Krzysztof Kieślowski
Data i miejsce urodzenia	27 czerwca 1941 Warszawa , Polska
Data i miejsce śmierci	13 marca 1996 Warszawa , Polska
Zawód	reżyser , scenarzysta
Nagrody Orzeł 1991 : Podwójne życie Weroniki (Najlepszy Film) Nagroda na FPFF w Gdyni 1976 : Blizna (Najlepszy Film) 1979 : Amator (Najlepszy Film) 1987 : Przypadek (Najlepszy Scenariusz) 1988 : Krótki film o miłości (Najlepszy Scenariusz) 1988 : Krótki film o zabijaniu (Najlepszy Film) Nagroda na MFF w Berlinie 1994 : Trzy kolory. Biały ( Srebrny Niedźwiedź - Najlepsza Reżyseria ) Nagroda na MFF w Cannes 1988 : Krótki film o zabijaniu (Nagroda Jury FIPRESCI ) 1991 : Podwójne życie Weroniki (Nagroda Jury FIPRESCI )
Odznaczenia
Order Sztuki i Literatury (Francja)
Profil w bazie filmpolski.pl

Gwiazda w łódzkiej Alei Gwiazd

Grób na warszawskich Powązkach

Popiersie Krzysztofa Kieślowskiego w Alei Sław na Skwerze Harcerskim w Kielcach

(ur. 27 czerwca 1941 w Warszawie , zm. 13 marca 1996 tamże) – polski reżyser filmowy.

Biografia

Wczesne lata

Krzysztof Kieślowski urodził się 27 czerwca 1941 r. w Warszawie. Pochodził, jak to sam określił, z "bardzo przeciętnej rodziny". Matka Barbara była urzędniczką, natomiast ojciec - inżynierem budownictwa. Komentarz Kieślowskiego:

.

Dzieciństwo reżysera upłynęło pod znakiem licznych przeprowadzek. Zdarzało się, że w ciągu jednego roku, uczęszczał do kilku szkół. Częste zmiany miejsca zamieszkania podyktowane były zmianami sanatoriów, w których ojciec Kieślowskiego podejmował leczenie gruźlicy . Roman Kieślowski zmarł w 1957 r., po trwających 20 lat zmaganiach z chorobą. Komentarz Kieślowskiego:

.

Edukacja

W latach 1957-1962 Krzysztof Kieślowski uczęszczał do Państwowego Liceum Techniki Teatralnej. Działał m.in. jako garderobiany w Teatrze Współczesnym. Miał wówczas styczność z najwybitniejszymi polskimi aktorami, którzy w przyszłości stawali się członkami obsady jego filmów. Komentarz Kieślowskiego:

.

W okresie nauki w szkole średniej, przyszłego reżysera zafascynowała scena. Niemal każdego dnia uszczęszczał na przedstawienia w teatrach: Ateneum, Dramatycznym oraz Współczesnym. Czasy licealne stały się po latach dla Kieślowskiego inspiracją do stworzenia filmu Personel.

Miłość jaką Kieślowski darzył teatr, spowodowała iż zapragnął zostać reżyserem teatralnym. Jednak na ten kierunek przyjmowani byli wyłącznie absolwenci innych szkół, wobec czego zdecydował się zdawać na reżyserię filmową. W Łódzkiej Szkole Filmowej , na którą dostał się za trzecim podejściem, uczył się w latach 1964-1968. W okresie tym zrealizował szereg etiud fabularnych i dokumentalnych, jak chociażby: Tramwaj (1966) oraz Koncert życzeń (1967). Komentarz Kieślowskiego:

.

5 lutego 1970 Kieślowski uzyskał dyplom magistra sztuki za pracę teoretyczną, napisaną pod kierunkiem Jerzego Bossaka - Film dokumentalny a rzeczywistość, a także za dwa filmy dokumentalne: Zdjęcie (1968) oraz Z miasta Łodzi (1969), które zrealizował pod opieką Kazimierza Karabasza . Obraz Zdjęcie to również debiut telewizyjny Kieślowskiego. Z kolei Z miasta Łodzi to jego pierwszy film zrealizowany w Wytwórnii Filmów Dokumentalnych w Warszawie .

Kariera reżyserska

Po ukończeniu studiów zajął się filmem dokumentalnym . W 1971 Kieślowski został członkiem Stowarzyszenia Filmowców Polskich, w którym to w latach 1978-1981 piastował stanowisko wiceprezesa. Od 1974 dożywotnio należał do Zespołu Filmowego Tor. W tym zespole zrealizował swój debiutancki pełnometrażowy film fabularny Personel , który zdobył pierwszą nagrodę na Festiwalu Filmowym w Mannheim . W Torze również stworzył pełnometrażowy film kinowy - Blizna (1976) oraz uważany za jedno z najwybitniejszych dzieł nurtu tzw. kina moralnego niepokoju - Amator (1979).

W latach 70. rozpoczęłą się stała współpraca Kieślowskiego z Telewizją Polską . Realizował dla niej dokumenty oraz widowiska teatralne (m.in. Dwoje na huśtawce w 1977 oraz Kartotekę w 1978).

W 1982 za pośrednictwem Hanny Krall , Kieślowski nawiązał znajomość z prawnikiem Krzysztofem Piesiewiczem . Od tej pory ich obu łączyła przyjaźń oraz współpraca. Stworzyli wspólnie scenariusze do niemal wszystkich filmów Kieślowskiego, poza jednym - Siedem dni w tygodniu (1988). Pierwszym ich wspólnym dziełem był obraz Bez końca (1985), natomiast ostatnim - Trzy kolory. Czerwony (1994). Od Bez końca rozpoczęła się także współpraca oraz przyjaźń Kieślowskiego z kompozytorem Zbigniewem Preisnerem.

W 1988 nakręcił dla Telewizji Polskiej dziesięcioodcinkowy cykl filmów pt. Dekalog . Seria ta była wyświetlana przez wiele sieci telewizyjnych na świecie i zyskała bardzo pochlebne recenzje krytyków filmowych. Kinowa wersja Dekalogu V – Krótki film o zabijaniu otrzymała nagrodę Felixa w 1988 jako pierwszy europejski film fabularny uhonorowany tym wyróżnieniem.

W 1990 został honorowym członkiem Brytyjskiego Instytutu Filmowego za wybitny twórczy wkład do kultury ruchomego obrazu.

Po sukcesie Dekalogu nakręcił kilka filmów we Francji , mimo że nie znał języka francuskiego . Gdy ukończył pracę nad trylogią Trzy kolory , zapowiedział zakończenie kariery reżyserskiej.

W latach 1993-1996 wykładał reżyserię na swojej macierzystej uczelni.

W 1995 otrzymał nominację do Oscara za scenariusz i reżyserię Czerwonego. W tym samym roku został członkiem Akademii Filmowej w USA.

Wiosną 1995 r. wieloletni asystent Kieślowskiego - Krzysztof Wierzbicki, zrealizował film dokumentalny I'm so-so..., z udziałem ich obu. Dokument ten miał formę rozmowy z Kieślowskim i stanowił omówienie życiorysu reżysera oraz całokształtu jego dorobku reżyserskiego.

Kieślowski zmarł w trakcie operacji, która była konsekwencją ataku serca .

Ogólna charakterystyka twórczości

Zajął się fabułą już jako uznany twórca dokumentalny, początkowo jego filmy fabularne były realizowane w sposób inspirowany technikami dokumentalnymi (" Personel ", " Amator ", " Przypadek ").

Z czasem jednak zaczął się oddalać od stylistycznego realizmu paradokumentalnego i stopniowo redukować szczegóły obyczajowe jako mogące rozpraszać widza przesłaniając filozoficzną i metafizyczną treść filmów. Przełomowy jest tu serial telewizyjny " Dekalog " i kinowe wersje dwóch jego odcinków czyli " Krótki film o miłości " i " Krótki film o zabijaniu ". Następne filmy zrealizował już na Zachodzie, we Francji i Szwajcarii . Jest to " Podwójne życie Weroniki " i trylogia " Trzy kolory ", zrealizowane przez niego przy zupełnej nieznajomości języka francuskiego. Kreacyjność kamery, konsekwencja plastyczna i niezwykła precyzja konstrukcji fabularnej to cechy, które najbardziej pokazują, jak bardzo oddalił się od technik dokumentalnych.

Ogólna filozofia jego ostatnich filmów jawi się następująco: istnieje jakaś transcendencja mająca wpływ na ludzki los, ale człowiek zupełnie utracił już zdolność jej odczuwania, rozpoznania, a tym bardziej nazwania. Człowiek o niej zapomniał.

W swych filmach często wykorzystywał muzykę Zbigniewa Preisnera , scenariusze zaś, od 1984 roku, współtworzył wyłącznie z Krzysztofem Piesiewiczem . Zazwyczaj do swoich filmów zapraszał aktorów, z którymi współpracował przy wcześniejszych produkcjach: w sześciu jego filmach wystąpił Jerzy Stuhr , w czterech Aleksander Bardini , w trzech Marzena Trybała i Jerzy Trela , a ponad dwudziestu polskich aktorów pojawiło się w dwóch różnych fabularnych filmach Kieślowskiego. W dwóch jego filmach – w obu grając główną rolę – wystąpiła również francuska aktorka Irene Jacob . Natomiast Artura Barcisia , wykorzystał w epizodycznych rolach aż w dziewięciu odcinkach Dekalogu. W trzech różnych filmach zagrali u niego trzej znani polscy reżyserzy: Juliusz Machulski (" Personel "), Agnieszka Holland (" Blizna ") i Krzysztof Zanussi (" Amator ").

Twórczość Kieślowskiego została otoczona prawdziwym kultem w Iranie. Teherańskie sklepy z filmami na honorowych miejscach trzymają zarówno "Dekalog", jak "Trzy kolory". Prawdopodobnie najważniejszą przyczyną jest realizm, połączony z metafizyką, obecny u Kieślowskiego i zarazem charakterystyczny dla twórczości współczesnych irańskich reżyserów, jak Abbas Kiarostami czy Majid Majidi^[].

Życie prywatne

21 stycznia 1967^[2] ożenił się z Marią Cautillo, z którą miał córkę Martę (ur. 1972).

Patron

Imieniem Krzysztofa Kieślowskiego nazwano sporą liczbę instytucji, między innymi Wydział Radia i Telewizji Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, licea (V LO w Zielonej Górze , XXIX LO w Krakowie , XXXIV LO w Łodzi ) oraz gimnazja (nr 36 w Warszawie, nr 36 w Łodzi i Publiczne Gimnazjum w Mieroszowie ). W niektórych z tych szkół obchodzone są dni poświęcone patronowi. Od 21 maja 2010 imię reżysera zyskała jedna z par pociągów interREGIO kursujących między Warszawą i Łodzią^[3].

Ważniejsze nagrody

Był dwukrotnie nominowany do Oscara (za film Trzy kolory. Czerwony ) oraz trzykrotnie do Złotej Palmy (za Trzy kolory. Czerwony, Podwójne życie Weroniki oraz Krótki film o zabijaniu ).

W 1993 został odznaczony francuskim Orderem Sztuki i Literatury^[4][5].

Ciekawostki

Kieślowski napisał tekst piosenki pt. Zabijaj, zabijaj, którą wykonano w ostatniej części Dekalogu ^[6].

Filmografia

Filmy dokumentalne

• 1966 – Urząd – etiuda studencka
• 1968 – Zdjęcie – etiuda studencka
• 1969 – Z miasta Łodzi – film dyplomowy
• 1970 – Byłem żołnierzem
• 1970 – Fabryka
• 1971 – Przed rajdem
• 1972 – Refren
• 1972 – Robotnicy '71: nic o nas bez nas
• 1972 – Między Wrocławiem a Zieloną Górą – film zrealizowany na zlecenie Kopalni Miedzi w Lubinie
• 1972 – Podstawy BHP w kopalni miedzi – film instruktażowy zrealizowany na zlecenie Kopalni Miedzi w Lubinie
• 1973 – Murarz
• 1974 – Prześwietlenie
• 1974 – Pierwsza miłość – dokumentalny film TV
• 1975 – Życiorys – dokumentalny film inscenizowany
• 1976 – Klaps
• 1976 – Szpital
• 1977 – Z punktu widzenia nocnego portiera
• 1977 – Nie wiem
• 1978 – Siedem kobiet w różnym wieku
• 1980 – Dworzec
• 1980 – Gadające głowy
• 1988 – Siedem dni w tygodniu

Spektakle Teatru Telewizji

• 1972 – Szach królowi
• 1976 – Dwoje na huśtawce
• 1979 – Kartoteka

Filmy fabularne

• 1966 – Tramwaj – etiuda studencka
• 1967 – Koncert życzeń – etiuda studencka
• 1973 – Przejście podziemne – premiera w 1974 r.
• 1975 – Personel – premiera w 1976 r.
• 1976 – Blizna
• 1976 – Spokój – premiera w 1980 r.
• 1979 – Amator
• 1981 – Krótki dzień pracy – premiera w 1996 r.
• 1981 – Przypadek – premiera w 1987 r.
• 1984 – Bez końca – premiera w 1985 r.
• 1987 – Krótki film o zabijaniu – premiera w 1988 r.
• 1988 – Krótki film o miłości
• 1988 – Dekalog – 10 fabularnych filmów TV – premiera w 1989 r.
• 1991 – Podwójne życie Weroniki (La Double vie de Véronique)
• trylogia Trzy kolory
  • 1993 – Trzy kolory. Niebieski (Trois couleurs: Bleu)
  • 1993 – Trzy kolory. Biały (Trois couleurs: Blanc)
  • 1994 – Trzy kolory. Czerwony (Trois couleurs: Rouge)

Pośmiertne

Na podstawie jego scenariuszy (napisanych niejednokrotnie wraz z Krzysztofem Piesiewiczem) powstały filmy:

• 2000 - Duże zwierzę , reż. Jerzy Stuhr
• 2002 - Niebo (Heaven), reż. Tom Tykwer
• 2005 - Piekło (L'enfer), reż. Danis Tanović

Inne

Można zobaczyć go jako statystę w filmach Niebieskie jak Morze Czarne oraz Przepraszam, czy tu biją? .

Bibliografia

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Krzysztof Kieślowski w bazie filmpolski.pl
• Krzysztof Kieślowski w serwisie Filmweb
• "Śladami Kieślowskiego..." - strona poświęcona Krzysztofowi Kieślowskiemu i jego filmom
• Mariusz Kubik – Krzysztof Kieślowski patronem Wydziału Radia i Telewizji UŚ
• Uroczystości ku czci Krzysztofa Kieślowskiego w Katowicach
• Krzysztof Kieślowski w serwisie literackim Poema.art.pl
• Kieślowski's World Wspaniały i tajemniczy świat Krzysztofa Kieślowskiego