Komisja Standaryzacji Nazw Geograficznych poza Granicami Rzeczypospolitej Polskiej (KSNG) - komisja odpowiedzialna za ustalanie polskich nazw geograficznych świata ( egzonimów ) oraz za reprezentowanie Polski w kwestiach nazewnictwa geograficznego na arenie międzynarodowej.

Działalność

Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji , do zakresu działania KSNG należy:

• opiniowanie wniosków w sprawie ustalenia oryginalnego brzmienia i pisowni nazw obiektów geograficznych położonych poza granicami Polski
• opracowywanie wykazów nazw obiektów geograficznych położonych poza granicami Polski
• opracowywanie urzędowych wykazów polskich nazw obiektów geograficznych położonych poza granicami Polski ( egzonimów )
• opiniowanie publikacji i wydawnictw z zakresu nazewnictwa geograficznego obiektów położonych poza granicami Polski
• ustalanie zasad latynizacji nazw obiektów geograficznych zapisywanych oryginalnie niełacińskimi systemami pisma
• proponowanie do użytku międzynarodowego obcojęzycznych form nazw ważniejszych obiektów geograficznych położonych na terytorium Polski
• współdziałanie z organizacjami międzynarodowymi i odpowiednimi organami innych państw, zajmującymi się problematyką standaryzacji nazw geograficznych
• reprezentowanie Polski na konferencjach i spotkaniach międzynarodowych poświęconych problematyce standaryzacji nazw geograficznych

Polskie egzonimy ustalone przez Komisję są jedynymi poprawnymi formami nazw geograficznych obiektów leżących poza granicami Polski, zalecanymi do powszechnego użytku. Poprawne formy egzonimów zostały opublikowane w latach 1994-1996 w czterech zeszytach^[1], a bieżące w nich zmiany zamieszczane są na internetowej stronie Komisji. Dotychczas Komisja ustaliła brzmienie ponad 7000 polskich egzonimów. Dodatkowo od 2004 roku Komisja publikuje zeszyty "Nazewnictwa Geograficznego Świata" zawierającego nie tylko nazwy obiektów posiadających polskie egzonimy, ale też i nazwy innych ważniejszych obiektów poszczególnych państw.

Ważną działalnością Komisji jest ustalanie polskich nazw państw (w wersji skróconej i oficjalnej, np. Francja i Republika Francuska) i ich stolic, a ustalenia te publikowane są w wykazie Nazwy państw świata, ich stolic i mieszkańców^[2], a także reprezentowanie Polski na forum ONZ w Grupie Ekspertów ONZ ds. Nazw Geograficznych .

Historia instytucji

Komisja została utworzona w 1973 pod nazwą Komisja Standaryzacji Nazw Geograficznych Świata z inicjatywy Instytutu Geografii Polskiej Akademii Nauk przy Ministerstwie Nauki, Szkolnictwa Wyższego i Techniki . W 1984 roku zmieniono jej nazwę na Komisję Standaryzacji Nazw Geograficznych poza Granicami Polski. W okresie od czerwca 1985 do maja 1987 roku działalność Komisji była zawieszona. Komisja działała do listopada 1997 roku.

W marcu 2000 roku została ona powołana na nowo tym razem przy Głównym Geodecie Kraju w resorcie Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji . Komisja działanie rozpoczęła dopiero we wrześniu tego roku, po tym jak Główny Geodeta Kraju powołał jej skład.

Po reformie administracji, w czerwcu 2000 roku Komisja znalazła się, wraz z Głównym Geodetą Kraju, w resorcie Ministerstwa Rozwoju Regionalnego i Budownictwa , a w marcu 2001 roku kolejny raz uległa zmianie nazwa komisji, na obecną formę.

W październiku 2001 roku nastąpiło przeniesienie Głównego Geodety Kraju, a zatem i Komisji do resortu Ministerstwa Infrastruktury , które od października 2005 roku istniało pod nazwą Ministerstwa Transportu i Budownictwa . 5 maja 2006 roku Ministerstwo Transportu i Budownictwa zostało zlikwidowane i Komisja znalazła się w nowo powołanym Ministerstwie Budownictwa . Od 24 lutego 2007 Główny Geodeta Kraju, a wraz z nim Komisja, podlega pod Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji .

Podstawa prawna działalności

• Ustawa z dnia 17 maja 1989 r. Prawo geodezyjne i kartograficzne
• Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 24 marca 2000 r. w sprawie trybu i zakresu działania Państwowej Rady Geodezyjnej i Kartograficznej i Komisji Standaryzacji Nazw Geograficznych poza Granicami Polski oraz zasad wynagradzania ich członków (Dz. U. z 2000 r. nr 26, poz. 316)
• Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 24 czerwca 2009 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie trybu i zakresu działania Państwowej Rady Geodezyjnej i Kartograficznej i Komisji Standaryzacji Nazw Geograficznych poza Granicami Polski oraz zasad wynagradzania ich członków (Dz. U. z 2009 r. nr 107, poz. 897)

Przewodniczący Komisji

• prof. Lech Ratajski (1973-1977)
• prof. Jerzy Kondracki (1978-1985, 1987-1997)
• dr Maksymilian Skotnicki (4 września 2000 - 26 lutego 2007)
• prof. dr hab. Ewa Wolnicz-Pawłowska (wiceprzewodnicząca, p.o. przewodniczącego: 27 lutego 2007 - 21 marca 2007)
• dr Waldemar Rudnicki (od 21 marca 2007)

Wiceprzewodniczący:

• Andrzej Markowski
• Maciej Zych

Publikacje nazewnicze

• Nazwy geograficzne jednostek polityczno-administracyjnych świata, Biuletyn Geograficzny PTG, 1952, nr 1
• Polskie nazwy geograficzne ważniejszych miast liczących ponad 100 tys. mieszkańców, Biuletyn Geograficzny PTG, 1952, nr 4
• Polskie nazwy geograficzne jednostek administracyjnych I rzędu, Biuletyn Geograficzny PTG, 1953, nr 7
• Polskie nazwy geograficzne oceanów, mórz, zatok i cieśnin, Biuletyn Geograficzny IG PAN, 1953, z. 1
• Polskie nazwy geograficzne wysp, półwyspów i przylądków świata. Cz. I, Biuletyn Geograficzny IG PAN, 1954, z. 2
• Polskie nazwy geograficzne. Nazwy miast Europy (bez ZSRR) liczących od 50 do 100 tys. mieszkańców, Biuletyn Geograficzny IG PAN, 1954, z. 3
• Polskie nazwy geograficzne. Cz. II. Nazwy hydrograficzne (jeziora, rzeki, kanały) i orograficzne (góry, wyżyny, niziny, szczyty, przełęcze) Europy (bez ZSRR), Biuletyn Geograficzny IG PAN, 1954, z. 5
• Polskie nazwy geograficzne. Cz. III. Nazwy hydrograficzne i orograficzne ZSRR, Biuletyn Geograficzny IG PAN, 1954, z. 8
• Nazwy miast Azji i ZSRR od 50–100 tys. mieszkańców oraz nazwy narodów, narodowości i grup plemiennych ZSRR, Biuletyn Geograficzny IG PAN, 1954, z. 10
• Nazwy fizjograficzne (hydrograficzne: jeziora, rzeki, kanały i uedy, oraz orograficzne: góry, szczyty, przełęcze, wyżyny, niziny, pustynie, wybrzeża i krainy pobrzeżne) Azji (bez ZSRR), Dokumentacja Geograficzna, 1955, z. 1
• Nazwy fizjograficzne Afryki i miasta Afryki od 50 do 100 tys. mieszk, Dokumentacja Geograficzna, 1955, z. 4
• Nazwy fizjograficzne Grenlandii, Ameryki Północnej i Środkowej oraz nazwy miast od 50 do 100 tys. mieszkańców dla Ameryki Północnej, Środkowej, Południowej, Australii i Nowej Zelandii, Dokumentacja Geograficzna, 1955, z. 7
• Nazwy fizjograficzne Ameryki Południowej, Australii i Oceanii, Antarktydy oraz nazwy fizjograficzne mórz i oceanów świata, Dokumentacja Geograficzna, 1955, z. 8
• Nazwy narodowości, plemion i grup językowych świata (bez ZSRR), Dokumentacja Geograficzna, 1955, z. 12
• Nazewniczy zeszyt uzupełniający (nazwy fizjograficzne, miasta, jednostki administracyjne, poprawki do materiałów zawartych w poprzednich zeszytach), Dokumentacja Geograficzna, 1956, z. 2
• Polskie nazewnictwo geograficzne świata, 1959
• Wykaz nazw państw w Europie i ZSRR, 1975 - opublikowane w Dzienniku Urzędowym Ministerstwa Nauki, Szkolnictwa Wyższego i Techniki jako Zarządzenie nr 1/75 Ministra Nauki, Szkolnictwa Wyższego i Techniki z dnia 8 stycznia 1975 r. w sprawie ustalenia brzmienia nazw miejscowości i obiektów geograficznych znajdujących się poza granicami Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (Dz. Urz. MNSzWiT 1975 nr 2 poz. 6) Publikacja w formacie PDF
• Wykaz nazw państw pozaeuropejskich, 1977 - opublikowane w Dzienniku Urzędowym Ministerstwa Nauki, Szkolnictwa Wyższego i Techniki jako Zarządzenie nr 17 Ministra Nauki, Szkolnictwa Wyższego i Techniki z dnia 19 kwietnia 1977 r. zmieniające zarządzenie w sprawie ustalenia brzmienia nazw miejscowości i obiektów geograficznych znajdujących się poza granicami Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (Dz. Urz. MNSzWiT 1977 nr 4 poz. 13) Publikacja w formacie PDF
• List of the most important Polish exonyms for Europe (without USSR), 1982 Publikacja w formacie PDF
• Wykaz nazw państw świata, 1986 - opublikowany w Dzienniku Urzędowym Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego jako Zarządzenie nr 22 Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 22 sierpnia 1986 r. w sprawie ustalenia wykazu nazw miejscowości i obiektów geograficznych znajdujących się poza granicami Polski (Dz. Urz. MNiSzW 1986 nr 8 poz. 32) Publikacja w formacie PDF
• Problemy standaryzacji nazw geograficznych. Przegląd Zagranicznej Literatury Geograficznej z. 1, 1989
• The Polish Toponymic Guidelines, 1993 Publikacja w formacie PDF
• Polskie nazwy geograficzne świata. Część I. Europa (bez Europy Wschodniej), 1994 Publikacja w formacie PDF
• Polskie nazwy geograficzne świata. Część III. Afryka, Ameryka Północna, Ameryka Południowa, Australia i Oceania, Antarktyka, 1994 Publikacja w formacie PDF
• Polskie nazwy geograficzne świata. Część IV. Oceany i morza, 1994 Publikacja w formacie PDF
• Polskie nazwy geograficzne świata. Część II. Europa Wschodnia i Azja, 1996 Publikacja w formacie PDF
• Nazwy państw świata, ich stolic i mieszkańców, 1997 Publikacja w formacie PDF
• Słownik terminów używanych przy standaryzacji nazw geograficznych, 1998 Publikacja w formacie PDF
• Toponymic Guidelines of Poland for Map Editors and Other Users. Second Revised Edition, 1999 Publikacja w formacie PDF
• Zbieranie i opracowywanie nazw geograficznych. Przewodnik toponimiczny. Część I Zbieranie nazw w terenie, 2002
• Toponymic Guidelines of Poland for Map Editors and Other Users. Third Revised Edition, 2002 Publikacja w formacie PDF
• Польское топонимическое руководство для издателей карт и других потребителей, 2002 Publikacja w formacie PDF
• Nazwy państw świata, ich stolic i mieszkańców, 2003 Publikacja w formacie PDF , aktualizacja ze stycznia 2006 r.
• Zbieranie i opracowywanie nazw geograficznych. Przewodnik toponimiczny. Część II Opracowanie językowe nazw, 2003
• Zbieranie i opracowywanie nazw geograficznych. Przewodnik toponimiczny. Część III. Stosowanie i rozmieszczanie napisów na mapach, 2004
• Nazewnictwo geograficzne świata. Zeszyt 1. Ameryka, Australia i Oceania, 2004 Publikacja w formacie PDF
• Nazewnictwo geograficzne świata. Zeszyt 2. Bliski Wschód, 2004 Publikacja w formacie PDF
• Nazewnictwo geograficzne świata. Zeszyt 3. Afryka, 2004 Publikacja w formacie PDF
• Nazewnictwo geograficzne świata. Zeszyt 4. Azja Południowa, 2005 Publikacja w formacie PDF
• Nazewnictwo geograficzne świata. Zeszyt 5. Azja Środkowa i Zakaukazie, 2005 Publikacja w formacie PDF
• Nazewnictwo geograficzne świata. Zeszyt 6. Białoruś, Rosja, Ukraina, 2005 Publikacja w formacie PDF
• Nazwy państw, 2006 Publikacja w formacie PDF
• Nazewnictwo geograficzne świata. Zeszyt 7. Azja Południowo-Wschodnia, 2006 Publikacja w formacie PDF
• Nazewnictwo geograficzne świata. Zeszyt 8. Antarktyka, 2006 Publikacja w formacie PDF
• Nazewnictwo geograficzne świata. Zeszyt 9. Azja Wschodnia, 2006 Publikacja w formacie PDF
• Nazwy państw świata, ich stolic i mieszkańców, 2007 Publikacja w formacie PDF , aktualizacja z maja 2009r.
• Nazewnictwo geograficzne świata. Zeszyt 10. Morza i oceany, 2008 Publikacja w formacie PDF
• Nazewnictwo geograficzne świata. Zeszyt 11. Europa, Część I, 2009 Publikacja w formacie PDF
• Nazewnictwo geograficzne świata. Zeszyt 12. Europa, Część II, 2010 Publikacja w formacie PDF

Przypisy

Zobacz też

• Główny Urząd Geodezji i Kartografii
• Komisja Nazw Miejscowości i Obiektów Fizjograficznych
• Egzonim
• Endonim

Linki zewnętrzne

• Strona internetowa Komisji