Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie
PrezentacjaForumPrezentacja nieoficjalnaZmiana prezentacji
Katecheza a szkolny program wychowawczy

 

Opracowała Mariola Krawiec

I. Program wychowawczy szkoły

     Program wychowawczy szkoły winien stanowić dokument, który w jednoznaczny sposób precyzuje cele procesu wychowania oraz określa metody (środki) realizacji tych celów. Całość winna być spójną i wewnętrznie niesprzeczną.
     Cel wychowania winien być zawsze ściśle związany z osobą ucznia. Jest to zatem cel formułowany przedmiotowo, z uwzględnieniem cech osobowych ucznia. W takim ujęciu nie ma mowy o ideologizacji wychowania. Centrum uwagi stanowi uczeń osoba, dla którego proces wychowania jest szansą wypracowania umiejętności samowychowania. W miarę dorastania, uczeń sam przejmuje zadania wychowawcze. Stawia sobie cele i realizuje je.
Oznacza to, że:

  • dba o sprawność fizyczną i zdrowie,
  • panuje nad sferą wrażeń i doznań zmysłowych,
  • kieruje harmonijnie rozwiniętą sferą uczuć,
  • rozwija się intelektualnie,
  • kształci wolę,
  • rozwija sferę duchową.
II. Program wychowawczy w zreformowanej szkole

     Najistotniejszym wyróżnikiem programu wychowawczego szkoły winna być jego integralność. Program wychowawczy winien obejmować wszystkie sfery osobowości ucznia i przez harmonijne ich zespolenie kształtować dojrzałą osobowość. Dwie najistotniejsze cechy niezbędne do uzyskania dojrzałości osobowej to:
  • zdolność bycia dla drugiego człowieka,
  • odpowiedzialność.
Integracja procesu wychowawczego wymaga postawienia następujących zadań wychowawczych, składających się na pełny rozwój osoby:
  1. wychowanie fizyczne: sprawność fizyczna, profilaktyka zdrowotna, hart;
  2. kształcenie zdolności spostrzegania i kojarzenia: wyostrzenie zmysłów, umiejętność obserwacji, ćwiczenie pamięci, umiejętność koncentracji, zdolność kojarzenia;
  3. ukierunkowanie uczuć i emocji: kształtowanie wrażliwości uczuciowej, poznawanie własnej sfery uczuciowej, opanowanie emocji, uwalnianie sądów i ocen spod wpływu uczuć, umiejętność kontaktowania się z ludźmi;
  4. rozwój intelektualny: poszukiwanie prawdy, przezwyciężanie lenistwa myślowego, poznanie swoich uzdolnień, rozszerzanie zainteresowań, umiejętność przyswajania wiedzy, umiejętność poszukiwania informacji, umiejętność wypowiadania się budowa struktur myślowych;
  5. rozwój moralny: myślenie wartościujące, umiejętność oceny własnych zachowań, gotowość do poświęceń, odwaga cywilna, świadome posłuszeństwo, autentyzm działań, otwartość, ufność;
  6. kształcenie woli: pracowitość, rzetelność, wytrwałość, odpowiedzialność, aktywność, stawianie celów i osiąganie ich, animacja działań;
  7. rozwój duchowy: poznawanie zasad wiary, kształcenie postawy twórczej, myślenie refleksyjne, rozwój kontaktu z Bogiem;
  8. rozwój społeczny:
    • uznanie prawa drugiego człowieka do własnych poglądów,
    • zauważanie potrzeb drugiego człowieka,
    • gotowość do pomocy,
    • traktowanie drugiego człowieka jako zadania,
    • umiejętność funkcjonowania w grupie,
    • zdolność do nawiązania głębokiego kontaktu z drugim człowiekiem,
    • poznawanie dorobku własnej, rodzimej społeczności i dbałość o jej rozwój.
     Realizacja powyższych celów jest możliwa, w różnym stopniu, w ramach poszczególnych przedmiotów. Niewątpliwie spoiwem całości oddziaływań wychowawczych mogą być lekcje wychowawcze. Z drugiej strony wiele spośród wyżej sformułowanych zadań można realizować na katechezie.

III. Główne cechy programu wychowawczego szkoły

     Program wychowawczy szkoły winien być wizytówką szkoły, określającą jej specyfikę i niepowtarzalny charakter. Ułatwi to również rodzicom wybór takiej szkoły dla swoich dzieci, która będzie realizowała wychowanie w duchu, jaki "ożywia rodziców" (por. Adhortacja Apostolska Jana Pawła II – Familoaris consortio).
     Dobry jakościowo program wychowawczy powinien być zwarty koncepcyjnie. Oznacza to wyraźnie określenie podstawy ideowej programu oraz spójności myśli wychowawczej. Kolejną cechą programu winna być jednoznaczna hierarchia celów wychowania (cele główne, cele pośrednie). Istotne znaczenie posiada również zasięg oddziaływań wychowawczych. Nie może on ograniczać się tylko do pracy lekcyjnej, lecz musi dotyczyć zagospodarowania czasu pozalekcyjnego, przy zaangażowaniu wszystkich wychowawców i nauczycieli. Kolejną cechą programu jest jego atrakcyjność pod względem wychowawczym. Winna je cechować różnorodność oraz świeżość.
     Celem nadrzędnym programu wychowawczego jest pełna integracja osobowa ucznia. Za najważniejsze, priorytetowe zadania wychowawcze należy obecnie przyjąć:
  1. pomoc uczniom w uzyskaniu orientacji etycznej i hierarchizacji systemu wartości,
  2. personalizację życia i odnajdywanie swojego miejsca w rodzinie, w grupie koleżeńskiej oraz w społeczności lokalnej, regionalnej i narodowej,
  3. kształtowanie etyki pracy.
IV. Miejsce katechezy w szkolnym programie wychowawczym

Spróbujmy wskazać na elementy, które w istotny sposób dotyczą katechezy:
  1. Wychowanie fizyczne
         Respektując zasadę "w zdrowym ciele zdrowy duch", katecheza winna ukierunkowywać spojrzenie człowieka na ciało jako dzieło, które ma służyć człowiekowi do realizacji dobra. Nie może być zatem przedmiotem handlu lub zysku. Nie może być poniżana jego godność. Wymaga szacunku, dbałości, troski o jego wszechstronny rozwój.
  2. Kształtowanie zdolności spostrzegania i kojarzenia
         Główne cele wychowawcze w tym zakresie dotyczą kształtowania sfery zmysłowej. Katecheza może wspierać umiejętności koncentracji i wnikliwości, szczególnie przy trudnych tekstach biblijnych, wymagających dużego wysiłku zarówno ze strony ucznia jak i katechety.
  3. Ukierunkowanie uczuć i emocji
         W tym zakresie zadania katechezy obejmują kształtowanie wrażliwości uczuciowej, w szczególności wrażliwości na potrzeby drugiego człowieka. Stanowi to bezpośrednie odniesienie do chrześcijańskiego przykazania miłości bliźniego. Innym wyraźnym elementem będzie sprawiedliwość i bezstronność w wydawaniu sądów i ocen. Jednym z elementów istotnych, szczególnie w okresie dojrzewania, będzie zdolność opanowania emocji i reakcji wybuchowych. Wychowanie w tej dziedzinie winno utworzyć strukturę psychiczną młodego człowieka, zdolną do nawiązywania trwałych więzi uczuciowych i rozróżniania uczuć pozytywnych i negatywnych, jak również świadomą zagrożeń wynikających z przewartościowań w tej dziedzinie.
  4. Rozwój intelektualny
         Podstawowym celem rozwoju intelektualnego jest poszukiwanie prawdy. Katecheza jest przekazem prawdy objawionej człowiekowi przez samego Boga-Stwórcę. Winna zatem stworzyć umiejętność poszukiwania rozumowego w "świetle wiary". Pozwala to na pełne rozwinięcie umysłu, bez obawy przesadnego hołdowania wiedzy i rozumowi. Chodzi o uniknięcie zagrożenia, jakie powoduje intelektualizm moralny, w którym kryterium prawdy staje się racjonalność czynu, a przecież nie wszystko co racjonalne musi być dobre.
  5. Rozwój moralny
         Rozum jest istotnym elementem w ocenie moralnej czynu, bowiem pozwala go rozeznać, zrozumieć, nie może jednak być decydującym kryterium. Umiejętność oceny własnych zachowań związana jest z przyjętym systemem wartości i ich hierarchią; ona decyduje, co jest ważne, co najważniejsze. Jest to jedno z najważniejszych zadań wychowawczych, w których katecheza ma swoje szczególne miejsce.
  6. Kształcenie woli
         Zadanie to można by w języku moralności chrześcijańskiej określić mianem kształtowania cnót chrześcijańskich, takich jak pracowitość, rzetelność, wytrwałość, odwaga, odpowiedzialność. Proces ten zmierza jednoznacznie do samowychowania, w którym młody człowiek sam potrafi postawić sobie wymagania i konsekwentnie je realizować.
  7. Rozwój duchowy
         Zadanie to znajduje się w centrum uwagi katechezy. Obejmuje ono zarówno wiedzę religijną, jak i rozwój trwałego kontaktu z Bogiem. Zaowocuje on refleksją nad sobą, twórczą postawą wobec świata, własnego życia i postępowania. Ważnym elementem tego zadania będzie związek z kulturą, w szczególności z tą, która zawiera wiele wartości chrześcijańskich i humanistycznych.
  8. Rozwój społeczny
         Człowiek jako istota społeczna rozwija się w pełni poprzez kontakt z drugim człowiekiem. Umiejętność spojrzenia na bliźniego jako na zadanie (dzięki niemu mogę być bardziej człowiekiem) jest podstawą funkcjonowania wspólnot, począwszy od rodziny, grona przyjaciół, kolegów, klasy, społeczności lokalnej i narodowej. Chodzi o przełamanie stereotypów myślenia o drugim człowieku, jako o zagrożeniu mojej wolności, szczęścia, bytu, itp. W dobie szerzącej się agresji nie jest to zadanie proste i nie może być realizowane w sposób naiwny. Jednoznacznie postawione reguły współpracy (np. na linii nauczyciel – uczeń), respektujące godność obu stron oraz ich konsekwentna realizacja pozwolą na budowanie zaufania, a w przypadku sytuacji konfliktowych, na konstruktywny dialog.
Literatura:
  1. Dobrzyńska J., Wychowanie w szkole na tle współczesnych kierunków wychowawczych, Wykład wygłoszony na IX Forum Szkół Katolickich, Częstochowa, 13 – 14 listopada 1998.
  2. Podstawa programowa kształcenia ogólnego, MEN, Warszawa.
  3. Reforma systemu edukacji, MEN, Warszawa 1998
  4. Urbaniak A., Wspólna sprawa – Wychowanie do miłości w domu i szkole, Poznań 1999

Jeżeli zauważyłeś jakieś nadużycia w prezentacji napisz o tym poniżej i wyślij je do nas:
INFORMACJE O PREZENTACJI

Ostatnią zmianę prezentacji wykonał: Szkolnictwo.pl.
IP autora: 83.21.195.174
Data utworzenia: 2008-09-01 22:53:15
Edycja: Edytuj prezentację.

HISTORIA PREZENTACJI

Szkolnictwo.pl (83.21.195.174) - Prezentacja (2008-09-01 22:53:15) - Edytuj prezentację.





Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie