Przez ostatnie sześć tygodni nasi uczniowie bawili się w średniowiecznych dziennikarzy. Utworzyli pisemko, w którym m.in. przeprowadzili wyimaginowany wywiad ze Zbyszkiem z Bogdańca, udzielali nauk urządzania zamków w stylu gotyckim, zachęcali do czytania żywotów świętych, zapraszali na koncert trubadurów. Aby złożyć gazetkę, zastosowali jednak zupełnie nowoczesne metody...
Jesteśmy nauczycielami niewielkiego niepublicznego gimnazjum. Cztery lata temu, po roku pracy z gimnazjalistami, zdecydowaliśmy się zmienić program nauczania przedmiotów humanistycznych na taki, który by łączył treści polonistyczne i historyczne na tle tradycji śródziemnomorskiej i edukacji filozoficznej. Wybraliśmy program Świat człowieka, który proponuje nauczanie zintegrowanej humanistyki i – w naszym przekonaniu – sprzyja lepszemu przygotowaniu uczniów do egzaminu końcowego.
Jednym z zaleceń programu jest przeprowadzanie wspólnych (polonistyczno – historycznych) lekcji, a także podejmowanie innych działań edukacyjnych, które pozwalają patrzeć na świat z różnych punktów widzenia – poprzez źródła historyczne, teksty literackie, idee filozofów i dzieła plastyczne.
Dobrym pomysłem na realizację tych zamierzeń wydało się nam podsumowanie cyklu lekcji o średniowieczu w formie tworzonej przez uczniów gazetki. Inspiracją do tych działań był konspekt Joanny Rutkowskiej „Gazeta mitologiczna”, zamieszczony w „Przewodniku metodycznym” pod redakcją Krystyny Starczewskiej (Wydawnictwo Szkolne PWN, Warszawa 2003).
Wybraliśmy metodę projektu edukacyjnego (czas realizacji – 6 tygodni – wybrane lekcje języka polskiego, historii, informatyki), którego końcowym efektem miał być komputerowy wydruk złożonej gazetki.
Cele, które chcieliśmy osiągnąć, to:
- powtórzenie i utrwalenie wiadomości o historii, literaturze, filozofii, sztukach plastycznych, życiu codziennym średniowiecza;
- nauka wyszukiwania i selekcjonowania informacji;
- pogłębianie wiedzy o epoce i poszerzanie zainteresowań;
- zdobywanie umiejętności redagowania tekstów publicystycznych (artykuł, wywiad, reportaż itp.);
- ćwiczenia stylistyczne (archaizacja języka);
- doskonalenie umiejętności stosowania technik komputerowych.
Nasza praca z uczniami (klasa 15-osobowa) miała następujący przebieg i formę:
1. Wybór tytułu metodą burzy mózgów i głosowania (wygrała propozycja: „Brawo, Rycerzu!”).
2. Przydział tematów i dobór właściwych gatunków publicystycznych (np.: nekrolog i pożegnanie Władysława Jagiełły, żywot świętej Anny jako przykład średniowiecznej hagiografii, wywiad ze Zbyszkiem z Bogdańca, porady medyczne, czyli „Leki z leśnej apteki”, kącik kulinarny, nowinki techniczne, czyli wizyta w zbrojowni, nauka aranżacji wnętrz w stylu gotyckim, czyli poradnik „Cztery baszty”, wiadomości sportowe, horoskop, ogłoszenia i reklamy – np. koncertu trubadurów).
3. Praca uczniów – samodzielna lub w grupach 2-/3-osobowych (pierwsza redakcja tekstów, a następnie korekta merytoryczna i językowa, dokonywana przez nauczycieli języka polskiego i historii).
4. Wykonanie zdjęć autorów tekstów (wizyta w rekwizytorni teatru pozwoliła nam sfotografować się w kostiumach historycznych, choć nie zawsze średniowiecznych; zdjęcia po obróbce komputerowej włączyliśmy do gazetki).
5. Projektowanie układu tekstów oraz strony graficznej gazetki (zawiera ona m.in. zdjęcia średniowiecznych budowli, kadry z filmów: „Krzyżacy”, „Stara baśń”, „Ogniem i mieczem”, portrety władców, żart rysunkowy).
6. Komputerowy skład gazetki.
7. Prezentacja efektów pracy podczas spotkania z rodzicami (zajęcia otwarte).
8. Ocena pracy uczniów.
Praca metodą projektu ma – jak wiadomo – swoje dobre i złe strony. Jest czasochłonna i pozwala uczniom leniwym ukryć się za plecami tych bardziej pracowitych. Zabawa w średniowiecznych dziennikarzy prowokowała ponadto autorów tekstów do zbyt częstych ucieczek od prawdy historycznej w stronę literackiej fikcji. Uważamy jednak, że realizacja opisanego projektu przyniosła przede wszystkim korzyści; pozwoliła uczniom poczuć się specjalistami w wybranych dziedzinach, skłoniła do pracy twórczej, ciekawej, dającej satysfakcję, bo zakończonej sukcesem.
Ilona Tutaj i Marek Nowacki
nauczyciele I Społecznego Gimnazjum nr 2 im. Zbigniewa Herberta STO
w Częstochowie |
