Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie

Henryk IV Prawy

Henryk IV Prawy - także Henryk IV Probus (ur. 1257 lub 1258, zm. 23 czerwca 1290) – książę wrocławski w latach 1270-1290, książę krakowski w latach 1288-1290.

Genealogia, opieka stryja Władysława i króla czeskiego Przemysła Ottokara II

Henryk IV był jedynym synem księcia wrocławskiego Henryka III Białego i Judyty mazowieckiej. Dosyć wcześnie osierocony przez ojca (w 1266 r.) Henryk znalazł się pod opieką stryja arcybiskupa Salzburga Władysława. Nie mogąc się stale opiekować małoletnim bratankiem będący w ciągłych rozjazdach pomiędzy Salzburgiem i Wrocławiem Władysław wysłał w 1267 r. Henryka do Pragi na dwór czeskiego króla Przemysła Ottokara II, który też od 1270 r. tj. od śmierci arcybiskupa przejął formalnie regencję w księstwie. Po śmierci stryja (który przekazał młodemu księciu w testamencie wszystkie swoje uprawnienia) Henryk powrócił do kraju, gdzie znalazł się pod bezpośrednią opieką późniejszego najbliższego doradcy księcia – będącego dotąd na służbie Przemysła Szymona Gallicusa. W młodości Henryk otrzymał staranne wykształcenie, o czym świadczyć może jego późniejsze zainteresowanie kulturą rycerską i poezją (są nawet uzasadnione podejrzenia, że książę wrocławski pisał wiersze).

Współpraca z władcą czeskim początkowo układała się wzorowo. W 1271 r. Henryk uczestniczył w wyprawie zbrojnej przeciwko Węgrom, co sprowadziło wkrótce na księstwo wrocławskie napad sprzymierzonych z Arpadami książąt wielkopolskiego i małopolskiego.

Za pełnoletniego syna Henryka III uznano dopiero w 1273 r. i z miejsca książę zaczął prowadzić bardziej niezależną politykę zawierając jako przeciwwagę przyjazne stosunki z księciem opolskim Władysławem i poznańskim Przemysłem II. Henryk IV aktywne wspierał Przemysła Ottokara II również w 1276 r., kiedy oddziały posiłkowe Wrocławian walczyły w Czechach z wojskami króla rzymskiego Rudolfa z Habsburga. Klęska króla czeskiego nie zachwiała wiernością Prawego i to pomimo ofiarowywanego od Rudolfa tytułu księcia Rzeszy w zamian za odstąpienie od sojuszu z Czechami.

Henryk IV Prawy księciem krakowskim

30 września 1288 r. zmarł książę krakowsko-sandomierski Leszek Czarny nie pozostawiając potomstwa. Otworzyło to przed Prawym szansę urzeczywistnienia ambitnych planów zdobycia Krakowa i koronacji królewskiej. Do celu Henryk przygotowywał się latami. Jeszcze w 1287 r. postanowił doprowadzić do ocieplenia stosunków z Przemysłem II oddając mu dobrowolnie ziemie wieluńską (rudzką). Legendą historyczną jest pomysł lwowskiego profesora Oswalda Balzera w sprawie tzw. pierwszej koalicji książąt piastowskich (mieli to być Leszek Czarny, Henryk Prawy, Przemysł II i Henryk III Głogowczyk), mających wspólnymi siłami doprowadzić do zjednoczenia Polski. Bez względu na prawdopodobieństwo tej teorii, Henryk IV na wieść o zgonie księcia krakowskiego był gotowy do działania.

Głównym kontrkandydatem do tronu był wybrany przez możnych małopolskich książę płocki Bolesław II, któremu nie udało się jednak opanować Krakowa bronionego przez czołowego stronnika Prawego kasztelana Sułka z Niedźwiedzia. 26 lutego 1289 pod Siewierzem rozegrała się krwawa bitwa pomiędzy wojskami Bolesława Płockiego i wspierającymi go książętami kujawskimi, a oddziałami posiłkowymi Henryka z księstw opolskiego, głogowskiego i ścinawskiego. Starcie zakończyło się pewnym zwycięstwem oddziałów koalicji mazowiecko-kujawskiej, w bitwie zginął wspierający Henryka IV,książę ścinawski Przemko a książę opolski Bolko I dostał się do niewoli Władysława Łokietka.

Pomimo tego sukcesu niespodziewanie książę płocki zrezygnował wkrótce z kandydowania do spadku po Leszku Czarnym zostawiając zdobycie całości dziedzictwa jego przyrodniemu bratu Władysławowi Łokietkowi. W toczonej dalej wojnie początkowo szczęście sprzyjało księciu kujawskiemu, który korzystając z pomocy biskupa krakowskiego Pawła z Przemankowa (który za opór przeciwko władzy Prawego został przez niego później uwięziony) zdołał nawet opanować gród wawelski i pokonać oddziały śląskie pod Skałą i Święcicami.

Ostatecznie wojnę zwyciężył książę wrocławski, który w połowie 1289 r. przybył osobiście na czele posiłków zbrojnych pod Kraków. Łokietek wydostał się z oblężonego i następnie zdobytego przez Wrocławian miasta (na skutek zdrady mieszczan) tylko dzięki pomocy franciszkanów, którzy ukryli go w swoim klasztorze. Pomimo przewagi Henryka książę kujawski utrzymał się za to w Sandomierzu.


Inne hasła zawierające informacje o "Henryk IV Prawy":

Mieszko II Lambert ...

Guwernantka ...

1499 ...

XVI wiek ...

1972 ...

Berezyna ...

1408 ...

1398 ...

1411 ...

1361 ...


Inne lekcje zawierające informacje o "Henryk IV Prawy":

06 Jazda w ruchu okrężnym (plansza 3) ...

06 Jazda w ruchu okrężnym (plansza 5) ...

06 Jazda w ruchu okrężnym (plansza 6) ...





Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie