Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie

Pruszcz Gdański

Pruszcz Gdański

Pruszcz Gdański
Herb
Herb Pruszcza Gdańskiego
Województwo pomorskie
Powiat gdański
Gmina
• rodzaj
Pruszcz Gdański
miejska
Prawa miejskie 1941
Burmistrz Janusz Wróbel
Powierzchnia 16,47 km²
Ludność (30.06.2009)
•  liczba
•  gęstość
•  aglomeracja

26 298 [1]
1527,8 os./km²
1 224 797[2] ( aglomeracja gdańska )
Strefa numeracyjna
+48 58
Kod pocztowy 83-000
Tablice rejestracyjne GDA
Położenie na mapie Polski

Pruszcz Gdański
54°16'N 18°38'E / 54.267, 18.633 Na mapach: 54°16'N 18°38'E / 54.267, 18.633
TERC
( TERYT )
6222904011
Urząd miejski
ul. Grunwaldzka 20
83-000 Pruszcz Gdański
Strona internetowa miasta
Kościół pw. Podwyższenia Krzyża Św. (XVw.)

Pruszcz Gdański ( kasz. Pruszcz, Pruszcz Gduńsczi, niem. Praust) – miasto i gmina w województwie pomorskim , w powiecie gdańskim , nad rzeką Radunią , należące do aglomeracji gdańskiej , przylega od południa do Gdańska . Miasto jest siedzibą powiatu gdańskiego i gminy .

Pruszcz Gdański leży przy wylocie z Gdańska drogi krajowej nr 1 oraz głównej linii kolejowej do Gdyni . Na południe od miasta rozpoczyna się obwodnica trójmiejska , a niedaleko tego miejsca znajduje się także węzeł drogowy Rusocin stanowiący początek autostrady A1 .

Według danych z 31 grudnia 2009 miasto miało 26 298 mieszkańców[1].

Spis treści

Środowisko naturalne

Pruszcz Gdański leży na styku Żuław Wiślanych i Pojezierza Kaszubskiego , co ma duży wpływ na zróżnicowanie typów krajobrazu w najbliższej okolicy. Przez miasto przepływa rzeka Radunia . Tutaj swój początek ma także Kanał Raduni . Zabudowa miasta skupia się głównie u podnóża Pojezierza Wschodniopomorskiego i łagodnie przechodzi ku równinie deltowej Wisły .

Według danych z 2005[3] Pruszcz Gdański ma obszar 16,47 km², w tym:

  • użytki rolne: 26%
  • użytki leśne: 0%

Miasto stanowi 2,08% powierzchni powiatu.

Demografia

Dane z 31 grudnia 2007[4]:

OpisOgółemKobietyMężczyźni
jednostkaosób %osób %osób %
populacja25 14310013 16752,411 97647,6
gęstość zaludnienia
(mieszk./km²)
1428,6741687,6

Według danych z roku 2005[3] średni dochód na mieszkańca wynosił 2591,68 zł. (115 miejsce w Polsce)

Ludność

  • 1960 : 7800 mieszkańców
  • 1970 : 13100 mieszkańców
  • 1975 : 16200 mieszkańców
  • 1980 : 18500 mieszkańców
  • 1990 : 21100 mieszkańców
  • 1995 : 21200 mieszkańców
  • 2000 : 22200 mieszkańców
  • 2004 : 23529 mieszkańców
  • 2008 : 25163 mieszkańców
  • 2009 : 25924 mieszkańców (czerwiec 2009)

Osiedla

  • Osiedle Nad Radunią
  • Komarowo
  • Osiedle Sady
  • Osiedle Wschód
  • Osiedle Strzeleckiego
  • Osiedle Na Wzgórzu

Historia

Pradzieje na obszarze Pruszcza Gdańskiego

Pierwsi osadnicy na terenie zajmowanym przez dzisiejsze miasto pojawili się ok. VI w p.n.e. Dzięki niedalekiej odległości od morza, osada praktycznie od razu znalazła korzystne warunki do rozwoju. W okresie świetności Imperium Rzymskiego , osada była jednym z kluczowych portów przy dawnym ujściu Wisły . To właśnie tu kwitło wytwórstwo oraz docierała większośc ekspedycji kupieckich, przemierzających szlak bursztynowy . Do dziś podczas prac archeologicznych na stanowiskach zlokalizowanych w bezpośredniej bliskości miasta archeolodzy odnajdują groby, urny pogrzebowe, wyroby z brązu , szkła czy bursztynu , a także rzymskie czy arabskie monety.

Średniowiecze

Średniowiecze to okres pomorskich książąt i lokalnego rycerstwa władającego osadami w sąsiedztwie Pruszcza. W przekazach historycznych znajdują się liczne historie dotyczące miejscowych wielmożów – Bartłomieja i Piotra z Rusocina , Jarosława z Osieka czy Chwalimira i Wojciecha Stefanowiców. Pierwsza wzmianka o Pruszczu w 1367 r. W okresie świetności zakonu krzyżackiego , rycerze Zakonu Krzyżackiego, poczynili w mieście szereg inwestycji, stwarzając z pruszczańskiej wsi zaplecze dla warownego Gdańska. Krzyżacy nadali Pruszczowi też znaczące przywileje. Tych nie skąpiła również korona polska podczas wojny trzynastoletniej z Zakonem. W czasie tej wojny w Pruszczu stacjonowały wojska polskie.

Czasy nowożytne do 1815 r.

Obszar pruszczańskiej wsi systematycznie się powiększał, podobnie jak liczba mieszkańców. Pruszcz cały czas w dużym stopniu był zależny od Gdańska i m.in. płacił daniny na rzecz miasta. Do dzisiejszych czasów zachowały się dokumenty dokładnie inwentaryzujące pruszczański majątek, np. w 1793 roku w Pruszczu było 295 koni, 53 byków, 119 krów (w tym 113 mlecznych), 26 cielaków, 294 świnie, 74 warchlaki oraz 10 uli pszczelich. Leżącą w strategicznym punkcie podczas drogi do Gdańska, często odwiedzały koronowane głowy. Wśród dostojników którzy zawitali do Pruszcza, bądź spędzili w nim kilka nocy znaleźli się m.in. Zygmunt I , Zygmunt August , Zygmunt III Waza , Jan Kazimierz , Stanisław Leszczyński czy August II . Kolejne konflikty zbrojne pozostawiały po sobie w Pruszczu liczne ślady. Wieś często była zapleczem dla kolejnych armii. W kronikach miasta zachowały się wzmianki o wielkim pożarze z 1801 roku. Również początek XIX wieku odcisnęły na Pruszczu piętno. W 1807 roku, w pruszczańskim kościele żołnierze francuscy urządzili magazyn prochu . Stąd też marszałek Lefebvre kierował zdobywaniem Gdańska. W czerwcu 1812 roku przez wieś przedefilował sam Napoleon Bonaparte . W 1813 roku po klęsce Napoleona, Pruszcz powrócił pod panowanie pruskie .

Królestwo Prus i Cesarstwo Niemieckie (1815-1919)

Pruskie panowanie poluzowało więzi łączące Pruszcz z Gdańskiem. Uwłaszczono chłopów, miasto przestało być właścicielem gruntów w Pruszczu. Zniesiono również opłaty na rzecz Gdańska. Od 1818 Pruszcz wchodził w skład powiatu gdańskiego wiejskiego (Danziger Landkreis), i stał się stosunkowo ważnym ośrodkiem administracyjnym. W roku 1820 w Pruszczu mieszkało 740 osób, w roku 1848 już 1556. W latach 1875 - 1880 Pruszcz był miejscowością o najszybciej rosnącej liczbie ludności spośród wszystkich miast i gmin ówczesnej prowincji Prusy Zachodnie . W pierwszej połowie XIX wieku w Pruszczu zaczęły się liczne inwestycje, a także modernizacja dotychczasowej infrastruktury. Pojawiły się nowe drogi, czy linia kolejowa czy mostki na Raduni . Rozpoczęto również intensywne prace przeciwpowodziowe na Kanale Raduni . Przełom XIX i XX wieku to kolejne inwestycje, brukowanie dróg, zakładanie linii telefonicznych czy elektrycznego oświetlenia ulic. W roku 1881 powstaje w Pruszczu cukrownia – największy zakład przemysłowy na tym terenie. Miejscowość staje się też ośrodkiem handlowym.

Okres Wolnego Miasta Gdańsk i II Wojna Światowa

Po zakończeniu I wojny światowej Pruszcz znalazł się w granicach utworzonego w 1920 Wolnego Miasta Gdańska . Od maja 1933 , gdy wybory w Wolnym Mieście Gdańsku wygrali hitlerowcy, jej przedstawiciele pojawili się także w pruszczańskiej administracji. Po 1939 Niemcy w statusie Pruszcza dokonali korekt administracyjnych i włączyli go do powiatu Gdańsk-Wieś. Prawa miejskie Pruszcz otrzymał w roku 1940. Już od połowy sierpnia 1939 roku Niemcy zaczęli aresztować przedstawicieli mniejszości polskiej w Pruszczu i okolicach. Łącznie represjom poddano 200 osób, część z nich trafiła do hitlerowskich obozów zagłady. Administracja nazistowska utworzyła tu podobóz kobiecy Praust obozu koncentracyjnego KL Stutthof . W styczniu 1945 roku przez Pruszcz przeszła część więźniów z tzw. marszu śmierci z ewakuowanego obozu koncentracyjnego Stutthof. 24 marca 1945 roku wojska radzieckie zdobyły Pruszcz. Miasto zostało włączone do Polski, zamieszkującą go ludność niemiecką wysiedlono .

Czasy współczesne

Od 1945 roku na obrzeżach miasta zaczęły powstawać mniejsze lub większe warsztaty czy zakłady produkcyjne. Z biegiem lat w mieście pojawiało się coraz więcej inwestycji, choć niektóre z nich, jak chociażby kanalizacyjno-wodociągowe trwały aż do wczesnych lat 90-tych ubiegłego wieku.

W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do województwa gdańskiego .

Architektura

Zabytki wpisane do Rejestru Zabytków Nieruchomych Województwa Pomorskiego

  • kościół parafialny pw. Podwyższenia Krzyża Św. z pastorówką – ob. biblioteką publiczną, bramą cmentarną oraz terenem przykościelnym wraz z kaplicą przedpogrzebową, murem kościelnym i starodrzewem, ul. Wojska Polskiego 34 (wpis do rejestru nr 305 z 13 sierpnia 1962). Świątynię wzniesiono około XIV w. w stylu gotyckim . Budynek kościoła jest murowany z cegły, trójnawowy z gwiaździstym sklepieniem . Zachowało się bogate wyposażenie kościoła z bogatym, rzeźbionym z drewna i polichromowanym wyposażeniem , m.in. renesansową amboną z 1578 r., galerią i barokowym prospektem organowym. Na osi głównego wejścia do kościoła znajduje się brama cmentarna wzniesiona w 1648. Po północnej stronie świątyni znajdziemy neogotycką kostnicę z drugiej połowy XIX w. Naprzeciwko kościoła stoi budynek dawnej plebani wzniesionej w 1755 r., przed którą stoją dwa granitowe słupki w typie gdańskich przedproży z datą 1651.
  • dom mieszkalny, ul. Krótka nr 6 (wpis do rejestru nr 612 z 30 maja 1972)
  • dom mieszkalny, ul. Grunwaldzka nr 23 (wpis do rejestru nr 613 z 30 maja 1972)
Kanał Raduni
  • Kanał Raduni – kanał wraz z groblami , towarzysząca zabudową i zielenią na całej długości obiektu – od śluzy na zachód od Pruszcza Gdańskiego do ujścia Kanału do Starej Motławy w Gdańsku (wpis do rejestru nr 986 z 18 maja 1981)
  • zespół cukrowni Pruszcz – portiernia z bramami i murem, budynek biura głównego, kotłownia główna, surownia, budynek techniczno-produkcyjny, budynek filtracji , pakownia, warniki, suszarnia, magazyn cukru , miodownik, piec wapienny, kuźnia, rezydencja akcjonariusza, willa dyrektora, ul. Chopina 17 (wpis do rejestru nr 1369 z 25 sierpnia 1992)
  • kościół parafialny pw. Matki Boskiej Nieustającej Pomocy z działką oraz starodrzewem, ul. Chopina 3 (wpis do rejestru nr 1849 z 6 czerwca 2009)

Gospodarka

Nowe Centrum Pruszcza Gdańskiego

Walorem gospodarczym miasta jest zaczynająca się w pobliżu autostrada A1 . Tuż przy obwodnicy trójmiasta, w pobliżu autostrady A 1 powstała dzielnica przemysłowa – Bałtycka Strefa Inwestycyjna. Swoje magazyny i zakłady produkcyjne umieściły tu firmy z branży elektronicznej, spożywczej, magazynowej, odzieżowej i metalowej. W centrum miasta powstała nowoczesna zabudowa mieszkaniowo-usługowa, za którą miasto otrzymało Nagrodę Honorową Towarzystwa Urbanistów Polskich w ogólnopolskim konkursie na najlepiej zagospodarowaną przestrzeń publiczną w roku 2009.

Transport drogowy

Pruszcz Gdański jest ważnym węzłem komunikacji drogowej. Łączna długość dróg w mieście wynosi 75 km. Przez miasto przebiegają drogi krajowe i wojewódzkie:

  • 91 Cieszyn – Gdańsk (jednocześnie jest fragmentem międzynarodowej trasy E75 ), na terenie miasta stanowi ul. Grunwaldzką
  • 226 Przejazdowo – Horniki – ul. Kopernika, ul. Chopina, ul. Gruwaldzka oraz ul. Zastawna
  • 227 Pruszcz Gdański – Wocławy – ul. Powstańców Warszawy

Na przedmieściu miasta rozpoczyna się obwodnica trójmiejska S6 , oraz znajduje się początek autostrady A1 .

Miasto jest połączone z Gdańskiem przy pomocy autobusów miejskich: 205, 207, 209, 232, N5 oraz innymi liniami prywatnymi.

Kolej

Przez miasto przebiega linia kolejowa nr 9 ( Warszawa WschodniaGdańsk Główny ) oraz zaczyna się, obecnie nieużytkowana linia kolejowa nr 229 do Łeby . Na stacji zatrzymują się wszystkie pociągi osobowe oraz nieliczne pociągi pośpieszne . Stacja Pruszcz Gdański jest również przystankiem trójmiejskiej Szybkiej Kolei Miejskiej .

Lotnisko

W Pruszczu znajduje się Lotnisko Pruszcz Gdański , na którym stacjonuje 49 Pułk Śmigłowców Bojowych . Port lotniczy Gdańsk im. Lecha Wałęsy znajduje się w odległości 25 kilometrów od miasta, a wygodny dojazd zapewnie obwodnica trójmiasta.

Oświata i edukacja

szkoły:

  • Zespół Szkół Ogólnokształcących nr 1
  • Liceum Ogólnokształcące
  • Gimnazjum nr 1
  • Zespół Szkół nr 2
  • Szkoła Podstawowa nr 3
  • Zespół Szkół nr 4
  • Katolickie Szkoły Niepubliczne im. Jana Pawła II
  • Prywatna Szkoła Muzyczna I stopnia

przedszkola:

  • Przedszkole Publiczne nr 3
  • Niepubliczne Przedszkole im. Janusza Korczaka
  • Niepubliczne Przedszkole „Promyczek”
  • Niepubliczne Przedszkole „ Bajeczka”
  • Niepubliczne Przedszkole „Jedyneczka”
  • Niepubliczne przedszkole „Czwóreczka”

Ochrona zdrowia

  • Samodzielne Publiczne Pogotowie Ratunkowe
  • Centrum Medyczne Sp. z o.o.
  • Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej im. Ireny Olborskiej
  • Praktyka rodzinna i specjalistyczna "Familia"
  • "Revimed" Centrum Medyczno Rehabilitacyjne

Kultura

Na terenie Gminy Miejskiej Pruszcz Gdański działa od 1 grudnia 2008 r. samorządowa instytucja kultury – Centrum Kultury i Sportu, które powstało w wyniku połączenia zadań Miejskiego Ośrodka Sportu i Rekreacji oraz Miejskiego Domu Kultury. Podstawowym zadaniem Centrum jest wspieranie i animowanie kulturowej i sportowej aktywności mieszkańców Pruszcza Gdańskiego. W Pruszczu Gdańskim funkcjonuje Powiatowa i Miejska Biblioteka Publiczna. Działalność kulturalna biblioteki to zarówno spotkania autorskie, biesiady literackie, jak również wystawy, wernisaże i koncerty.

Sport i rekreacja

Przy Centrum Kultury i Sportu w Pruszczu Gdańskim działają sekcje: tańca towarzyskiego, psich zaprzęgów, cheerleaderek, modelarnia, judo, brydża, kajakowa, koszykówki, piłki nożnej, piłkarzyków, rugby, siatkówki, szachowa, wspinaczki. Z CKiS-em współpracuj między innymi mistrz Europy psich zaprzęgów Igor Tracz i wielokrotna mistrzyni Polski w tańcu towarzyskim, znana z Tańca z Gwiazdami, Agnieszka Pomorska. W Pruszczu działa również Miejski Klub Sportowy Czarni – sekcja piłki nożnej, siatkówki i rugby.

Turystyka

Podczas wykopalisk archeologicznych na terenie Pruszcza odnaleziono wiele tysięcy przedmiotów przechowywanych obecnie w Muzeum Archeologicznym, które świadczą o tym, że w I-V w n.e. funkcjonowała tu faktoria handlowa stanowiąca zakończenie północnego szlaku i będąca jednym z silniejszych ośrodków nad Bałtykiem. Obecnie trwają prace nad zrekonstruowaniem faktorii.

Szlak Bursztynowy w Pruszczu Gdańskim

Do tej pory wykonano już część stylizowanego na okres wpływów rzymskich pieszo-rowerowego szlaku bursztynowego. W miejscu nieużytków powstał liczący ok. 5 ha powierzchni Międzynarodowy Bałtycki Park Kulturowy z amfiteatrem, ogrodem "Cztery pory roku", placem zabaw dla dzieci, boiskiem wielofunkcyjnym, skate parkiem i górką saneczkową. Szlak Bursztynowy i Park Kulturowy żyją już własnym życiem, czego dowodem są liczne imprezy odbywające się na tym terenie. W miesiącach letnich w amfiteatrze Parku odbywają się przedstawienia teatralne i koncerty muzyczne.

Zabudowa i aranżacja osady będzie nawiązywać do nie zrekonstruowanej jeszcze nigdy, zabudowy północnych stron Barbaricum z pierwszych wieków naszej ery.

Na terenie Faktorii krzyżują się liczne szlaki turystyczne z obszaru całego powiatu gdańskiego np. Szlak Przedwojennych Elektrowni Wodnych na rzece Raduni czy Szlak Mennonitów.


Religia

Na terenie miasta działalność duszpasterską prowadzi Kościół Rzymskokatolicki :

W mieście działa także Kościół Zielonoświątkowy - protestancka wspólnota o charakterze ewangelikalnym oraz Sala Królestwa Świadków Jehowy .

Przypisy

Linki zewnętrzne

Cukrownia w Pruszczu Gdańskim


Inne hasła zawierające informacje o "Pruszcz Gdański":

Julius Jewelowski ...

Strzebielino łąkach swój początek ma rzeka Reda . Przebiega tędy droga krajowa nr 6 ( Szczecin - Pruszcz Gdański ). Strzebielino położone jest przy linii kolejowej 202 Gdańsk - Stargard ...

Zygmunt III Waza ...

Archeologia ...

Kod pocztowy ...

Niezależny Samorządny Związek Zawodowy "Solidarność" ...

Toruń ...

Bitwa pod Wiedniem (1683) ...

Piotr von den Rennen ...

1974 ...


Inne lekcje zawierające informacje o "Pruszcz Gdański":

229. Górnictwo,kopalnictwo i przetwórstwo przemysłowe w Polsce (plansza 19) ...

Transport i łączność (plansza 26) ...

203. Krainy geograficzne Polski (plansza 14) ...





Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie