Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie

Kazimierz Sprawiedliwy

Kazimierz Sprawiedliwy - (ur. 1138, zapewne przed 28 października, zm. 5 maja 1194 w Krakowie) – książę wiślicki w latach 1166-1173, książę sandomierski od 1173, od 1177 książę krakowski (z włączonym do księstwa do 1182 Kaliszem i Gnieznem), od 1186 książę mazowiecki i kujawski (możliwe, że Kujawy otrzymał dopiero syn Kazimierza – Leszek Biały w 1199). Syn Bolesława III Krzywoustego z rodu Piastów. Przydomek: "Sprawiedliwy" nie jest mu współczesny, pojawił się dopiero w XVI wieku.

Młodość

Kazimierz był najmłodszym synem księcia polskiego Bolesława III Krzywoustego i jego drugiej żony – Salomei z Bergu (czwartym, który dożył wieku dorosłego, a piątym, wliczając syna Bolesława z pierwszego małżeństwa – Władysława II Wygnańca).

Kazimierz II Sprawiedliwy urodził się w 1138, raczej krótko przed śmiercią ojca, ale możliwe też, że wkrótce po niej. W przeciwieństwie do starszych braci – Bolesława IV Kędzierzawego, Mieszka III Starego i Henryka, Kazimierz nie otrzymał własnej dzielnicy, ale znalazł się (jako małoletni) pod opieką matki Salomei na terytorium jej wdowiej oprawy w Łęczycy. Tam, nie mając żadnego wpływu na bieg wydarzeń, obserwował toczącą się w drugiej połowie lat 40. XII wieku wojnę domową pomiędzy pragnącym zjednoczyć ojcowiznę – Władysławem Wygnańcem i rodzonymi braćmi Kazimierza – Bolesławem i Mieszkiem.

W 1144 zmarła matka księcia, w związku z czym opiekę nad Kazimierzem przejął Bolesław Kędzierzawy i chociaż pod rządami brata mógł czuć się bezpiecznie, to nie miał gwarancji otrzymania w przyszłości zaopatrzenia w jakąkolwiek dzielnicę. Co więcej, kiedy Kazimierz najpóźniej w 1154 osiągnął wiek pełnoletni, nie tylko nie otrzymał takowego zaopatrzenia, a nawet spotkał go wkrótce (w 1157) dodatkowy zawód w związku z przegraną przez Piastowiczów kampanii, podczas wojny z Fryderykiem Barbarossą. Wówczas najmłodszy z braci został wysłany do Niemiec jako zakładnik mający zabezpieczać lojalność Bolesława i Mieszka wobec cesarza.

Nie wiadomo nic o losach Kazimierza na dworze Barbarossy. Do kraju książę powrócił na pewno przed 21 maja 1161, bowiem tego dnia świadkował na dokumencie swoich dwóch braci: Bolesława Kędzierzawego i Henryka sandomierskiego. Nadal napotkał zdecydowany sprzeciw tego pierwszego, co do otrzymania przez niego własnej dzielnicy.

Bunt przeciwko rządom seniora

Silne rządy Mieszka Starego dosyć szybko stały się powodem niezadowolenia wśród obawiających się o swoje wpływy możnych. Tym razem akcja przygotowana w 1177 w całej Polsce miała realne szanse na zwycięstwo. Bunt, oprócz niezadowolonych możnych małopolskich kierowanych przez biskupa krakowskiego – Gedkę, poparli: syn Mieszka – Odon poznański, obawiający się wydziedziczenia na rzecz młodszych, przyrodnich braci, najstarszy z ówczesnych Piastów – książę wrocławski, Bolesław I Wysoki – liczący z pewnością na objęcie tronu senioralnego oraz, z bliżej nieznanych powodów, Kazimierz Sprawiedliwy.

Walka o władzę miała dosyć dziwny przebieg – Mieszko całkowicie zaskoczony w Małopolsce przez buntowników, wycofał się do Poznania, gdzie jeszcze przez dwa lata toczył ciężkie walki z synem Odonem. Ostatecznie pokonany udał się na wygnanie za granicę. Bolesław Wysoki nie zdołał jednak przybyć do Krakowa, gdyż uwikłał się w wojnę z bratem Mieszkiem Plątonogim i synem Jarosławem, a wkrótce pokonany, musiał prosić Kazimierza Sprawiedliwego o pomoc. Wobec powyższych wypadków zwycięski na placu boju pozostał Kazimierz, który nie angażując zbyt wielu sił opanował ziemię krakowską. Następnie nowy książę krakowski, nie ryzykując wojny z księciem raciborskim Mieszkiem, zdecydował się na zawarcie układu, na mocy którego Bolesław Wysoki odzyskał władzę nad Dolnym Śląskiem, w zamian za co Kazimierz wydzielił Mieszkowi Plątonogiemu ze zdobytej Małopolski kasztelanię bytomską i oświęcimską, które odtąd dzieliły losy Śląska (formalnie była to darowizna Kazimierza dla chrześniaka – jedynego syna księcia raciborskiego – Kazimierza opolskiego).

Książę zwierzchni Polski

Rebelia przeciwko seniorowi z 1177 zakończyła się więc pełnym sukcesem Kazimierza Sprawiedliwego, który nie tylko opanował ziemię krakowską (wraz z przynależnymi wówczas do tej dzielnicy Sieradzem i Łęczycą), ale zdołał również rozciągnąć zwierzchnictwo na Śląsk (gdzie władzę dotychczasowego księcia sandomierskiego uznali: Bolesław Wysoki, Mieszko Plątonogi, Konrad Laskonogi i Jarosław Opolski), na Wielkopolskę (Odon) – na Mazowsze i Kujawy (Leszek, książę Mazowsza i Kujaw, który przyjął wyznaczonego z Krakowa opiekuna sprawującego za niego rządy – wojewodę Żyrona) oraz na Pomorze Gdańskie (namiestnik Sambor I).

Zdobycie władzy nad krajem przez Kazimierza w 1177 wymagało jeszcze akceptacji zjazdu możnych i polskiego episkopatu, zwłaszcza że wiadome było z góry, iż poparcie bratanków jest tylko warunkowe, a w razie jakiegoś potknięcia wykorzystają oni sytuację do zrzucenia zależności. Również Mieszko Stary intensywnie działał na rzecz swojego powrotu – najpierw w Czechach, następnie w Niemczech i na Pomorzu. Do realizacji ambitnego planu zapewnienia dziedziczności tronu krakowskiego rodowi Kazimierza i zarazem likwidacji wprowadzonej przez Bolesława Krzywoustego zasady senioratu doszło w 1180 na wiecu zwołanym w Łęczycy. Tam episkopat Polski z arcybiskupem gnieźnieńskim Zdzisławem na czele oraz książęta: Odon poznański, Bolesław Wysoki oraz Leszek mazowiecki, zaakceptowali ostatecznie jego postulaty. Jednakże Kazimierz musiał zgodzić się na ostateczne spisanie przysługujących mu praw wobec ludności wsi i to zarówno kościelnych, jak i książęcych. Wszelkie nadużycia władzy miały być zdecydowanie ukrócone. Poważnym ustępstwem Kazimierza było również ograniczenie prawa ius spolii, tj. możliwości przejmowania dóbr po zmarłym biskupie (władca zrezygnował z prawa do każdej nieruchomości, zostawiając sobie ewentualność obejmowania majątku ruchomego).

W niespełna rok po zjeździe łęczyckim, w pierwszej połowie roku 1181, Mieszko III Stary, korzystając z pomocy namiestnika Pomorza Gdańskiego Mściwoja I, opanował wschodnią Wielkopolskę z Gnieznem i Kaliszem i zdołał nakłonić swojego syna Odona do podporządkowania się (wtedy też, według części historyków, syn Mieszka oddał ojcu stołeczny Poznań, zadowalając się niewielkim księstwem nad rzeką Obrą). W tym samym czasie również Leszek mazowiecki zdecydował się oddalić wpływy Kazimierza i zawezwał na swój dwór syna Mieszka Starego – Mieszka Młodszego, jako namiestnika, który po nim miał przejąć rządy na Mazowszu i Kujawach.


Inne hasła zawierające informacje o "Kazimierz Sprawiedliwy":

Mieszko II Lambert ...

Oddychanie komórkowe ...

Kazimierz Wołkowycki ...

Władysław Komar ...

1484 ...

Stanisław Narutowicz ...

1362 ...

1361 ...

1884 ...

Wnioskowanie ...


Inne lekcje zawierające informacje o "Kazimierz Sprawiedliwy":

229 Stosunki państwo-Kościół w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (plansza 3) ...

11 LISTOPADA (plansza 1) ...

117 Gospodarka folwarczno-pańszczyźniana (plansza 12) ...





Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie