Epitafium księcia Władysława w kościele klasztornym w Rudach Wielkich .

Pieczęć konna Władysława Opolskiego z 1247

Władztwo Władysława Opolskiego: 1239 - 1244 księstwo kaliskie (różowy kolor), 1239 - 1249 ziemia rudzka (jasnozielony kolor), 1246 - 1247 ziemia lelowska (jasnoniebieski kolor), 1246 - 1273 Opolszczyzna.

Władysław opolski (ur. ok. 1225 - zm. 27 sierpnia lub 13 września 1281 / 82 ), książę kaliski 1234 - 1244 , książę rudzki 1234 - 1249 , książę opolsko-raciborski 1246 - 1280 / 81 . (Do 1241 roku pod zwierzchnictwem książąt śląskich)

Władysław był drugim pod względem starszeństwa synem księcia opolsko-raciborskiego Kazimierza I i nieznanego pochodzenia księżnej Wioli (być może była Bułgarką), młodszym bratem Mieszka Otyłego . W chwili śmierci ojca obaj bracia byli jeszcze małoletni, w związku z czym znaleźli się pod opieką matki i księcia śląskiego Henryka I Brodatego . W 1234 roku Henryk Brodaty, pragnąc przejąć pełnię kontroli nad Opolszczyzną, przeniósł Kazimierzowiców do księstwa kaliskiego, nie pozbawiając jednak ich prawa do dziedzictwa ojcowego. Cztery lata później starszy brat Władysława - Mieszko osiągnął pełnoletność i za zgodą Henryka II Pobożnego objął rządy nad Opolszczyzną. Pomimo tego Władysław wraz z matką pozostał w księstwie kaliskim.

W 1241 roku wobec śmierci Henryka II w bitwie pod Legnicą nastąpiło całkowite uniezależnienie się młodszego Kazimierzowica od książąt śląskich, jednak wobec rewindykacyjnej akcji księcia wielkopolskiego Przemysła I , utrata władzy nad Kaliszem była już tylko kwestią czasu. Ostatecznie Władysław utrzymał Kalisz w swoich rękach do 1244 roku, a wielkopolską Rudę jeszcze przez pięć lat.

W 1246 roku zmarł bezpotomnie książę opolsko-raciborski Mieszko II Otyły, zostawiając całość swojego dziedzictwa w testamencie Władysławowi. Ze spadku po bracie nie udało mu się utrzymać tylko zdobytego niedawno grodu w Lelowie . Cechą polityki zagranicznej następnych lat księcia opolsko-raciborskiego było umiejętne manewrowanie pomiędzy pozostałymi księstwami piastowskimi. Na początku lat pięćdziesiątych XIII wieku doszło do unormowania stosunków z książętami wielkopolskimi. Władysław ostatecznie zrezygnował z pretensji do ziemi kaliskiej, a zawarty układ umocniony został ślubem z Eufemią Odonicówną - córką Władysława Odonica .

Małżeństwo to wkrótce wciągnęło Władysława wzorem pozostałych książąt polskich do wojny węgiersko - czeskiej o spadek po Babenbergach . Początkowo książę opolsko-raciborski poparł Węgrów, wspierając Bolesława Wstydliwego w wyprawie na czeską Opawę i Głubczyce . W 1255 roku jednak, z nieznanych powodów, Władysław zmienił front i wsparł króla Czech Przemysła Ottokara II (w 1260 osobiście brał udział w bitwie z Węgrami pod Kressenbrunn). Zmiana sojusznika już wkrótce przyniosła realne korzyści w postaci uregulowania po myśli Władysława przebiegu granicy z Czechami. W 1262 roku na zjeździe w Dankowie Władysław podjął próbę przeciągnięcia na stronę czeską Bolesława Wstydliwego i księcia wielkopolskiego Bolesława Pobożnego , jednak bez większych rezultatów. Wtedy też zapewne zachęcony przez króla czeskiego zgłosił pretensje do tronu krakowskiego , co jak przypuszczają historycy wyraziło się zmianą herbu na orła w koronie (jest to pierwszy przypadek użycia koronowanego orła w Polsce).

Okazja do wystąpienia o władztwo nad Krakowem nastąpiła dopiero w 1273 roku. Władysław korzystając z wypowiedzenia posłuszeństwa Bolesławowi Wstydliwemu przez część możnych wkroczył z siłami opolsko-raciborskimi w granice Małopolski . Do decydującego starcia doszło 2 czerwca 1273 roku pod Bogucinem niedaleko Olkusza , gdzie oddziały Władysława doznały sromotnej klęski. W październiku tegoż roku Bolesław Wstydliwy zorganizował wyprawę odwetową, z powodu jednakże szczupłości sił ograniczył się wyłącznie do zniszczenia dziedzin wroga. W 1274 roku Władysław i Bolesław Wstydliwy zdecydowali się na zawarcie pokoju. Książę opolsko-raciborski zrezygnował wtedy zapewne z pretensji do tronu krakowskiego, w zamian za co nastąpiła korekta granic obu sąsiadujących ze sobą księstw (chodziło o zamianę ziemi chrzanowskiej , która odtąd miała dzielić losy Małopolski, na tereny pomiędzy Skawą a Skawinką ).

25 sierpnia 1278 doszło do decydującej dla losów Przemysła Ottokara II bitwy pod Suchymi Krutami . Pomimo owocnej do tej pory współpracy z władcą czeskim, Władysław tym razem nie wysłał oddziałów pomocniczych. Co więcej, wnet po otrzymaniu wiadomości o śmierci Przemysła, książę opolsko-raciborski wtargnął zbrojnie na ziemię opawską, chcąc prawdopodobnie ją zdobyć i przyłączyć do Opolszczyzny. Zamiar ten nie powiódł się wobec szybkiego unormowania sytuacji w Pradze i objęcia rządów przez sprawną regencję w imieniu małoletniego Wacława II . Do unormowania stosunków z Czechami doszło dopiero trzy lata później na zjeździe w Wiedniu . Spotkanie to stało się okazją do zawarcia przez Władysława nowego sojuszu, tym razem z księciem wrocławskim Henrykiem IV Probusem . Układ został przypieczętowany małżeństwem nieznanej z imienia córki księcia opolsko-raciborskiego z władcą Wrocławia. Władysław obiecał wtedy m.in., że będzie wspierał swojego zięcia w staraniach o koronę królewską, pod tym jednak warunkiem, że będzie ukoronowana także jego córka.

W polityce wewnętrznej Władysław starał się kontynuować dzieło swoich poprzedników, zwiększając znaczenie kościoła wrocławskiego w swoim księstwie. Był fundatorem wielu klasztorów , nie optując wyraźnie po stronie żadnego z liczących się wówczas zakonów (założył klasztory dominikanów w Raciborzu , cystersów w Rudach , franciszkanów w Wodzisławiu , Głogówku i benedyktynów w Orłowej ). Innym ważnym przejawem jego rządów było prawo magdeburskie dla całego szeregu miast (m.in. Bytom , Gliwice , Lubliniec , Oświęcim , Wodzisław Śląski , Żory ).

Śmierć i potomstwo

Władysław Kazimierzowic umarł 27 sierpnia lub 13 września (według innych źródeł) 1281 bądź 1282 roku i pochowany został w kościele dominikańskim w Raciborzu. Pozostawił po sobie jedną córkę o dyskusyjnym imieniu (pojawiła się hipoteza, że nazywała się Konstancja) (żonę Henryka Probusa) i czterech synów, którzy wkrótce podzielili między siebie jednolite dotąd księstwo opolsko-raciborskie, byli to (według starszeństwa): Mieszko cieszyński , Kazimierz bytomski , Bolko I opolski i Przemysław (Przemko) raciborski .