Rozwijająca się dynamicznie cywilizacja, olbrzymie tempo rozwoju techniki spowodowały zmiany w procesie nauczania. Nauka szkolna musi wyposażać uczniów w podstawowy zasób wiadomości oraz kształtować podstawowe umiejętności i sprawności, ucząc metod samodzielnego przyswajania wiedzy oraz wytwarzać odpowiednią motywację do podejmowanych przez uczniów działań. Podstawowym celem szkoły stało się więc rozbudzanie twórczości uczniów, indywidualizowanie procesu kształcenia, wskazywanie sposobów uczenia się oraz takie organizowanie ukierunkowanej działalności młodzieży, która ma na celu samodzielne przyswojenia sobie wiadomości i ukształtowanie umiejętności. Organizacja samokształcenia kierowanego w procesie edukacji szkolnej wymaga stosowania odpowiednich metod kształcenia. Jedną z nich, która w pełni zapewnia ukształtowanie wśród uczniów wymaganych umiejętności jest metoda projektów. W trakcie realizacji zadań projektu, niezależnie od jego tematyki, uczniowie kształtują i rozwijają wiele kluczowych dla procesu nauczania - uczenia się umiejętności takich, jak:
- organizowanie własnej pracy,
- planowanie i podejmowanie decyzji,
- zbieranie i selekcjonowanie informacji,
- bezpośrednie badanie rzeczywistości,
- rozwiązywanie problemów,
- stosowanie zdobytej wiedzy w praktyce,
- prezentowanie własnego punktu widzenia,
- przygotowanie do publicznych wystąpień ,
- współpraca w grupie.
Metoda projektów zawiera trzy podstawowe elementy konstrukcyjne. Rozpoczyna się od wyboru i sformułowania tematu projektu, wytyczenia celów, wzbudzenia zainteresowania jego realizacją. Potem rozpoczyna się poszukiwanie, gromadzenie, selekcjonowanie i opracowywanie informacji i realizacja praktycznej strony projektu. Może mieć ona postać plakatu, albumu, eseju, referatu, mapy, inscenizacji itp. Następnie uczestnicy przygotowują się do publicznego zaprezentowania swoich projektów, dbając jednocześnie o zareklamowanie swoich zamierzeń na terenie szkoły. Projekt kończy prezentacja i ocena dokonań uczniów.
Zaletami tej metody jest:
- rozbudzenie zainteresowań uczniów,
- stworzenie warunków do ujawnienia posiadanych umiejętności,
- aktywizacja poznawcza uczestników,
- integracja zespołu
- kształtowanie umiejętności właściwego planowania i organizacji pracy. Ponadto uczy samodzielności, właściwej komunikacji, daje możliwość publicznych wystąpień, co jest szczególnie ważne w przypadku uczniów nieśmiałych.
Można doszukiwać się także wad tej metody, chociażby długi czas realizacji, trudności z właściwym doborem i selekcją materiałów, różne tempo pracy grup uczniów. Trudności te nie są jednak nie do pokonania, a wielokrotne wykorzystywanie tej metody pozwala na ich przewidzenie i sprawne rozwiązanie.
Stosowanie metody projektów pozwala także realizować wiele ścieżek przedmiotowych, korelować wiedzę między różnymi przedmiotami oraz podjąć aktywną współpracę z innymi nauczycielami. Można ją także stosować w swojej pracy w związku z realizacją treści przedmiotowych, przygotowując różne imprezy związane z działalnością prozdrowotną, profilaktyczną, obchodami Dnia Ziemi, świętem szkoły i wieloma innymi.
Metoda projektów stosowana w ramach przedmiotu biologia pozwala ukształtować u uczniów umiejętność prawidłowo prowadzonej obserwacji i doświadczenia, zrozumieć wagę informacji uzyskanych w ten sposób w biologii.
Wskazuje im różnorodne źródła wiedzy, pozwala uatrakcyjnić proces dydaktyczny poprzez organizowanie wycieczek do muzeów, ogrodów botanicznych czy zoologicznych, palmiarni, do lasów, oczyszczalni ścieków i wielu innych instytucji. Pomaga kształtować właściwe postawy wobec środowiska, wzmóc troskę o jego stan poprzez wprowadzenie w życie własnej rodziny i otoczenia wypracowanych zachowań. Końcowe efekty realizacji projektów (prezentacje multimedialne, albumy, plakaty, makiety i inne) mogą wzbogacić pracownie w pomoce naukowe, które możny wielokrotnie wykorzystywać w następnych latach przy omawianiu tych tematów. Ponadto umiejętność selekcjonowania informacji, rozwiązywania problemów, stosowania wiedzy w praktyce, prezentowania własnego punktu widzenia, porównywania, przetwarzania i tworzenia informacji wpływa znacząco na podniesienie wyników sprawdzianów a w końcowym rozrachunku wyników egzaminów maturalnych. Służy więc podniesieniu jakości pracy szkoły.
Metodę projektów wykorzystywałam już wielokrotnie do realizacji treści przedmiotowych, w pracach koła biologicznego, przy realizacji celów szklonego koła LOP, przygotowując uczniów do konkursów.
Ostatnio zrealizowany przeze mnie i moje koleżanki projekt edukacyjny dotyczy racjonalnego żywienia i służy kształtowania postaw prozdrowotnych. Przedstawiam projekt i zachęcam do wykorzystywania tej metody w swojej pracy.
(...)
Agnieszka Jóźwiak
Zespół Szkół Nr 1
im. St. Staszica w Kutnie |
