Pstrąg potokowy (Salmo trutta m. fario) –
ryba
z rodziny łososiowatych (Salmonidae), należąca do gatunku
Salmo trutta
, ekologiczna odmiana troci atlantyckiej (S. t. trutta) przystosowana do życia wyłącznie w wodach słodkich.
Występowanie
W Polsce liczny na południu i północy kraju. Występuje w górskich
potokach
Beskidów
,
Tatr
,
Sudetów
,
Jury Krakowsko-Częstochowskiej
, także w rzekach
Dolnego Śląska
,
Pomorza Zachodniego
i Środkowego, na
Warmii
i
Mazurach
, w dopływach
Warty
. Poza Polską w naturalny sposób występuje w całej niemal Europie oraz północnej Afryce i nielicznie w Azji. Sztucznie rozprzestrzeniony na wszystkie kontynenty za wyjątkiem Antarktydy. Żyje w zimnych, dobrze natlenionych i dzikich (nieuregulowanych) rzekach – głównie górskich.
Opis
W Polsce osiąga maksymalnie ok. 80 cm długości i 5 kg masy ciała. Kształt torpedowaty – ułatwiający życie w wartkim prądzie rzeki. Ubarwienie bardzo zmienne – zależne od miejsca przebywania. Na ciele liczne czarne i czerwone kropki. Brzuch żółtobiały lub żółty. Płetwa tłuszczowa jasna, ciemnoobrzeżona. Młode osobniki mają duże, wyraźne niebieskoszare plamy na bokach. Dorosłe samce mają często hakowato zagiętą ku górze
żuchwę
i dłuższą głowę niż samice.
Odżywianie
Jest typowym drapieżnikiem. Młode osobniki zjadają larwy owadów i
skorupiaki
. Dorosłe zjadają głównie ryby i
owady
. Często przechodzi na pokarm sezonowy, np. wczesną wiosną bardzo chętnie zjada świeżo wybudzone ze snu zimowego żaby. W maju odżywia się jętką majową, lipiec-sierpień- głównie małe ryby: cierniki, głowacze, słonecznice, kozy itp. Przystępując do tarła nie przestaje się odżywiać, powszechny jest również kanibalizm.
Rozród
Do tarła przystępuje jesienią podejmując krótkie (z reguły kilkukilometrowe) wędrówki tarłowe do niewielkich dopływów ze żwirowym dnem. Jednej samicy zazwyczaj towarzyszy kilka samców.
Ikra
jest składana do zagłębień wykopanych przez samice w żwirze pokrywającym dno. Zapiaszczenie tego żwiru ma silny wpływ na przeżywalność ikry i w miejscach gdzie jest ono bardzo silne tarło może się okazać zupełnie nieefektywne i larwy się nie wylęgną. Larwy tuż po wylęgu mają duży
woreczek żółtkowy
.
Zagrożenia
W Polsce zagrożony z powodu systematycznego niszczenia jego siedlisk poprzez postępującą zabudowę hydrotechniczną rzek górskich oraz dużą presję wędkarską i kłusownictwo.
Ochrona
Bibliografia
- Mały słownik zoologiczny: ryby. Warszawa:
Wiedza Powszechna
, 1976.
- Fritz Terofal, Claus Militz: Ryby słodkowodne. Leksykon przyrodniczy. Henryk Garbarczyk, Eligiusz Nowakowski i Jacek Wagner. Warszawa: Świat Książki, 1997. .
-
Salmo trutta fario.
(
ang.
) w: Froese, R. & D. Pauly. FishBase. World Wide Web electronic publication. www.fishbase.org [dostęp 20 września 2009]
Zobacz też
