Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie

Język akadyjski

Język akadyjski

lišānum akkadītum
Obszar Asyria i Babilonia
Klasyfikacja genetyczna Języki afroazjatyckie
* Języki semickie
**Języki wschodniosemickie
***Język akadyjski
ISO 639-2akk
ISO 639-3akk
W Wikipedii
Zobacz też: język , języki świata
W Wikisłowniku :

Język akadyjski, dawniej też: chaldejski (akad. lišānum akkadītum, Kod ISO 639 : akk) – język z grupy semickiej , używany w Mezopotamii od połowy III tysiąclecia p.n.e. do początków I tysiąclecia n.e. Nazwa wywodzi się od starożytnego miasta Akad . Jego podstawowe dialekty to: staroakadyjski, babiloński i asyryjski. W drugiej połowie II tysiąclecia p.n.e. był używany w kontaktach dyplomatycznych między państwami Egiptu , Mezopotamii , Anatolii , Palestyny i Syrii .

Spis treści

Pismo

Tabliczka z "Eposem o Gilgameszu" opisująca potop .

Język akadyjski zapisywany był sumeryjskim pismem klinowym , zawierającym znaki logograficzne i sylabiczne . Pismo to nie pozwalało oddać wielu typowo semickich dźwięków mowy, takich jak spółgłoski emfatyczne . Z drugiej strony zapis ten uwzględniał samogłoski, czego nie czyni współczesne pismo arabskie i hebrajskie .

Fonetyka

Spółgłoski

W języku akadyjskim w porównaniu z prasemickim obserwuje się zanik spółgłosek artykułowanych w tylnej części aparatu mowy ( [ɣ] , [ ħ ], [ ʕ ] i [ h ]). Możliwe jest także że przynajmniej niektóre z tych dźwięków istniały w akadyjskim, choć nie były uwzględniane w zapisie klinowym.

Spółgłoski Zwartedźwięczne Zwartebezdźwięczne Szczelinowedźwięczne Szczelinowebezdźwięczne Nosówki Półotwarte /
Półsamogłoski
Wargowe b p m w
Zębowe d t z s n r , l
Emfatyczne ţ [tˁ] ş [sˁ]
Podniebienne š [ ʃ ] j
Miękkopodniebienne g k
Języczkowe q h [ χ ]

W dialekcie asyryjskim fonem š był zastępowany przez s (zjawisko analogiczne do polskiego mazurzenia ).

Samogłoski

W języku akadyjskim istniały cztery samogłoski: a,e,i,u. Samogłoska e pojawiła się po zaniku spółgłosek gardłowych jako rekompensata - np. "cztery" to po akadyjsku erbe a po arabsku 'arba`ah. Iloczas był fonemiczny, podobnie jak w arabskim i hebrajskim. Nie było tonów .

Gramatyka

Rzeczownik

W języku akadyjskim istniały trzy przypadki ( mianownik , dopełniacz i biernik ), dwa rodzaje (męski i żeński) i trzy liczby ( pojedyncza , podwójna i mnoga ).

Poniżej zamieszczony jest pełna odmiana rzeczownika "król" (rdzeń šarr):

Liczba pojedyncza

  • M. šarrum
  • D. šarrim
  • B. šarram

Liczba podwójna

  • M. šarrūn
  • D. šarrīn
  • B. šarrīn

Liczba mnoga

  • M. šarrū
  • D. šarrī
  • B. šarrī

Formy żeńskie tworzono przez dodanie morfemu -at- po rdzeniu wyrazu: królowa ( w mianowniku liczby pojedynczej) to šarratum. Liczbę mnogą rzeczowników żeńskich tworzono wydłużając samogłoskę: królowe to šarrātum.

Jeśli dany rzeczownik występował tylko w rodzaju żeńskim, to nie przyjmował żeńskiej końcówki w liczbie pojedynczej. Matka to po akadyjsku ummum, ale matki to ummātum.

Rzeczownik określany przez inny rzeczownik lub przymiotnik występuje w stanie konstrukcji, fonetycznie często tożsamym z rdzeniem. Dom króla, pałac to po akadyjsku bīt šarrim. Liczba mnoga rzeczownika w stanie konstrukcji ma końcówkę -ū (bītu šarrim - pałace).

Przymiotnik

Przymiotniki, podobnie jak w języku polskim, odmieniały się przez liczby, rodzaje i przypadki.

Wyraz określający następował zawsze po wyrazie określanym, tak jak w innych językach semickich, np. ezzūtu šārū "porywiste wiatry", dosłownie "wiatry porywiste"

Czasownik

Akadyjskie czasowniki odmieniały się przez osoby , czasy i strony . Istniały cztery czasy: statywny, teraźniejszy, przeszły dokonany i przeszły niedokonany. W drugiej i trzeciej osobie liczby pojedynczej i w trzeciej osobie liczby mnogiej formy czasownika wykazują zróżnicowanie w zależności od rodzaju podmiotu: tarappud i tarappudī znaczą "ty biegniesz", ale pierwszej formy używano zwracając się do mężczyzny, drugiej - do kobiety. Ze względu na postpozycję zaimków odnoszących się do dopełnienia istnieje bardzo duża liczba form czasownika, np. ikašadani ‘on zwycięża mnie’, ikašadši ‘on zwycięża ją’, ikašadannaši ‘on zwycięża nas’.

W języku akadyjskim istnieje jako forma fleksyjna kauzatywność czasownika - np. dummuqum "czynić dobrym" wobec damāqum "być dobrym". Istnieje też forma intensywna - np. šitappurum "ciągle pisać" wobec šaparum "pisać".

Składnia

Język akadyjski charakteryzuje się zmianą szyku zdania z VSO na SOV , prawdopodobnie pod wpływem sumeryjskiego substratu . Pod koniec I tysiąclecia p.n.e. , pod wpływem języka aramejskiego szyk zdania wrócił do VSO.

Liczebniki

  • 1 ištēn
  • 2 šena
  • 3 šalaš
  • 4 erbe
  • 5 hamiš
  • 6 šiššu
  • 7 sebe
  • 8 samāne
  • 9 tiše
  • 10 ešer

Linki zewnętrzne

Gramatyka języka akadyjskiego po angielsku


Inne hasła zawierające informacje o "Język akadyjski":

Podróżnik ...

Rodzimy Kościół Polski ...

Jonas Basanavičius ...

Szkoci ...

Wnioskowanie ...

Włosi ...

Nowa Anglia ...

Maine ...

Stanisław Hozjusz ...

Musical ...


Inne lekcje zawierające informacje o "Język akadyjski":

Rozprawa z rozprawką (plansza 7) ...

010c. Rzym (plansza 5) ...

019. Wielkie formy ukształtowania powierzchni Ziemi (plansza 4) ...





Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie