy gospodarczych.
Antyglobaliści natomiast krytykują sam proces globalizacji i jako alternatywę proponują oparcie się na wspólnotach takich jak naród, rodzina, wspólnoty lokalne. Poglądy antyglobalistyczne przejawiane są przez część
nacjonalistów
, autonomistów, ekologów, anarchistów (anarchoprymitywistów),
tercerystów
czy
komunitarian
.
Anty- i alterglobalizm w Polsce
Do organizacji alter- i antyglobalistycznych w Polsce można zaliczyć między innymi:
Młodych Socjalistów
,
Federację Anarchistyczną
,
Nową Lewicę
,
Polską Partię Pracy
,
ATTAC Polska
,
Lewicową Alternatywę
,
Pracowniczą Demokrację
, ogólnopolski związek zawodowy
Inicjatywa Pracownicza
,
WZZ Sierpień 80
,
Zielonych 2004
oraz Grupę "Społeczeństwo Aktywne".
Światopogląd alterglobalistyczny prezentowany jest na łamach takich czasopism, jak
Recykling Idei
,
Magazyn "Obywatel"
czy polska edycja
Le Monde diplomatique
. Jesienią 2004 roku na łamach czasopisma
Recykling Idei
opublikowano prawdopodobnie pierwszą w Polsce dyskusję na temat ruchu alterglobalistycznego z udziałem jego polskich uczestników i uczestniczek, m.in. ze Stowarzyszenia ATTAC, Federacji Anarchistycznej, Grupy "Społeczeństwo Aktywne" i partii Nowa Lewica. Pretekstem do dyskusji był pierwszy masowy protest alterglobalistów w Polsce, który odbył się 29 kwietnia 2004 roku w Warszawie, podczas Europejskiego Szczytu Gospodarczego. Aktywiści i aktywistki zastanawiali się nad ideową i organizacyjną istotą ruchu, a także nad jego usytuowaniem w szerszym kontekście politycznym.
Znane osoby związane z ruchem
Zobacz też
