Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie
PrezentacjaForumPrezentacja nieoficjalnaZmiana prezentacji
W jaki sposób przebiega proces uczenia dzieci autystycznych zachowań społecznych ?

Od 01.01.2015 odwiedzono tę wizytówkę 1269 razy.
Chcesz zwiększyć zainteresowanie Twoją jednostką?
Zaprezentuj w naszym informatorze swoją jednostkę ->>>
* szkolnictwo.pl - najpopularniejszy informator edukacyjny - 1,5 mln użytkowników miesięcznie



Platforma Edukacyjna - gotowe opracowania lekcji oraz testów.



 

 

Autyzm zaliczamy do zaburzeń rozwojowych. Charakteryzuje się: zaburzeniami w rozwoju społecznym i emocjonalnym, zaburzeniami w rozwoju mowy i języka, nietypowymi reakcjami na różne bodźce, niechęcią do zmian, stereotypiami, autoagresją, ale także niezwykłymi zdolnościami np. doskonałą pamięcią. Stad też wynika specyficzne postępowanie nauczyciela w pracy z dzieckiem autystycznym.

Zimbardo zauważa: "(...) uczenie się podlega wpływowi doświadczenia, oznacza to, że natura nie obdarzyła nas stałą, niezmienną skłonnością do uczenia się tylko niektórych rzeczy. Zamiast tego dziedziczymy zdolność do uczenia się."(1)

Behawioryzm koncentruje się na wykrywaniu środowiskowych wyznaczników uczenia się i zachowania. Kierunek ten okazał się bardzo pomocny w pracy z dzieckiem autystycznym.

Dwa podstawowe typy warunkowania w psychologii to warunkowanie klasyczne i warunkowanie instrumentalne. Warunkowanie klasyczne odkrył Pawłow i stosuje się je do badania związków miedzy zdarzeniami bodźcowymi. "(...) bodziec ważny z biologicznego punktu widzenia, zwany bodźcem bezwarunkowym (Sb), wywołuje odruch, zwany reakcją bezwarunkową (Rb). Bodziec obojętny zestawiony potem wielokrotnie z Sb, staje się bodźcem warunkowym (Sw),który wywołuje podobną reakcję, zwaną reakcją warunkową (Rw). Jeśli jednak po Sw nie następuje już Sb, dochodzi do wygaszenia, czyli zaniknięcia Rw. Ale po okresie odpoczynku może nastąpić samorzutne odnowienie - Rw powraca w nieco słabszej postaci, kiedy ponownie zostanie podany sam Sw. Bodźce podobne do Sw także wywołują Rw, zjawisko to nazywa się generalizacją bodźca. Jeśli po tych bodźcach nie następuje Sb, to zachodzi różnicowanie bodźców - organizm przestaje reagować na niewłaściwe bodźce i reaguje tylko na pierwotny Sw."(2) Aby doszło do warunkowania klasycznego: Sw musi zapowiadać wystąpienie Sb, Sw musi mieć także wartość informacyjną.

Zachowania społeczne są również uwarunkowane i mogły być ukształtowane bez naszej świadomości. Różne bodźce mogą uzyskiwać zdolność wywoływania określonych reakcji "(...) dzięki temu, że są zestawiane z bodźcami bezwarunkowymi, wywołującymi reakcje emocjonalne."(3)

Warunkowanie instrumentalne zaś, zakłada że reakcje, po których następuje nagroda są utrwalane, a reakcje nie nagradzane są tłumione. Zachodzi tu prawo efektu - zachowania nagradzane występują częściej, a wreszcie stają się dominujące. "Pozytywnym czynnikiem wzmacniającym jest każdy bodziec, który - gdy powiąże się jego podawanie z wystąpieniem określonego zachowania - zwiększa z czasem prawdopodobieństwo tego zachowania."(4)

Wzmocnienie pozytywne to podanie pozytywnego czynnika wzmacniającego, zbieżne z wystąpieniem określonej reakcji.

Natomiast "Negatywnym czynnikiem wzmacniającym jest każdy bodziec, który - gdy się go po jakiejś reakcji usunie, zredukuje lub zapobiegnie jego wystąpieniu - zwiększa z czasem prawdopodobieństwo tej reakcji."

Wzmocnienie negatywne jest usunięciem, redukcją, lub niedopuszczeniem do wystąpienia negatywnego czynnika wzmacniającego po jakiejś reakcji.

Dla eliminacji określonego zachowania społecznego można zastosować wygaszanie, które polega na zaprzestaniu podawania pozytywnego czynnika wzmacniającego. A więc, gdy dane zachowanie nie przynosi żadnych skutków - zostaje wygaszone, ale tylko wtedy, gdy naprawdę da się wyeliminować wszystkie czynniki wzmacniające. Dla rzeczywistego skutku jest tu, więc korzystniejsze jednoczesne zastosowanie czynników pozytywnych.

Można zastosować również karanie. "Czynnikiem karzącym jest każdy bodziec, który - gdy uzależni się jego podawanie od wystąpienia określonej reakcji - zmniejsza z czasem prawdopodobieństwo tej reakcji."(5) Ogromne znaczenie ma konsekwencja w karaniu.

Także same wzmocnienia mają różną wagę dla danego człowieka np. pieniądze, oceny szkolne, pochwała słowna. Wreszcie mogą się one stać celami samymi w sobie.

Wtórne warunkowe czynniki wzmacniające są skuteczniejsze, niż pierwotne czynniki wzmacniające, ponieważ: są łatwiejsze w użyciu, są bardziej dostępne np. w klasie szkolnej, szybkie do rozdania, są szybsze w odbiorze np. przez ucznia. Wygodne są tu żetony, które mogą przyjąć różną formę np. plastikowych krążków, naklejek. Za odpowiednią liczbę żetonów dziecko może otrzymać pożądany "towar" np. możliwość zabawy, cukierek. Obowiązuje tu zasada Premacka - czynność bardziej pożądana może posłużyć do wzmocnienia czynności mniej pożądanej.

Możliwe jest także stosowanie modelowania za pomocą kolejnych przybliżeń, czyli wzmacnianie tych reakcji, które stopniowo zbliżają się, a następnie dopiero upodabniają do pożądanej reakcji. Uczymy dziecko sekwencji czynności. Aby tych sekwencji nauczyć można zastosować technikę wiązania, która polega na tym, że "(...) po każdej reakcji wchodzącej w skład tej sekwencji następuje warunkowy czynnik wzmacniający, a po ostatniej reakcji - pierwotny czynnik wzmacniający."(6)

Ważny jest rozkład wzmocnień, czyli dawanie wzmocnień zależnie od liczby wykonanych reakcji, lub tez upływu czasu, jaki minął od ostatniej nagrody (stałe proporcje, zmienne proporcje, stałe odstępy czasowe, zmienne odstępy czasowe). Można zastosować wzmacnianie częściowe, czyli wzmacnianie np. tylko połowy reakcji. Reakcje wyuczone z wzmacnianiem częściowym, choć dłużej się tworzyły, to są bardziej odporne na wygaszanie.

Wzmocnienia należy tak dobierać, aby nie nastąpiło przesycenie.

Należy pamiętać o możliwości wystąpienia wyuczonej bezradności, czyli bierności osoby, która podlega nieuchronnemu, niezależnemu od zachowania karaniu.

W uczeniu ogromne znaczenie ma obserwacja, która równie silnie jest przykładem dla zachowań prospołecznych, jak i antyspołecznych np. oglądanie przemocy w telewizji, obserwowanie zachowania rodziców i nauczycieli w określonych sytuacjach.

Znaczenie mają tu także reguły, czyli słowne zalecenia, rozkazy sugestie itp. dzięki temu członkowie społeczeństwa wiedzą, jakie zachowania są pożądane i wzmacniane, a jakie niepożądane i karane.

Wydając dziecku polecenia należy zastanowić się czy: dziecko koncentruje uwagę na wydającym polecenie, czy jest w stanie wykonać zadanie, czy rozumie zadanie. Wreszcie musi nastąpić wzmocnienie.

Możliwa jest do zastosowania hiperkorekcja - naprawienie szkody z nawiązką, wielokrotne ćwiczenie zachowania pozytywnego.

Ucząc dziecko z autyzmem należy pamiętać o właściwym wydawaniu poleceń, które zwłaszcza na początku nauki powinny być krótkie i konkretne. Ważne jest stosowanie podpowiedzi zarówno manualnych, wizualnych i werbalnych.

Przypisy:
1 - Philip Zimbardo "Psychologia i życie", PWN, Warszawa 1999, s.311.
2 - Ibidem, s. 324.
3 - Ibidem, s. 321.
4 - Ibidem, s. 328.
5 - Ibidem, s. 329.
6 - Ibidem, s. 334.

Bibliografia: Zimbardo Philip "Psychologia i życie", PWN, Warszawa 1999

Magdalena Blicharz

Umieść poniższy link na swojej stronie aby wzmocnić promocję tej jednostki oraz jej pozycjonowanie w wyszukiwarkach internetowych:

X


Zarejestruj się lub zaloguj,
aby mieć pełny dostęp
do serwisu edukacyjnego.




www.szkolnictwo.pl

e-mail: zmiany@szkolnictwo.pl
- największy w Polsce katalog szkół
- ponad 1 mln użytkowników miesięcznie




Nauczycielu! Bezpłatne, interaktywne lekcje i testy oraz prezentacje w PowerPoint`cie --> www.szkolnictwo.pl (w zakładce "Nauka").

Zaloguj się aby mieć dostęp do platformy edukacyjnej




Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie