Felicjan Szybalski, porucznik 2 Pułku Ułanów Legionu Polskiego na Węgrzech, malował
Seweryn Bieszczad
Legiony Polskie na Węgrzech – oddziały polskie uformowane przez gen.
Józefa Wysockiego
na
Węgrzech
w latach
1848
–
1849
, w okresie
powstania węgierskiego
będącego częścią
wiosny ludów
.
Formowane były z ochotników polskich, którzy tłumnie napływali na teren Węgier po stłumieniu Wiosny Ludów w Galicji. Liczyły blisko 3 tys. żołnierzy, walczyły do końca powstania i wyróżniły się w wielu trudnych bitwach, m.in. pod
Szolnokiem
,
Hatvan
, Tapiobicske,
Vác
, Isaszeg, Nagy-Szarlo. Początkowo Węgrzy byli niechętni tworzeniu polskich oddziałów, obawiając się interwencji
Rosji
, która jednak i tak nastąpiłaby w związku z zobowiązaniami wynikającymi ze
Świętego Przymierza
.
Legion Polski Wysockiego
W maju 1849 w
Miszkolcu
, po zjednoczeniu wszystkich oddziałów polskich, Legion Wysockiego liczył 2090 żołnierzy piechoty i 400 ułanów zorganizowanych w:
W kampanii letniej Legion Polski wchodził w skład Armii Górnych Węgier, bronił początkowo przejść z Galicji ku Nizinie Węgierskiej, a następnie walczył w odwrocie aż pod Temeszvarem, gdzie po klęsce całej armii przeszedł na terytorium tureckie.
Umundurowanie Legionu oparte było na wzorach polskich, regulaminy stosowano przeważnie austriackie - czyli te, które stosowano też w armii węgierskiej. Komenda była w języku polskim.
Legion Wysockiego posiadał własny sztandar o barwach narodowych. Stopnie podoficerskie były obsadzane drogą wyborów. Oficerowie byli mianowani przez Wysockiego. Nominacje na wyższe stopnie podlegały zatwierdzeniu przez władze węgierskie.
Legion Polski Bema
Odrębny legion uformował gen.
Józef Bem
w
Siedmiogrodzie
. Legion wchodził w skład wojsk, które dzięki podjęciu niespodziewanej ofensywy zimowej w ciągu czterech miesięcy wyparły Austriaków. Zyskał dzięki temu wielką popularność wśród miejscowych
Węgrów
,
Rumunów
i
Sasów
.
Po klęsce w bitwie
pod Temeszwarem
i kapitulacji Węgier
13 sierpnia
1849
ocalałe resztki Legionów Polskich, wraz z Bemem i Wysockim, znalazły schronienie w
Turcji
, licząc na rychły wybuch wojny turecko-rosyjskiej. Duża część legionistów, którym nie udało się przedostać do Turcji, doświadczyła bezlitosnego terroru ze strony zwycięskich Austriaków.
Bibliografia
- E. Kozłowski, Legion polski na Węgrzech 1848–1849, Warszawa 1983.
- www.wysocki.hu