Stanisław Ignacy Witkiewicz
Stanisław Ignacy WitkiewiczWitkacy | Stanisław Ignacy Witkiewicz, ok. 1912 | Imiona i nazwisko | Stanisław Ignacy Witkiewicz | Data i miejsce urodzenia |
24 lutego
1885
Warszawa
| Data i miejsce śmierci |
18 września
1939
Jeziory
| Narodowość | polska | Dziedzina sztuki |
malarstwo
,
literatura
,
fotografia
,
filozofia
| Ważne dzieła | Dramaty: Tumor Mózgowicz, W małym dworku, Wariat i zakonnica,
Szewcy
Powieści:
Pożegnanie jesieni
, Nienasycenie Obrazy olejne, pastele, fotografie | Muzeum artysty |
Muzeum Pomorza Środkowego w Słupsku
|
Stanisław Ignacy Witkiewicz,
ps.
Witkacy (ur.
24 lutego
1885
w
Warszawie
, zm.
18 września
1939
w
Jeziorach
w
województwie poleskim
) – polski
malarz
,
fotografik
,
pisarz
,
dramaturg
i
filozof
. Życiorys Dzieciństwo i młodośćMłody Witkiewicz z ojcem, ok. 1893 Stanisław Ignacy Witkiewicz urodził się w
Warszawie
24 lutego 1885 roku[1], jako syn malarza, pisarza i architekta
Stanisława Witkiewicza
herbu
Nieczuja
oraz
Marii z Pietrzkiewiczów
herbu
Ostoja
, nauczycielki muzyki. Pierwsze lata życia spędził w Warszawie, mieszkając wraz z rodzicami w nieistniejącej dziś kamienicy przy ul. Hożej 11[2]. W roku 1890, z powodu choroby Stanisława Witkiewicza–ojca, rodzina przeniosła się do
Zakopanego
. Po przeprowadzce w góry, 27 stycznia 1891 roku Stanisław Ignacy został ochrzczony – matką chrzestną była aktorka
Helena Modrzejewska
, a ojcem chrzestnym
Jan Krzeptowski-Sabała
, gawędziarz i pieśniarz
góralski
. Edukacją Stanisława Ignacego zajął się ojciec, który, uważając, że szkoła niszczy indywidualność młodego człowieka, organizował synowi domowe
korepetycje
, często prowadzone przez wybitnych artystów i profesorów uniwersyteckich. Ukształtował też w młodym Stanisławie Ignacym zainteresowanie sztuką i literaturą. Młody Witkiewicz pisał dramaty, prace filozoficzne, interesował się malarstwem, fotografią i naukami ścisłymi. W roku 1903 eksternistycznie zdał maturę we Lwowie. Wśród jego przyjaciół, poznanych w tym okresie, znajdowali się m.in.:
Leon Chwistek
– malarz, późniejszy matematyk, profesor
Uniwersytetu Lwowskiego
,
Tadeusz Szymberski
–
młodopolski
poeta,
Bronisław Malinowski
– przyszły
antropolog
oraz fotografik
Tadeusz Langier
[3]. W roku 1905 Witkiewicz – wbrew woli ojca – rozpoczął studia w
krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych
, najpierw w pracowni
Jana Stanisławskiego
, później
Józefa Mehoffera
. Kilkuletni pobyt w Krakowie był w jego życiu podstawowym doświadczeniem. Włączył się wówczas w działania artystyczne grupy młodych malarzy związanych z ASP, wiele podróżował, m.in. do
Paryża
, poznając najnowsze prądy malarstwa europejskiego. W tym okresie Witkiewicz przeżywał też burzliwy, kilkuletni związek z
Ireną Solską
, wybitną artystką teatralną. Wyrazista postać kobieca, którego pierwowzorem była "pani S.", stanie się częstym motywem w jego późniejszej twórczości. Podróże i pobyt w RosjiLata po krakowskich studiach Stanisław Ignacy spędził w Zakopanem, malując i pisząc. Często podróżował do
Lovrany
w
Chorwacji
, gdzie z powodu choroby przeniósł się jego ojciec. W roku 1914 popełniła
samobójstwo
narzeczona Witkiewicza,
Jadwiga Janczewska
. Jako że tragedia wydarzyła się bezpośrednio po kłótni narzeczonych, zarówno Stanisław Ignacy, jak i wiele osób z otoczenia obwiniało jego samego o przyczynienie się do samobójstwa Janczewskiej. Jako jeden z nielicznych pomoc zaoferował mu przyjaciel Bronisław Malinowski, proponując udział w wyprawie naukowej na
Nową Gwineę
. Witkiewicz miał uczestniczyć w niej w roli fotografa, dokumentującego kolejne etapy podróży. W czerwcu 1914 pojechał do
Londynu
, gdzie miała się rozpocząć podróż, a następnie już z Malinowskim i kilkoma jego towarzyszami wypłynęli w kierunku
Australii
i Nowej Gwinei, z kilkudniowym pobytem na
Cejlonie
. Autoportret wielokrotny w lustrach, Petersburg, 1915-1917 Choć sama podróż, dająca możliwość obcowania z egzotyczną kulturą i przyrodą, była dla Witkacego interesująca, nie dała poprawy jego
depresyjnego
stanu, wywołanego tragicznymi wydarzeniami. Po serii konfliktów z Malinowskim podjął decyzję o odłączeniu się od wyprawy i powrocie do Europy, gdzie w tym samym czasie rozpoczęły się walki
I wojny światowej
. Witkiewicz nie podzielał poglądów politycznych swojego ojca, zwolennika
Piłsudskiego
, i uważał, że Polacy powinni w nowym konflikcie zbrojnym poprzeć
Rosję
i w ten sposób próbować wywalczyć niepodległość. Te poglądy, połączone z pesymistycznym obrazem własnego życia, były przyczyną jego kolejnej decyzji – o zaciągnięciu się do
armii carskiej Rosji
. Przybył do
Petersburga
, gdzie dzięki staraniom mieszkających tam krewnych Witkiewiczów, nieco przestraszonych jego radykalną decyzją, udało mu się zaciągnąć do
Lejb-Gwardyjskiego Pułku Pawłowskiego
, elitarnej jednostki
piechoty
. O wydarzeniach następnych lat wiadomo bardzo niewiele, głównie z powodu milczenia samego Witkiewicza, który nigdy nie opisał ani nie opowiedział nikomu swoich losów z czasów I wojny. Wiadomo, że w początkach 1915 roku był studentem szkoły oficerskiej. Jesienią tego roku został skierowany na front, w okolice miasta
Wilejka
, w pobliżu
Mińska
. Uczestniczył w walkach na terenie dzisiejszej
Białorusi
i dostał awans oficerski na dowódcę
kompanii
. 17 lipca 1916 roku jego oddział uczestniczył w ciężkich walkach nad rzeką
Stochod
na
Ukrainie
. W tej bitwie Witkiewicz został ranny w trakcie ataku na pozycje
wojsk niemieckich
i
austro-węgierskich
pod wsią Witoneż (wśród przeciwników armii rosyjskiej znajdowały się tam oddziały
Legionów Polskich Józefa Piłsudskiego
). Prawdopodobnie przez dłuższy czas znajdował się na polu bitwy bez pomocy lekarskiej i dopiero po dwóch dniach ewakuowano go razem z innymi rannymi do Petersburga. Po powrocie do zdrowia nie wrócił już na front, a pod koniec 1917 roku został zwolniony z wojska. Przebywał okresowo w
Moskwie
, gdzie był świadkiem wybuchu
rewolucji październikowej
. Część badaczy utrzymuje, że jako były oficer brał w niej bezpośredni udział i został przez żołnierzy wybrany na
komisarza politycznego
, nie jest to jednak zbyt prawdopodobne. W czerwcu 1918 udało mu się wyjechać z ogarniętej rewolucją Rosji i powrócić do Zakopanego. Doświadczenie sowieckiej rewolucji wywarło głęboki wpływ na jego późniejszą twórczość – pesymistyczną
historiozofię
, która odzwierciedlała wydarzenia rewolucji bolszewickiej, a później narodziny
nazizmu
w Niemczech. Potęgę i losy ślepego tłumu, kierowanego przez zręcznych demagogów, Witkacy ukazywał w swoich późniejszych powieściach i dramatach. Okres formistycznyKuszenie św. Antoniego II, 1921-1922 W trakcie pobytu w Rosji Witkiewicz zaczął zarobkowo malować
portrety
. Stworzył też wtedy i spisał podstawy swoich teorii artystycznych, wydanych po powrocie jako Nowe formy w malarstwie i wynikające stąd nieporozumienia. Od roku 1918 intensywnie malował i pisał. Został przyjęty do grupy malarzy
Formistów
, z którymi zorganizował kilka wystaw, głównie w krakowskim
Towarzystwie Przyjaciół Sztuk Pięknych
. Zaczął wydawać pierwsze
utwory dramatyczne
, które już kilka lat później doczekały się premier teatralnych. W tym okresie mieszkał w Zakopanem, w pensjonacie prowadzonym przez jego matkę, odbywając tylko krótkie podróże do Krakowa, Warszawy czy innych miast. Stał się ważną postacią życia kulturalnego i towarzyskiego. Jego działalność i twórczość odbierano na dwa sposoby – fascynował talentem i osobowością, jego portrety i przedstawienia stały się niezwykle modne, a jednocześnie uważano go za artystę niepoważnego, dziwaka i ekscentryka, do czego przyczyniał się jego – nieco szokujący – tryb życia oraz forma jego dzieł, bardzo nowatorska i dla wielu zbyt awangardowa. W kwietniu 1923 roku Witkacy ożenił się z
Jadwigą Unrug
, wnuczką
Juliusza Kossaka
. Początkowo mieszkali oboje w Zakopanem, jednak narastające kłótnie i konflikty doprowadziły do przeprowadzki Jadwigi do Warszawy. Związek ten trudno uznać za udane małżeństwo, przekształcił się jednak w trwałą przyjaźń, oboje często się spotykali i odwiedzali, zachowała się też korespondencja Witkacego do żony, licząca setki listów. "Firma Portretowa" i lata trzydziesteWilla Witkiewiczówka w Zakopanem, w której od końca 1931 do września 1939 mieszkał S.I.Witkiewicz Od roku 1925 Witkacy zrezygnował zupełnie z
malarstwa olejnego
, nawiązującego do stylu formistów, uważając, że malarstwo nie jest już w stanie wyrażać
Czystej Formy
, pierwotnego składnika sztuki odwołującego się bezpośrednio do wrażliwości odbiorcy i jego "uczuć
metafizycznych
". Zamiast tego rozwinął swoją twórczość portretową, nadając jej ironiczną nazwę "Firma Portretowa S.I. Witkiewicz", nawiązującą do rzekomo seryjnie malowanych portretów, które każdy mógł zamówić za określoną z góry kwotę. Mimo że nie cenił swoich portretów zbyt wysoko i nie przyznawał im miana sztuki, to właśnie one stały się jego najsłynniejszymi dziełami malarskimi. Od połowy lat dwudziestych pisał już niewiele utworów teatralnych, bardziej koncentrując się na pisaniu
powieści
. Jednocześnie jego dramaty zaczęły być wystawiane w ważnych polskich teatrach, zdobywając przychylne opinie widzów. Pod koniec lat dwudziestych Witkacy zajął się też filozofią, tworząc podstawy własnego
systemu filozoficznego
, skoncentrowanego na
ontologii
, który nazwał
monadyzmem
biologicznym. Idee te zawarł w wydanym w 1935 roku traktacie Pojęcia i twierdzenia implikowane przez pojęcie Istnienia. W tym samym roku odznaczony został Złotym Wawrzynem
Polskiej Akademii Literatury
. W 1936 r. udał się wraz ze swoim przyjacielem, grafikiem
Bronisławem Linke
, na
Śląsk
, gdzie dokumentowali życie tamtejszych mieszkańców skażone brudem i chorobami. Efektem podróży była wspólna wystawa, wkrótce zamknięta w atmosferze skandalu z powodu
naturalistycznych
, wręcz drastycznych treści. W ciągu ostatnich lat życia Witkiewicz poświęcił się twórczości filozoficznej, pisząc kolejne prace i wygłaszając kilka serii wykładów. Zajmował się też
krytyką literacką
, publikując artykuły i recenzje w prasie oraz współorganizując cykle wykładów zwane Kursami Naukowo-Literackimi. W latach trzydziestych poznał też ważnych pisarzy tego okresu –
Zofię Nałkowską
,
Witolda Gombrowicza
i
Brunona Schulza
, którego pisarstwo oceniał szczególnie wysoko. Pod koniec sierpnia 1939 roku pojechał do Warszawy. Po
wybuchu wojny
starał się o przyjęcia do wojska, jednak z powodu wieku i stanu zdrowia nie został zakwalifikowany. Kilka dni później, 5 września, razem ze swoją partnerką Czesławą Oknińską opuścił Warszawę i skierował się, razem z innymi uchodźcami, na wschód. Około 15 września dotarli do
majątku
znajomych Witkacego, rodziny Ziemlańskich, we wsi
Jeziory
na
Polesiu
. 18 września, po dotarciu informacji o
ataku Związku Radzieckiego na Polskę
, Witkiewicz popełnił samobójstwo, podcinając sobie tętnicę szyjną i zażywając
weronal
. Towarzysząca mu Czesława Oknińska również próbowała odebrać sobie życie, lecz pomimo zażycia dużej dawki lekarstwa została odratowana. Ciało Witkacego odnalazł siedemnastoletni wówczas Włodzimierz Ziemlański – syn właścicieli majątku. Następnego dnia Witkacy został pochowany na miejscowym cmentarzu. Alternatywne teorieŻyciu Witkacego towarzyszyła atmosfera tajemnicy i skandalu, którą on sam wzmacniał, jednocześnie narzekając na brak poważnego odbioru swoich dzieł. Jego sposób życia był w pewnej mierze kontynuacją stylu
młodopolskich
modernistów
, dla których szokowanie "mieszczuchów" było zarówno rodzajem rozrywki, jak i sposobem wyróżnienia siebie jako artysty. Klimat ten sprzyjał powstawaniu legend wokół osoby Witkiewicza. Część z nich dotyczyła jego rzekomego
uzależnienia
od
narkotyków
. Pierwszych eksperymentów z "zakazanymi" substancjami Witkiewicz dokonywał w czasie pobytu w Rosji, gdzie odkrył ich stymulujący wpływ na wyobraźnię i powiększenie możliwości artystycznych pod wpływem narkotyków. Eksperymenty z substancjami takimi jak
kokaina
,
pejotl
i syntetyczna
meskalina
,
eter
czy zwykły
alkohol
kontynuował też i później, skrupulatnie notując na obrazach rodzaj użytej substancji. Eksperymentów tych dokonywał jednak pod kontrolą znajomych lekarzy, którzy niekiedy sami dostarczali mu narkotyków. Nie przyjmował żadnego z nich w sposób ciągły i nic nie wskazuje na to, że był od któregokolwiek (z wyjątkiem
tytoniu
) uzależniony. Nie zmienia to jednak faktu, że eksperymenty narkotyczne miały katastrofalny wpływ na jego zdrowie i w wieku lat pięćdziesięciu Witkacy miał problemy zdrowotne typowe dla wieku podeszłego[]. Podobne legendy towarzyszą okolicznościom śmierci Witkiewicza. Jedyna osoba towarzysząca mu w ostatnich chwilach, jego partnerka Czesława Oknińska, w późniejszych latach często zmieniała szczegóły swoich wspomnień. Do zaistnienia alternatywnych teorii na temat śmierci Witkacego przyczyniły się też kontrowersje związane z jego nieudaną
ekshumacją
, w czasie której w wyniku pomyłki przewieziono do Polski szczątki przypadkowej osoby, a na cmentarzu w Jeziorach oznaczono tylko orientacyjnie miejsce pochówku. W roku 2008 w wywiadzie dla Gazety Wyborczej reżyser
Jacek Koprowicz
przedstawił własną hipotezę o upozorowanym samobójstwie Stanisława Ignacego Witkiewicza w Jeziorach[4], będącą częścią scenariausza jego filmu
"Mistyfikacja"
. Według tej teorii Witkiewicz sfingował swoje samobójstwo, po czym powrócił do Polski i ukrywał się z pomocą Oknińskiej, a zmarł w 1968 r. w
Łodzi
. Według Koprowicza teorii sprzyja fakt, że Czesława Oknińska nie widziała ani momentu samobójstwa, ani zwłok artysty i wielokrotnie zmieniała zeznania, a zwłok do tej pory nie udało się zidentyfikować – zob. pogrzeb w Zakopanem w 1988 r. i ekshumacja z 1994 r.[5]. Ponieważ świadkami pogrzebu Witkiewicza była rodzina Ziemlańskich oraz inni mieszkańcy Jezior, a główną przyczyną nieodnalezienia grobu artysty było złe przygotowanie radzieckiej komisji dokonującej ekshumacji[6], teorie dotyczące sfingowanego samobójstwa nie znajdują żadnego potwierdzenia zarówno w relacjach świadków, jak i w pracach naukowych. Witkacy i jego dzieła w powojennej PolsceW
latach 80. XX wieku
, po tym jak
UNESCO
ogłosiło rok 1985 rokiem Witkacego (stulecie urodzin), władze
PRL
postanowiły przewieźć trumnę artysty do kraju i urządzić państwowy pogrzeb Witkacego w
Zakopanem
. W 1988 roku sprowadzono z
Ukrainy
szczątki, które pochowano w grobie na
cmentarzu na Pęksowym Brzyzku
. Jednak z powodu braku konsultacji z rodziną, i co za tym idzie błędnego oznaczenia miejsca pochówku na Polesiu, w 1994 roku okazało się, że do Polski sprowadzono szczątki młodej, niezidentyfikowanej ukraińskiej kobiety. Badań w roku 1994 dokonała komisja anatomów powołana na wniosek posła
Stanisława Rusznicy
. Perypetie związane z ponownym pochówkiem poety opisał w swojej piosence Rymowanka zza grobu
Jacek Kaczmarski
[7], który osobie Witkiewicza poświęcił także dwa inne swoje utwory: Autoportret Witkacego[8] i Witkacy do kraju wraca[9]. Wątek śmierci Witkacego znalazł się także w książce
Stefana Chwina
zatytułowanej Haneman[10] Równie paradoksalne były dzieje jego dzieł plastycznych. Poza wąską grupą entuzjastów, do lat 70. nie budziły szerszego zainteresowania[]. Chociaż artysta był związany głównie z Krakowem, Zakopanem i Warszawą, największy zbiór jego obrazów (ok. 200 dzieł) trafił do
Muzeum Pomorza Środkowego
w
Słupsku
, z powodu braku zainteresowania większych muzeów zbiorami zmarłego przyjaciela Witkacego,
Teodora Biruli-Białynickiego
. TwórczośćW roku 1917 przyłączył się do grupy "
formistów
" i brał udział w jej wystawach. Dwa lata później, w roku 1919, wydał swoje główne dzieło estetyczne Nowe formy w malarstwie i wynikające stąd nieporozumienia zawierające Teorię Czystej Formy. Ta teoria estetyczna (bo nie był to program, w przeciwieństwie do ówczesnych, licznych nowych kierunków artystycznych) zdeterminowała jego późniejszą twórczość malarską oraz teatralną. I chociaż teoria ta stanowiła najlepszy opis tego, co się wówczas w sztukach plastycznych działo (m.in.
kubizm
,
abstrakcjonizm
), to pozostała właśnie niezrozumiana, budząc szereg nieporozumień (uprzedzonych niejako samym tytułem publikacji) i w zasadzie trwa to do dzisiaj. Teoria Czystej Formy została wykorzystana także w teatrze. Tutaj Witkacy okazał się wizjonerem i inspirował reżyserów. Pod wpływem teorii Witkacego wykreował swój teatr
Tadeusz Kantor
. PortretyPortret Michała Choromańskiego, 1928 Portret Neny Stachurskiej, 1930 Około 1926 roku Witkacy zrezygnował zupełnie z malarstwa olejnego. Ograniczył się do wykonywania
pastelowych
portretów w ramach tzw. "Firmy portretowej S. I. Witkiewicz". Portrety te w regulaminie "firmy" zostały podzielone na 5 typów, w zależności od usytuowania na skali: naturalizm – Czysta Forma. Te ostatnie, wykonywane niegdyś pod wpływem
narkotyków
, z którymi Witkacy zapoznał się podczas służby w Rosji, a później "na trzeźwo", przyniosły mu sławę. Witkacy skategoryzował swoje portrety w pięciu podstawowych typach: od A do E. - Typ A: osoba portretowana była przedstawiona bardzo dokładnie, bez przerysowań, bez cienia karykatury, jedynie tło portretów typu A było bardzo fantastyczne: dziwne postacie zwierzęce, bujna i niespotykana roślinność itp.
- Typ B: również dokładne ujęcie portretowanego, jednak z niewielką dozą podkreślenia charakterystycznych cech portretowanego.
- Typ C: przeznaczony głównie dla przyjaciół i znajomych, artysta wykonywał je na spotkaniach towarzyskich, czasami pod wpływem narkotyków, dlatego też na portretach typu C istnieją również dopiski takie jak Co – co oznaczało, że artysta tworzył pod wpływem
kokainy
, Et –
eteru
, Eu – eukodalu, portrety tego typu charakteryzowały się dużą dozą karykatury.
- Typ D: To samo co w Typie C, jednak bez pomocy jakichkolwiek środków odurzających.
- Typ E: zupełna dowolność w portretowaniu: czysta forma.
Oprócz wymienionych powyżej głównych typów, są również portrety będące połączeniem dwóch typów, na przykład A+E. Dodatkowe znaki na obrazach Witkacego Witkacy bardzo często na swoich obrazach (najczęściej portretach) dopisywał pod wpływem czego tworzył, ale nie tylko. Na jego obrazach można więc zauważyć takie oznaczenia: - FBZ – fajka bez zaciągania,
- FZZ – fajka z zaciąganiem,
- NP 12 – nie palił 12 dni,
- NΠ 3 – nie pił 3 dni,
- cof. – pił kawę,
- pyfko, pywo – piwo.
Wśród tych oznaczeń znajdowały się także nazwy narkotyków, jak np.
pejotl
, bowiem Witkiewicz przez całe lata 30. z nimi eksperymentował, malując pod ich wpływem obrazy oraz pisząc teksty. Portrety wszystkich typów są chętnie kupowane przez kolekcjonerów, bowiem są oryginalne i świadczą o wielkiej inwencji artystycznej i talencie Witkacego. Witkacy jednak ubolewa, że największą popularnością cieszą się te "normalne" portrety, ale dzięki nim Firma Portretowa stała się przez pewien czas jego głównym źródłem utrzymania. Sztuki teatralne i literaturaMimo ówczesnych niepowodzeń inscenizacyjnych jego sztuk teatralnych, Witkacy nie zrezygnował z dalszego ich pisania. Jego sztuki doczekały się udanych inscenizacji w latach 70. XX wieku, np.
Szewcy
. Witkacy był także płodnym pisarzem. Po młodzieńczej powieści 622 upadki Bunga, czyli demoniczna kobieta napisał Pożegnanie jesieni, Nienasycenie oraz niedokończone Jedyne wyjście. Prace filozoficzneW 1935 roku ukazało się jego podstawowe dzieło filozoficzne: Pojęcia i twierdzenia implikowane przez pojęcie istnienia – zwane przez niego "hauptwerkiem". Napisał wiele pism krytycznych i filozoficznych (szczególnie estetycznych). Jako krytyk Witkacy był równie radykalny i nonkonformistyczny jak
Stanisław Brzozowski
, co nie przysparzało mu przyjaciół. Ostatnie dzieło filozoficzne Witkacego, uzupełnienie "hauptwerku", to Zagadnienie psychofizyczne (1938) – oryginalna filozofia: biologiczny monadyzm, inspirowana
monadyzmem
Leibniza
. Mimo że prawie całe jego archiwum przepadło podczas powstania warszawskiego, jego dzieła zebrane (bez wszystkich listów) obejmują 25 tomów. Ważniejsze dzieła Dzieła literackiePowieści Utwory teatralne - Juwenilia (utwory dziecięce):
- Maciej Korbowa i Bellatrix
1918
- Pragmatyści
1919
- Nowe wyzwolenie
1920
- W małym dworku
1921
- Metafizyka dwugłowego cielęcia
1921
- Kurka Wodna
1921
- Bezimienne dzieło
1921
, publikacja
1962
- Mątwa
1922
- Nadobnisie i koczkodany
1922
- Jan Karol Maciej Wścieklica (
1922
)
- Wariat i zakonnica
1923
- Janulka, córka Fizdejki
1923
- Matka (1924)
- Sonata Belzebuba 1925
-
Szewcy
1934
Pisma estetyczne - Nowe formy w malarstwie i wynikające stąd nieporozumienia 1919
- Szkice estetyczne 1922
- Teatr. Wstęp do teorii Czystej Formy w teatrze 1923
Pisma filozoficzne - Pojęcia i twierdzenia implikowane przez pojęcie Istnienia 1935
- Zagadnienie psychofizyczne – nieukończona; (1938), pierwodruk 1978
Pisma różne - Nikotyna, alkohol, kokaina, peyotl, morfina, eter 1932 (wydane jako Narkotyki)
- Niemyte dusze – powst. (1936), pierwodruk 1975
Dzieła malarskie i graficzneRysunki Obrazy olejne z okresu formistycznego Pastele Fotografie Prace czarno-białe, czasem ręcznie kolorowane - wczesne kompozycje fotograficzne: pejzaże, zdjęcia lokomotyw na dworcu w Zakopanem
- portrety, najczęściej rodziny i przyjaciół
- autoportrety
Witkacy w piosenkach Zobacz teżPrzypisy- ↑ Stanisław Ignacy Witkiewicz przez całe życie posługiwał się dokumentami, w których figurowała błędna data urodzenia 24 marca 1885 r. Taką też datę zapisano w dokumentach parafii św. Aleksandra w Warszawie, gdzie Witkacemu udzielono chrztu "z wody" 8 czerwca 1885 r., jednak on sam urodziny obchodził w lutym, taka też data niezbicie wynika z zachowanej korespondencji rodziców Witkacego.
- ↑ Obecnie w tym miejscu znajduje się szkoła podstawowa.
- ↑ Stanisław Ignacy Witkiewicz Listy do żony (1923-27), Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 2005, s. 240
- ↑ Szczerba, J., Witkacy się nie zabił, Duży Format, 26-08-2008
- ↑ "...Przeprowadzone badania wykazują, że szczątki kostne, przywiezione w 1988 roku ze wsi Jeziory na Ukrainie należą do kobiety w wieku 25–30 lat, o wzroście około 164 cm. ..." z protokołu Komisji powołanej przez Ministerstwo Kultury i Sztuki po ekshumacji dn. 26 XI 1994 r. domniemanego grobu Stanisława Ignacego Witkiewicza na cmentarzu na "Pęksowym Brzyzku" w Zakopanem. za: Maciej Pinkwart, "Wygraliśmy" w: "Moje Zakopane" dn. 21-02-2005
- ↑ (...) w wyniku porozumień na najwyższym szczeblu, (...) strona radziecka udzieliła wreszcie zezwolenia na ekshumację prochów (...), urzędnicy obu umawiających się stron ochoczo przystąpili do dzieła. Bez żadnych wstępnych ekspertyz i nikogo nie pytając o zdanie – dla pana Ziemlańskiego, choć nalegał, nie znalazło się miejsce w samochodzie oficjalnej delegacji – sprawnie wykonano polecenie (...). A. Micińska, Z Witkacym do Jezior, w: A. Micińska, Istnienie poszczególne: Stanisław Ignacy Witkiewicz, Wrocław 2003
- ↑ Jacek Kaczmarski,
Rymowanka zza grobu, czyli piosenka nie bez racji, z racji ekshumacji
, [w:] Ale źródło wciąż bije, Warszawa 2002, s. 213, (nagranie na płycie
Suplement, vol. 2
)
- ↑ Jacek Kaczmarski,
Autoportret Witkacego
, [w:] Ale źródło wciąż bije, Warszawa 2002, s. 84, (nagranie na płycie
Muzeum
)
- ↑ Jacek Kaczmarski,
Witkacy do kraju wraca
, [w:] Ale źródło wciąż bije, Warszawa 2002, s. 174, (nagranie na płycie
Kosmopolak
)
- ↑
"Death in Danzig" i życie Gdańska w Wiadomości24.pl
(pol.)
Bibliografia- S.I. Witkiewicz, Dzieła zebrane. Red.: Anna Micińska, Janusz Degler i Lech Sokół. Wstęp: Jan Błoński. Warszawa od 1992 – nieukończona, z inicjatywy
Anny Micińskiej
- S.I. Witkiewicz, Pisma filozoficzne i estetyczne. Warszawa 1974-1978, tomy I-IV
- S.I. Witkiewicz,Bez kompromisu. Pisma krytyczne i publicystyczne. Oprac. Janusz Degler. Warszawa 1976
- S. Witkiewicz, Listy do syna, Warszawa 1969
- A. Micińska, Istnienie Poszczególne: Stanisław Ignacy Witkiewicz, Wrocław 2003
- J. Błoński, Witkacy, Kraków 2000
- K. Puzyna, Witkacy, Warszawa 1999
- J. Degler, Witkacy w teatrze międzywojennym, Warszawa 1973
- I. Jakimowicz, Witkacy Malarz, Warszawa 1985
- B. Zgodzińska-Wojciechowska, A. Żakiewicz, Witkacy – Stanisław Ignacy Witkiewicz. Dzieła w zbiorach Muzeum Pomorza Środkowego w Słupsku, Warszawa 1996,
- M. Nowotny-Szybistowa, Osobliwości leksykalne w języku Stanisława Ignacego Witkiewicza, Polska Akademia Nauk, Instytut Badań Literackich, wyd. Ossolineum 1973.
- J. Siedlecka, Mahatma Witkac, wyd. Słowo, Warszawa 1992.
- B. Michalski, Polemiki filozoficzne Stanisława Ignacego Witkiewicza, PIW, Warszawa 1979.
- T. Bocheński, "Witkacy i reszta świata", wyd. Officyna, Łódź 2010.
Linki zewnętrzne
Inne hasła zawierające informacje o "Stanisław Ignacy Witkiewicz":
Oddychanie komórkowe
...
Wiktor Sukiennicki
...
XVI wiek
...
1972
...
Stanisław Narutowicz
...
1884
...
Klemens Maria Hofbauer
...
Jura
...
Tomasz Zan (poeta)
...
Stanisław Hozjusz
...
Inne lekcje zawierające informacje o "Stanisław Ignacy Witkiewicz":
210 Przewrót majowy i sanacja (plansza 11)
...
219 Kultura, nauka i oświata w okresie II wojny światowej (plansza 3)
...
214a II Wojna Światowa. Działania zbrojne w latach 1939 - 1941 r. (plansza 8)
...
|