Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie

Nie znaleziono szukanej frazy! Poniżej znajduje się fraza najbardziej przypominająca szukaną.

Żyrardów

Żyrardów

Żyrardów
Panorama miasta
Zimowa panorama placu Jana Pawła II
Herb
Herb Żyrardowa Flaga Żyrardowa
Województwo mazowieckie
Powiat żyrardowski
Gmina
• rodzaj
Żyrardów
miejska
Założono1830
Prawa miejskie 1916
Prezydent miasta Andrzej Wilk
Powierzchnia 14,35 km²
Ludność (2009)
•  liczba
•  gęstość

41 110[1]
2 864,8 os./km²
Strefa numeracyjna
+48 46
Kod pocztowy 96-300
Tablice rejestracyjne WZY
Położenie na mapie Polski

Żyrardów
52°02'55″N 20°26'45″E / 52.04861, 20.44583 Na mapach: 52°02'55″N 20°26'45″E / 52.04861, 20.44583
TERC
( TERYT )
1142038011
Miasta partnerskie Hajdúszoboszló
Lourmarin
Le Creusot
Siero
Urząd miejski
pl. Jana Pawła II 1
96-300 Żyrardów
Strona internetowa miasta

Żyrardów ( jid. זשיראַרדאָוו; Żirardow) – miasto i gmina w województwie mazowieckim , w powiecie żyrardowskim , położone na Równinie Łowicko-Błońskiej , nad rzeką Pisią Gągoliną , 45 km na południowy zachód od Warszawy i 90 km na północny wschód od Łodzi .

Za II RP siedziba wiejskiej gminy Żyrardów . W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do województwa skierniewickiego . Przez miejscowość przebiega droga krajowa nr 50 .

Wg danych GUS z 31 grudnia 2009 , miasto liczyło 41 143 mieszkańców.

Spis treści

Historia

W 1833 na ziemiach należących do Łubieńskich założono osadę Rudę Guzowską. Powstanie miasta łączy się z utworzoną w 1828 w Marymoncie pod Warszawą fabryką wyrobów lnianych, którą następnie przeniesiono na teren osady, obecnego Żyrardowa. Mechaniczną przędzalnię lnu zorganizował na zlecenie rządu Królestwa Polskiego Filip de Girard .

24 czerwca 1829 postanowiono założyć spółkę pod nazwą "Karol Scholtz i Spółka", w której skład wchodzili: Tomasz , Jan i Henryk Łubieńscy, Józef Lubowidzki - wiceprezes Banku Polskiego i Karol Scholtz - radca handlowy Banku. Miała ona zająć się rozwojem mechanicznego przędzenia lnu na maszynach wynalezionych przez Filipa de Girarda . Formalny akt spółki spisano 9 sierpnia 1830 . W dokumencie tym osada, w której miano w ciągu 2 lat zbudować budynki fabryczne oraz budynki mieszkalne dla tkaczy i robotników, nosiła nazwę Żyrardów. Budowę przędzalni mechanicznej i tkalni ręcznej rozpoczęto na początku 1830, w tym czasie w zakładzie w Marymoncie trwała produkcja eksperymentalna, która miała być później zastosowana na szeroką skalę w zakładach żyrardowskich. Prace nad budową fabryki zostały przerwane na pewien czas przez wybuch powstania listopadowego , kiedy to zakład w Marymoncie został zamieniony na fabrykę broni, a sam Filip de Girard , który był dyrektorem technicznym fabryki, brał udział w powstaniu. W 1832 budowa fabryki została wznowiona, a produkcja ruszyła w dniu 24 lipca 1833 . Datę tę uznaje się za datę powstania zakładów żyrardowskich, a 9 sierpnia 1830 za dzień powstania osady Żyrardów.

W 1848 przez Żyrardów ruszyła kolej parowa na trasie Warszawa-Wiedeń .

13 marca 1857 zakłady zostają zakupione przez Karola Hiellego i Karola Dittricha , którzy zajmują się dalszą ich rozbudową, a także rozbudową osady fabrycznej, czynili to także ich następcy m.in. Karol Dittrich jr . Pobudowane zostają, m.in. osiedle robotnicze, pralnia dla robotników, szpital, szkoły, ochronka , resursa oraz kościół katolicki pw. św. Karola Boromeusza i inne.

Inscenizacja strajku szpularek, który rozpoczął strajk w 1883.

W dniach 23 - 28 kwietnia 1883 ma miejsce w zakładach żyrardowskich pierwszy strajk powszechny, wywołany obniżeniem płac pracownicom zatrudnionym w szpularni. W czasie strajku doszło do starć z wojskiem sprowadzonym przez gubernatora Warszawskiego. 25 kwietnia po aresztowaniu 10 robotników doszło do zamieszek w pobliżu aresztu, w czasie których oddano strzały do strajkujących. Zginęły 3 osoby a kilka zostało rannych. W dniach następnych aresztowano kolejne osoby oskarżone o organizowanie i udział w strajku, łącznie 39 osób. W latach następnych miały miejsce kolejne strajki, m.in. w październiku 1885 , marcu 1887 , marcu 1889 , maju 1891 , listopadzie 1895 i lutym 1905 . Dało to z czasem miastu, będącemu miejscem ciągłych zatargów i ruchów strajkowych, przydomek "Czerwony".

W przeddzień wybuchu I wojny światowej Żyrardów był ciągle rozwijającym się ośrodkiem przemysłowym, zakłady żyrardowskie były największą fabryką tej branży w Królestwie Polskim i największą fabryką wyrobów lnianych w Europie. Na początku XX wieku zaczęły powstawać także inne drobne zakłady produkcyjne i usługowe m.in.: garbarnie, browar, gorzelnia, pracownie krawieckie itp. Powstawały liczne szkoły, a 7 listopada 1905 miał miejsce strajk uczniów czterech żyrardowskich szkół domagających się nauczania w języku polskim.

W 1914 na początku działań wojennych Żyrardów położony w pobliżu wschodniego odcinka frontu przebiegającego na linii Płock - Bzura - Rawka zaczęto przekształcać w zaplecze frontowe: napływały ze wschodu jednostki wojskowe, zaczęto wysiedlać w głąb Rosji obywateli niemieckich, rozlokowano szpitale wojskowe. Brak dostaw potrzebnych surowców zmusił właścicieli do zamknięcia fabryk, z których na początku 1915 zaczęto wywozić towary i maszyny w głąb Rosji. Po przerwaniu w lipcu 1915 frontu przez wojska austriacko-niemieckie wycofujący się Rosjanie wysadzili w powietrze ważniejsze oddziały fabryki.

Brak zatrudnienia oraz trwająca wojna powodowały że osada fabryczna zaczęła powoli pustoszeć. Wybuchały epidemie chorób zakaźnych: tyfus , cholera , szkarlatyna , czerwonka itp. Dodatkowo po zajęciu Żyrardowa Niemcy zlikwidowali wypłacane dotychczas robotnikom przez zarząd fabryki zapomogi, co zmusiło niektórych do opuszczenia osady i wyjazdu w poszukiwaniu pracy.

Budynek magistratu

W 1916 na mocy zarządzeń okupacyjnych władz niemieckich Żyrardów otrzymał prawa miejskie. Obszar nowo utworzonego miasta obejmował: osadę fabryczną Żyrardów, folwark Ruda Guzowska, tereny użytkowane przez Zarząd Kolei oraz wsie Ruda Guzowska, Podlas i część Teklinowa.

Na początku okresu międzywojennego zakłady żyrardowskie przeszły pod zarząd państwa, zostały odbudowane i ponownie uruchomione. Żyrardów znów zaczął się rozwijać i do 1931 liczba mieszkańców osiągnęła stan sprzed I wojny światowej. Jednak po przejęciu w listopadzie 1923 zakładów przez konsorcjum francuskie fabryka zaczęła podupadać, zaczęło się zwiększać bezrobocie pogłębione dodatkowo przez wielki kryzys (od 1929 ). Ponieważ przeprowadzone kontrole wykazały liczne nadużycia, sprawa trafiła do sądu (tzw. afera żyrardowska) i w 1936 fabryka została przekazana pod zarząd Państwowego Banku Rolnego .

12 września 1939 do Żyrardowa wkroczyły wojska niemieckie. W 1939 w Żyrardowie mieścił się obóz przejściowy dla jeńców polskich. W dniach 1 - 9 lutego 1941 miało miejsce wysiedlenie Żydów z Żyrardowa do getta w Warszawie . W 1942 wszyscy zostali wywiezieni do Treblinki i tam zamordowani. Na miejscowym kirkucie znajduje się pomnik poświęcony pamięci żyrardowskich Żydów. W okresie okupacji na terenie Żyrardowa działały organizacje podziemne ZWZ - AK i GL - AL przeprowadzające wiele akcji zbrojnych i dywersyjnych, co spotykało się z akcjami odwetowymi ze strony niemieckiej. Akcje takie miały miejsce m.in. w sierpniu 1943 gdy po aresztowaniu 360 robotników część z nich została zabita w Międzyborowie pod Żyrardowem, czy w październiku 1943, gdy pod murami zakładów Niemcy rozstrzelali 24 osoby. Od 1940 w mieście prowadzone były komplety tajnego nauczania na poziomie gimnazjalnym i licealnym, maturę wojenną zdało 40 osób. Żyrardów został wyzwolony 16 stycznia 1945 .

Historia żyrardowskich Żydów

Napływ ludności żydowskiej do Żyrardowa nastąpił w latach 70. XIX w. Wiązało się to z rozwojem przemysłowym miasta. Żydzi przybywali do Żyrardowa z okolicznych miejscowości, a zwłaszcza z Wiskitek i Mszczonowa . W 1910 znajdowało się w Żyrardowie prawie 4 tys. Żydów. Najwięcej wśród nich było rzemieślników. W Żyrardowie istniały: kirkut , synagoga, szkoła żydowska. 1 października 1940 Niemcy utworzyli getto, które znajdowało się w pobliżu dzisiejszych ulic: 1 Maja, Okrzei, Mireckiego. W 1941 w żyrardowskim getcie żyło ok. 5 tys. Żydów z miasta i jego okolic. Od 1 do 9 lutego 1941 miało miejsce wysiedlenie Żydów z Żyrardowa do getta w Warszawie . W 1942 wszyscy zostali wywiezieni do Treblinki i tam zamordowani. Na miejscowym kirkucie znajduje się pomnik poświęcony pamięci żyrardowskich Żydów. Żyrardowska synagoga przetrwała wojnę. Została zburzona w latach 60. XX wieku.

Transport

Komunikacja miejska Do końca sierpnia 2009 roku za miejską sieć komunikacyjną odpowiadał Miejski Zakład Komunikacji. W wyniku ogłoszenia przez Urząd Miasta przetargu na obsługę komunikacji miejskiej, został wyłoniony nowy przewoźnik - PKS Grodzisk Mazowiecki, z którym podpisano umowę na okres 10 lat. Rolą firmy PKS Grodzisk Mazowiecki jest organizacja i obsługa komunikacji miejskiej, na podstawie wytycznych Urzędu Miasta Żyrardów, a także prowadzenie dystrybucji biletów jednorazowych (możliwość kupna wyłącznie u kierowcy) oraz biletów miesięcznych (bilet elektroniczny, kupowany w kasie przewoźnika w budynku Urzędu Miejskiego). Obecnie komunikacja miejska w Żyrardowie liczy 11 linii jednokierunkowych oraz 3 linie dwukierunkowe. Skrócone trasy linii komunikacji miejskiej:

  • Linia 1A - F. de Girarda → Batorego (nie kursuje w okresie wakacji)
  • Linia 2 - Łąkowa → Dw. PKP → Żeromskiego
  • Linia 3 - Słoneczna → Dw. PKP → Międzyborów
  • Linia 4 - Żeromskiego → Dw. PKP → Łąkowa
  • Linia 5 - Mostowa → Dw. PKP → Korytów
  • Linia 6A - Parkingowa → Dw. PKP → Żeromskiego
  • Linia 7A - Żeromskiego → Dw. PKP → Parkingowa
  • Linia 8 - Międzyborów → Dw. PKP → Słoneczna
  • Linia 9 - Żeromskiego → Dw. PKP → Łąkowa
  • Linia 10 - Korytów → Dw. PKP → Mostowa
  • Linia 11 - Os. Wschód ↔ Żeromskiego (kursuje tylko w dni robocze)
  • Linia 12 - Międzyborów → Dw. PKP → F. de Girarda (nie kursuje w okresie wakacji)
  • Linia B1 - Dw. PKP ↔ Spółdzielcza
  • Linia B2 - Dw. PKP ↔ Sikorskiego

Rozkład jazdy komunikacji Miejskiej w Żyrardowie

Komunikacja regionalna Połączenia autobusowe w regionie obsługuje spółka PKS Grodzisk Mazowiecki oraz kilku przedsiębiorców posiadających busy kursujące na terenie powiatu żyrardowskiego (głównie na trasie do Mszczonowa). Miasto Żyrardów posiada również codzienne połączenie pośpieszne z Radomiem, Płockiem, Włocławkiem, Toruniem i Bydgoszczą, obsługiwane przez PKS Radom.

Komunikacja kolejowa Przez Żyrardów przebiega linia kolejowa, łącząca Warszawę z Łodzią. W Żyrardowie zatrzymują się pociągi osobowe Kolei Mazowieckich (połączenia z Warszawą i Skierniewicami), Inter Regio Przewozów Regionalnych (połączenia z Łodzią i Warszawą) oraz pociągi TLK spółki PKP Intercity (połączenia głównie z Łodzią i Warszawą, ale także m.in. Katowic, Częstochowy, Wrocławia, Olsztyna i Siedlec). Linia kolejowa odgrywa ważną rolę, zapewniając mieszkańcom Żyrardowa dojazd do pracy czy szkoły w Warszawie, czas przejazdu wynosi od ok. 30 (pociągi Inter Regio i TLK do ok. 50 minut (pociągi osobowe).

W najbliższym czasie odcinek pomiędzy Skierniewicami a Warszawą ma zostać poddany gruntownej modernizacji. W jej wyniku m.in. zniknie kładka nad torami pomiędzy ulicami Towarową a Słowackiego), a sam układ torowy ulegnie całkowitej przebudowie. Docelowo podróżni korzystający ze stacji kolejowej Żyrardów będą mieli do dyspozycji dwa perony z trzema krawędziami (peron pierwszy z torem nr 1, peron drugi z torami 2 i 4) oraz przejście podziemne.

Zabytki

Większość zabytków miasta mieści się na terenie osady fabrycznej z XIX i początku XX wieku. Uważa się, że żyrardowska osada fabryczna jest obecnie jedynym w Europie , zachowanym w całości, zespołem urbanistycznym miasta przemysłowego z tego okresu. Ponieważ budynki mieszkalne i użyteczności publicznej nadal pełnią swoją funkcję, kompleks ten jest nazywany "żywym skansenem" . Jednym z bardziej charakterystycznych zabytków jest Kościół pw. Matki Bożej Pocieszenia w Żyrardowie - kościół farny, zbudowany w latach 1900 - 1903, w stylu neogotyckim, arch. Józef Pius Dziekoński . Wybudowany m.in. z funduszy K. Dittricha, który przeznaczył też na ten cel ponad 3 mln cegieł z będącej jego własnością cegielni w Radziejowicach. Kościół wzorowany na katedrze w Kolonii - 2-krotnie pomniejszony pod względem wysokości, 4-krotnie pod względem powierzchni i 8-krotnie pod względem kubatury. Witraże zaprojektował najprawdopodobniej Józef Mehoffer . Obok plebania z 1903 r.

Kościoły

Większość mieszkańców Żyrardowa stanowią wierni Kościoła Rzymskokatolickiego . Na terenie miasta działalność duszpasterską prowadzą także trzy wspólnoty protestanckie : parafia Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego , zbór Kościoła Chrześcijan Baptystów oraz zbór Kościoła Bożego w Chrystusie . W latach 1907 - 1990 w mieście istniała parafia Kościoła Starokatolickiego Mariawitów , obecnie mariawici z Żyrardowa należą do parafii Trójcy Przenajświętszej w Lutkówce .

Edukacja

Przedszkola

  • Miejskie Przedszkole Nr 2 im. Żółwi Ninja
  • Miejskie Przedszkole Nr 5 im. "Słoneczne Przedszkole"
  • Miejskie Przedszkole Nr 6 im. Krasnala Hałabały
  • Miejskie Przedszkole Nr 8
  • Miejskie Przedszkole Nr 9
  • Miejskie Przedszkole Nr 10

Zespoły Szkół

Szkoły średnie

  • Liceum Ogólnokształcące im. Stefana Żeromskiego
  • Zespół Szkół Nr 1:
    • Technikum
    • Zasadnicza Szkoła Zawodowa
  • Zespół Szkół Nr 2:
    • Liceum Ogólnokształcące
    • Technikum
    • Zasadnicza Szkoła Zawodowa
  • Zespół Szkół Nr 3:
    • Liceum Ogółnokształcące
    • Technikum

Szkoły artystyczne

Szkoły sportowe

  • Szkoła Mistrzostwa Sportowego w Kolarstwie

Szkoły specjalne

Szkoły wyższe

  • Wyższa Szkoła Rozwoju Lokalnego
  • Wyższa Szkoła Nauk o Zdrowiu "Collegium Masoviense"

Struktura powierzchni

Według danych z roku 2002[2] Żyrardów ma obszar 14,35 km², w tym:

  • użytki rolne: 34%
  • użytki leśne: 5%

Miasto stanowi 2,69% powierzchni powiatu i graniczy z trzema gminami: gminą Jaktorów , Radziejowice i Wiskitki .

Demografia

Dane z 31 grudnia 2009 [3]:

OpisOgółemKobietyMężczyźni
jednostkaosób %osób %osób %
populacja41 14310021 96253,419 18146,6
gęstość zaludnienia
(mieszk./km²)
2886,81536,51350,3

Według danych z roku 2002[4] średni dochód na mieszkańca wynosił 352 € (1393,91 zł).

Ciekawostki

  • Pod koniec II wojny światowej w żyrardowskim szpitalu zmarł Karol Irzykowski - jeden z najwybitniejszych krytyków literackich I połowy XX wieku. Jego grób, choć prochy pisarza ekshumowano w 1981 roku, w dalszym ciągu znajduje się na miejskim cmentarzu.
  • W 1975 roku Żyrardów wszedł w skład nowo powstałego województwa skierniewickiego, mimo iż był większy od stolicy regionu - Skierniewic, które liczyły wówczas 26 922 mieszkańców, zaś Żyrardów 35 181.
  • Nazwa Żyrardów wzięła się od nazwiska Filipa de Girarda, wynalazcy między innymi turbiny wodnej.

Przypisy

Zobacz też

Linki zewnętrzne


Inne hasła zawierające informacje o "Żyrardów":

Józef Mehoffer ...

1945 ...

1916 ...

Wypadki komunikacyjne ...

Specjalna strefa ekonomiczna ...

Dworzec kolejowy w Polsce stosunkowo niewiele. Chętniej budowano w stylach lokalnych, w tym w narodowym stylu "dworkowym" (np. Żyrardów, Pruszków, pierwszy dworzec Gdynia ). Dworzec Lublin przeszedł natomiast przebudowę na styl ...

Waldemar Pawlak ...

Przedsiębiorstwo Komunikacji Samochodowej ...

Prezydent miasta ...

Związek Miast Polskich ...


Inne lekcje zawierające informacje o "Żyrardów":

Przemysł przetwórczy w Polsce (plansza 11) Warszawa, Ursus, Piaseczno, Pruszków, Żyrardów, Skierniewice, Konstancin - Jeziorna ...

230. Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz i wodę w Polsce. (plansza 7) ...





Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie