Oława
Herb Flaga Herb Oławy Flaga Oławy
Województwo	dolnośląskie
Powiat	oławski
Gmina • rodzaj	Oława miejska
Założono	XIII wiek
Prawa miejskie	1234
Burmistrz	Franciszek Październik
Powierzchnia	27,36 km²
Wysokość	170 m n.p.m.
Ludność (2008) •  liczba •  gęstość	30 846[1] 1 127 os./km²
Strefa numeracyjna	+48 71
Kod pocztowy	55-200
Tablice rejestracyjne	DOA
Położenie na mapie Polski Oława
50°56'N 17°18'E / 50.933, 17.3 Na mapach: 50°56'N 17°18'E / 50.933, 17.3
TERC ( TERYT )	5020315011
Miasta partnerskie	Złoczów Oberasbach Česká Třebová Syhot Marmaroski
Urząd miejski pl. Zamkowy 15 55-200 Oława
Strona internetowa miasta

kościół pod wezwaniem Matki Boskiej Pocieszenia w Oławie

Oława (niem. Ohlau, czes. Olava) - miasto i gmina we wschodniej części województwa dolnośląskiego , w powiecie oławskim , nad rzeką Oławą (potocznie Oławką) i Odrą, 27 km na południowy wschód od Wrocławia . W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do województwa wrocławskiego .

Oława jest siedzibą dwóch gmin: gminy miejskiej (miasto Oława) i gminy wiejskiej oraz powiatu ziemskiego.

Według danych z 31 grudnia 2008 miasto liczyło 30 846 mieszkańców.

W Oławie rozgrywa się część akcji Trylogii husyckiej Andrzeja Sapkowskiego .

Historia

W X wieku w okolicy przebywał najprawdopodobniej benedyktyński pustelnik , Andrzej Świerad . Po raz pierwszy notowana jako Olewa w 1149 jako darowizna Piotra Włostowica na rzecz opactwa na Ołbinie . Gród i osada targowa powstałe przy zbiegu rzek Odry i Oławy istniały od XII wieku .

W 1206 Henryk Brodaty zamienił swoje ziemie w okolicach Psiego Pola na Oławę. Lokowana na prawie średzkim w 1234 roku^[2]. Zasiedlana przez tkaczy walońskich , których dziedzictwem jest herb miasta przedstawiający białego, galijskiego koguta w czerwonym polu.

Zniszczona przez Mongołów w 1241 zaczyna się dynamicznie rozwijać. Działa tu mennica wypuszczająca brakteaty z wizerunkiem herbowego koguta. W 1282 Henryk IV Probus nadaje przywilej budowy 12 kramów sukienniczych oraz korzystania z łąk, wód i roli. W 1310 miasto otrzymuje od Bolesława Rozrzutnego prawo przymusu drożnego, a od 1317 burmistrza i radę . W 1329 r. Oława przechodzi wraz z księstwem legnickim pod zwierzchnictwo króla Czech.

Zdobyta przy pomocy ludności i spalona przez husytów w 1429 . W 1447 pod miastem zwycięska dla Polaków bitwa z wojskami Macieja Korwina . Wyludnione w 1437 epidemią dżumy , którą poprzedziła klęska głodu . Połowa miasta spłonęła w wielkim pożarze 1502 roku. Ponowna epidemia dżumy nawiedziła miasto w 1588 .

Kilkakrotnie przechodziła z rąk do rąk w czasie wojny 30-letniej . 19 maja 1634 podpalona i doszczętnie zniszczona przez wycofujące się oddziały płk. von Rostock, 17 czerwca 1642 przez Szwedów Georga Wrangla.

W połowie XVII wieku polsko-niemiecka granica językowa przebiegała niedaleko Oławy, włączając miasto do terytorium o dominacji języka polskiego ^[3].

Od roku 1248 do 1675 w księstwie legnicko-brzeskim władanym przez najdłuższą linię Piastów śląskich . Ostatnim jej przedstawicielem był urodzony w Oławie Jerzy IV Wilhelm (ostatni przedstawiciel całej dynastii ). Po jej wygaśnięciu w latach 1691 - 1737 własność żonatego ze szwagierką cesarza Leopolda I Jakuba Sobieskiego , syna króla Polski, Jana III . Po wojnach śląskich od 1742 wraz z większością Śląska w granicach Królestwa Prus . Pod rządami Prus na terenach tych rozpoczęto germanizację . Zwarte osadnictwo ludności polskojęzycznej utrzymało się jednak w okolicach Oławy bardzo długo. Jeszcze w 1896 roku w niemieckiej książce "Schlesien:eine Landeskunde für das deutsche Volk" wybitny niemiecki geograf Joseph Partsch wyraża zdziwienie, że:

”...trudno zrozumieć, jak mogło się zdarzyć, że na zachodniej stronie rzeki Odry, w dystrykcie Oława i w sąsiedztwie części dystryktu Wrocław i Strzelin mogło przetrwać całkowicie zwarte terytorium mówiących po polsku mieszkańców, które zawiera w sobie wiele ważnych dróg i które rozciąga się na wszystkie strony od wielkiego centrum transportowego jakim jest Wrocław...”^[4]

Od XV wieku podobnie jak w wielu innych miastach Dolnego Śląska silny rozwój sukiennictwa, potem w wiekach XVII - XVIII przeróbki bawełny . Od 1842 roku między Wrocławiem a Oławą istnieje najstarsza w dzisiejszych granicach Polski linia kolejowa , zainicjowana 22 maja ^[5].

Z podoławskiego lotniska wojskowego Oława-Stanowice 1 września 1939 roku wystartowały hitlerowskie samoloty, które jako pierwsze zaatakowały Polskę^[]. 2 września 1939 jeden polski samolot Karaś z 21 eskadry bombowej zbombardował fabrykę w Oławie, dokonując pierwszego ataku bombowego na terytorium Niemiec w II wojnie światowej^[6].

Po wojnie miasto zostało przyłączone do Polski, zaś jego niemiecka ludność wysiedlona do Niemiec. Do roku 1992 była siedzibą silnego garnizonu Północnej Grupy Wojsk Armii Radzieckiej obsługujących pobliskie lotnisko wojskowe.

Zabytki

• Kościół Matki Bożej Pocieszenia z XIV w.
• Kościół św. Piotra i Pawła z XIX w.
• Zamek Sobieskich - Pałac Luizy - obecnie siedziba władz miasta
• Ratusz z I poł. XIX w.
• Kościółek św. Rocha z 1706 r.
• Kościół św. Józefa z XIX w. (dawniej kościół luterański)
• Budynek dworca kolejowego
• Pręgierz przed ratuszem
• Kamienice w rynku
• Miejska wieża ciśnień, wybudowana na początku XX w. Z eksploatacji została wyłączona w 1988 r.
• Cmentarz żydowski

Struktura powierzchni

Według danych z roku 2002^[7] Oława ma obszar 27,34 km², w tym:

• użytki rolne: 58%
• użytki leśne: 5%

Miasto stanowi 5,22% powierzchni powiatu.

Klimat^[8].

Demografia

Dane z 30 czerwca 2004^[9]:

Według danych z roku 2002^[10] średni dochód na mieszkańca wynosił 1199,21 zł.

Religia

Większość mieszkańców Oławy stanowią wyznawcy Kościoła Rzymskokatolickiego .

• Parafia Matki Boskiej Pocieszenia w Oławie
• Parafia Matki Bożej Różańcowej w Oławie
• Parafia Miłosierdzia Bożego w Oławie
• Parafia Najświętszej Maryi Panny Królowej w Oławie-Nowym Otoku
• Parafia Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Oławie

Na terenie miasta działalność duszpasterską prowadzą także zbory Kościoła Chrześcijan Baptystów oraz Kościoła Zielonoświątkowego , będące protestanckimi Kościołami o charakterze ewangelicznym . W mieście działają również dwa zbory Świadków Jehowy z Salą Królestwa . ^[11]

Miasto znane w latach 80. XX wieku z nieuznanych przez Kościół katolicki objawień maryjnych Kazimierza Domańskiego .

Miasta partnerskie

• Złoczów , Ukraina
• Oberasbach , Niemcy
• Česká Třebová , Czechy
• Sighetu Marmaţiei , Rumunia
• Frankfurt nad Odrą , Niemcy
• Słubice , Polska
• Priolo Gargallo , Włochy

Szlaki komunikacyjne przechodzące przez Oławę

• Droga wojewódzka nr 396
• Droga krajowa nr 94
• Odrzańska Droga Wodna

Zabytki Oławy

Kościół Matki Boskiej Pocieszenia z XIV w.	Zamek Sobieskich, po prawej stronie widoczna wieża ciśnień	Ratusz z XIX w. z zachowaną barokową wieżą	Kościół św. Piotra i św. Pawła z XIX w.
Kościół św. Rocha z XVIII w.	Kościół św. Józefa z XIX w.

Zobacz też

• Kalendarium historii Śląska , Śląsk , Wrocław , Jerzy IV Wilhelm
• Ludność Oławy
• Oławski Węzeł Wodny

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Oficjalna strona Urzędu Miejskiego

• Mapy: Emapi • Google Maps • Targeo • Zumi
• Zdjęcia satelitarne: Google Maps • Wikimapia • Zumi