Drużyna książęca
Drużyna książęcaDrużyna książęca - siły zbrojne
księcia
pozostające pod jego rozkazami i na jego utrzymaniu. Formacja zbrojna występująca w państwach wczesnofeudalnych w
Europie Środkowej
, w tym w
Polsce
do czasów
Kazimierza Odnowiciela
. Członkowie drużyny rekrutowali się głównie z wolnej ludności zobowiązanej do obrony terytorium i udziału w wyprawach wojennych w ramach
pospolitego ruszenia
. Drużyny były oparciem dla naczelników plemiennych i książąt. Zapewniały posłuch wśród miejscowej ludności, w przypadku dobrego zorganizowania i dużej liczebności pozwalały na prowadzenie ekspansji terytorialnej. Umożliwiały także narzucenie podbitej ludności określonych świadczeń i posług. W tym zakresie wojownicy stanowili zalążek przyszłego aparatu skarbowego. Drużynę rozlokowywano na podbitych terenach i w głównych
grodach
plemiennych. Nowe grody na zdobycznych ziemiach budowano często właśnie jako garnizony dla drużynników. Podstawą utrzymania drużyny były łupy, co wymuszało ciągłe prowadzenie wojen (tzw. monarchia wojenna). W okresie pokoju ciężar utrzymania wojów spadał na ludność zamieszkującą państwo. Liczebność drużyny zależała od wielu czynników. Podstawowymi były majętność władcy, powodzenie prowadzonych wypraw wojennych, wielkość terytorium zajmowanego przez
plemię
. Drużyna książęca w PolscePierwsze informacje o sile zbrojnej państwa
Polan
pochodzą od
Ibrahima ibn Jakuba
. Określił on liczebność drużyny
Mieszka I
na 3000 ludzi. Według jego relacji wojownicy ci pozostawali na wyłącznym utrzymaniu księcia, który troszczył się o ich uzbrojenie, zapewniał środki do życia i wypłacał
żołd
. Późniejsza relacja
Galla Anonima
podaje dokładne informacje o liczebności i rozlokowaniu sił zbrojnych
Bolesława Chrobrego
. Według kronikarza drużyna stacjonowała przede wszystkim w głównych grodach księstwa -
Gnieźnie
,
Poznaniu
,
Włocławku
i
Gieczu
. Łącznie miała się składać z 13 000 tarczowników i 3900 pancernych, choć autor kroniki zaznacza, że wymienia jedynie wojów stacjonujących w głównych ośrodkach, "by (...) oszczędzić żmudnego wyliczania". Liczby te, jak również źródło z którego pozyskał je Gall Anonim pozostawiają pole do wątpliwości. Realna liczebność drużyny musiała natomiast być rzeczywiście znaczna, skoro podczas
zjazdu gnieźnieńskiego
Bolesław ofiarował cesarzowi
Ottonowi III
300 pancernych. Drużyna dzieliła się na drużynę młodszą (ogół drużynników) i starszą, złożoną z najwyższych rangą osób, która wypełniała zlecone przez władcę zadania. Z czasem funkcja ta została przejęta przez aparat urzędniczy.[1] Istnienie tej formy wojskowej miało kapitalne znaczenie dla istnienia państwa. Siła zbrojna, jaką dawała, zapewniała zarówno posłuch wśród poddanych, umożliwiający utrzymanie porządku i egzekucję świadczeń, jak zapewniała obronę przed najazdem (do którego, notabene, nierzadko też służyła). Wraz z rozwojem feudalizmu rola drużyny książęcej malała, gdyż zastępowało ją rycerstwo, utrzymujące się z ziemi nadanej na prawie lennym, co zostało zapoczątkowane przez
Kazimierza Odnowiciela
[2]. Normanowie w polskiej drużynie książęcejX i XI wiek to okres szczytowej aktywności
wikingów
w Europie. Jako najemnicy odegrali oni kluczową rolę m.in. w powstaniu państwa
ruskiego
. Niewykluczone, że mieli swój udział także w ekspansji terytorialnej
Polan
. Wskazują na to odkrywane na terenie
Pomorza
,
Wielkopolski
i
Mazowsza
cmentarzyska. Udowodniona archeologicznie obecność
Normanów
w okolicach
Poznania
i na
Ostrowie Lednickim
pozwala przypuszczać, że stanowili oni istotny element drużyny Mieszka I. Dodatkowym dowodem na związki Polan i Normanów jest małżeństwo córki Mieszka
Świętosławy-Sygrydy
i władcy Szwecji
Swena Widłobrodego
. Związek ten był zapewne nie tyle pierwszym kontaktem polsko-szwedzkim, co raczej efektem wcześniejszych związków i współpracy. Przypisy- ↑
Juliusz Bardach
,
Bogusław Leśnodorski
,
Michał Pietrzak
, Historia państwa i prawa polskiego, PWN, Warszawa 1976, str. 71-72
- ↑
J. Wyrozumski
Historia Polski do roku 1505, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1986, rozdz. IV,13, str. 97
Bibliografia- Gall Anonim, Kronika polska, tłum.
Roman Grodecki
, wstęp i opracowanie Marian Plezia, Wyd. Ossolineum, Wrocław 2003,
- Szczur S., Historia Polski średniowiecze", rozdział 2.4.1 Drużyna książęca (s. 83-84),
Wydawnictwo Literackie
2002,
- Juliusz Bardach, Bogusław Leśnodorski, Michał Pietrzak, Historia państwa i prawa polskiego, PWN, Warszawa 1976, str. 71-72
- J. Wyrozumski Historia Polski do roku 1505, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1986, rozdz. IV,13, str. 97
Inne hasła zawierające informacje o "Drużyna książęca":
Koszykówka
...
Toruń
...
1975
...
Święty Kazimierz
...
Trójmiasto
...
2010
...
1988
...
Stronnictwo Demokratyczne
...
1978
...
Sopot
...
Inne lekcje zawierające informacje o "Drużyna książęca":
243. Oświata, nauka i kultura Polski (plansza 21)
...
034 Państwo polskie za panowania Mieszka I (plansza 6)
...
034 Państwo polskie za panowania Mieszka I (plansza 7)
...
|