Arumuni (t. Aromuni) – zbiorcza nazwa obejmująca różne
romańskojęzyczne
grupy etniczne
zamieszkujące
Bałkany
. Liczebność: od 110 tys. według oficjalnych spisów powszechnych do 2,5 mln według szacunków własnych.
Współcześnie Arumuni mieszkają w rozproszeniu w
górskich
regionach południowej
Macedonii
, północnej
Grecji
i południowej
Albanii
, również w
Bułgarii
,
Rumunii
,
Serbii
,
Słowenii
itd. W ciągu wieków ulegli asymilacji, która postępuje nadal, szczególnie w Grecji, gdzie nie mają statusu mniejszości narodowej i oficjalnie nazywani są "Grekami romanofońskimi", lecz także Vlachami.
W klasycznym ujęciu wyznacznikami arumuńskości były posługiwanie się
dialektami wschodnioromańskimi
(obecnie określanymi jako
język arumuński
), utrzymywanie się z
pasterstwa transhumancyjnego
i wyznawanie
prawosławia
.
Kwestią kontrowersyjną jest relacja desygnatu "Arumuni" do "
Wołosi
". Jak się wydaje, Arumuni są częścią etnosu wołoskiego zamieszkującą południową
Macedonię
i
Epir
. Pojęcie "Arumuni" jest więc węższe, niż "Wołosi".
Uważa się, iż Arumuni są
zromanizowanymi
potomkami ludów zamieszkujących
Półwysep Bałkański
przed podbojem
rzymskim
, m.in.
Daków
i
Traków
. W
średniowieczu
począwszy od (
XII
-
XIII wiek
) grupy Arumunów opuszczały
Półwysep Bałkański
i osiedlały się na północ od
Dunaju
, m.in. w
Polsce
, gdzie znane były jako
Wołosi
. Wobec wojen i prześladowań w XVIII wieku i na początku XIX wieku elity Arumunów osiedlały się masowo w miastach
monarchii habsburskiej
– w
Budapeszcie
,
Belgradzie
,
Klużu
. Arumuńscy emigranci osiedli na terenie Mołdawii i Siedmiogrodu byli główną siłą tzw.
Rumuńskiego odrodzenia narodowego
.
Linki zewnętrzne
