|
Brygidki (więzienie)
Brygidki (więzienie)Lwowskie Brygidki współcześnie Brygidki – potoczna nazwa
więzienia
we
Lwowie
przy ul. Kazimierzowskiej (obecnie Horodocka).
Renesansowy
gmach został zbudowany w
1614
r. dla żeńskiego
zakonu św. Brygidy
. Istniejąca przy budynku kaplica
św. Piotra
do dziś spełnia swoją pierwotną rolę, natomiast budynek klasztorny, po likwidacji zakonu w
1784
, został zamieniony na więzienie kryminalne, a po
I wojnie światowej
na polityczne. Brygidki były jednym z trzech we Lwowie miejsc
masowego mordu więźniów politycznych
dokonanego przez
NKWD
po wybuchu
wojny niemiecko-sowieckiej
w czerwcu
1941
r.[1]
Przed wycofaniem się ze
Lwowa
NKWD
wymordowało prawie wszystkich więźniów politycznych (Polaków i Ukraińców) z więzień lwowskich ( więzienie śledcze NKWD -
Zamarstynów
, Brygidki, więzienie na ulicy Łąckiego) - co najmniej 7000 osób (dokładna liczba nie jest znana, niektóre ofiary zostały spalone żywcem). NKWD dokonało podobnych zbrodni wojennych we wszystkich więzieniach, których nie mogło ewakuować (
Drohobycz
,
Czortków
,
Sambor
,
Brzeżany
,
Złoczów
,
Borysław
,
Łuck
,
Włodzimierz Wołyński
,
Nadwórna
,
Busk
,
Berezwecz
itd.).
Przypisy- ↑ W Brygidkach, opuszczonych wieczorem 23 czerwca przez funkcjonariuszy NKWD, więźniowie zaczęli się dobijać do drzwi cel, gdy nikt ich nie otwierał dla wyniesienia przepełnionych „paraszy" (kiblów). Nad ranem, zaniepokojeni, dojrzeli przez szpary .między deskami „kozyrków" (blind), że na „wyszkach" (kogutkach - wieżach strażniczych) nie ma strażników. W jednej z cel wyrwali deski z podłogi i używając ich jako taranu wyłamali drzwi, w innej - wylali „paraszę" na podłogę, rozbili ją i obręczami wyłamali drzwi. Potem otworzyli inne cele. Tłum więźniów zebrał się na podwórzu więzienia, ale nie mogli oni sforsować zewnętrznych bram. Część tylko zdołała znaleźć wyjście i wydostała się z więzienia - przez wyważoną z zewnątrz bramę i przez dach. Jeszcze w nocy z wtorku na środę, 24 na 25 czerwca, krótko po północy uwolniono z jednej z cel wielu księży, a wśród nich ks. Bogdanowicza. Nie opuścił on jednak więzienia, chcąc nieść pomoc innym. Około godz. 4 rano powróciła jednak załoga więzienia i z dwu stron otworzyła ogień z karabinów maszynowych na zgromadzonych więźniów. Niektórzy uciekający zginęli już na ulicy. Ci, których nie dosięgły na podwórzu kule, powrócili do swoich cel, do współwięźniów, którzy bali się je przedtem opuścić. Cele zamknięto, więźniom kazano ułożyć się na podłodze, nie pozwalając się podnosić, a następnie zaczęto wywoływać po trzech, czterech i rozstrzeliwać przy warkocie zapuszczonych silników samochodowych. Zwalniano z więzienia jedynie więźniów kryminalnych. Pozostający jeszcze w więzieniu przy życiu więźniowie nie dostawali już odtąd jedzenia. Tak trwało przez wszystkie dni aż do soboty. W sobotę zapadła w więzieniu cisza. Z jednej z ocalałych cel na piętrze zobaczono odjeżdżających samochodami funkcjonariuszy NKWD. Zdołano jakoś otworzyć klapę „karmuszki" - otworu we drzwiach, przez który podawano do celi jedzenie - i jakiś chudy więzień przedostał się tędy na korytarz. Otworzył drzwi swej celi i celi naprzeciwko, gdzie jeszcze pozostali żywi więźniowie. Zaczęli ostrożnie schodzić na dół. Dostali się do kuchni, gdzie w kotłach była jeszcze gorąca zupa. Potem uwolnili jeszcze zamknięte w jednej z cel siedzące tam przerażone, półnagie kobiety. Spod jakichś drzwi spływał na korytarz strumyk krwi. Gdy drzwi otwarto, oczom ukazały się ułożone w stosy ciała pomordowanych więźniów. Krew płynęła spod bramy więziennej ulicą Byka i spływała do ścieku podwórzowego po drugiej stronie ulicy, gdzie był skład żelaza. Spośród kilku tysięcy więźniów trzymanych w Brygidkach ocalało - poza tymi, którym udało się zbiec wcześniej - zaledwie około stu mężczyzn z dwu cel i garstka kobiet. Wśród tych ostatnich znalazły się warszawskie kurierki
ZWZ
: aresztowana jeszcze w pierwszej połowie 1940 r. Helena Wiślińska „Ala" („Kinga"), idąca we wrześniu do Lwowa z „Marcyniukiem", „Hanka" Nehrebecka oraz Maria Masłowska „Mura", ujęta przy przekraczaniu granicy w 1941 r. Więźniowie, opuszczając gmach więzienia, podpalili wewnętrzny budynek, w którym mieściła się kancelaria więzienna aby zniszczyć akta, nie chcąc, by dostały się w ręce Niemców.
Jerzy Węgierski
, Lwów pod okupacją sowiecką 1939-1941 , Warszawa 1991, Editions Spotkania, , s. 270-272
Linki zewnętrzne i źródła Zobacz także
Inne hasła zawierające informacje o "Brygidki (więzienie)":
Brno
...
1972
...
Kauen
...
Insurekcja kościuszkowska
...
Adolf Hitler
...
Stepan Bandera
...
Amnestia
...
1943
...
Kościół św. Michała Archanioła i św. Stanisława Biskupa w Krakowie
...
Adam Mickiewicz
...
Inne lekcje zawierające informacje o "Brygidki (więzienie)":
11 LISTOPADA (plansza 1)
...
234. Polska droga do demokracji (plansza 12)
...
214 Rządy autorytarne w Polsce (plansza 10)
...
|
