Łupek ilasty (dawniej Iłołupek) –
skała osadowa
bardzo drobnoziarnista, o wyraźnej kierunkowości, często
laminowana
lub
warstwowana
. Składa się z bardzo drobnych ziarn
kwarcu
i
minerałów ilastych
, głównie
kaolinitu
. Powstaje w wyniku
kompakcji
iłowców
(
iłu
). Barwa: szara, niebieskoszara, zielonkawoszara, białoszara, żółtawa, żółtobrązowa, czerwona do czarnej, w zależności od różnych domieszek. Charakteryzuje się oddzielnością międzywarstwową lub złupkowaniem.
W trakcie procesów
metamorficznych
w warunkach
metamorfizmu regionalnego
powstają z niego
łupki serycytowe
lub
łupki łyszczykowe
, a w warunkach
metamorfizmu kontaktowego
–
łupki plamiste
, łupki gruzełkowe lub
hornfelsy
.
Występowanie
Łupki ilaste różnego wieku w Polsce występują w
Karpatach fliszowych
, w
Tatrach
, w
zagłębiu górnośląskim
, w
Sudetach
, na obrzeżeniu
Gór Świętokrzyskich
oraz w głębokim podłożu
Niżu Polskiego
.
Zastosowanie
Łupki ilaste mają zastosowanie w produkcji lekkich bloków budowlanych, papy bitumicznej, środków izolacyjnych i do budowy ulepszonych nawierzchni drogowych. W przypadku dużej zawartości substancji bitumicznych mogą być przerabiane na produkty naftowe. Jego odmianą jest
łupek bitumiczny
zawierający
bituminy
.
Zobacz też:
ił
,
skała ilasta
,
iłowiec