Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie
PrezentacjaForumPrezentacja nieoficjalnaZmiana prezentacji
O agresji raz jeszcze

Od 01.01.2015 odwiedzono tę wizytówkę 1933 razy.
Chcesz zwiększyć zainteresowanie Twoją jednostką?
Zaprezentuj w naszym informatorze swoją jednostkę ->>>
* szkolnictwo.pl - najpopularniejszy informator edukacyjny - 1,5 mln użytkowników miesięcznie



Platforma Edukacyjna - gotowe opracowania lekcji oraz testów.



 

"Dzisiejsze dzieci to tyrani" !(Sokrates)

O agresji raz jeszcze.

      W ostatnim czasie nastąpiło znaczne zwiększenia zainteresowania problemem agresji w społeczeństwie. Jeśli chodzi o dzieci i młodzież ma to bezpośredni związek z ujawnianymi w mediach aktami agresji uczniów wobec swych kolegów, nauczycieli. Wszyscy wiemy, że zjawisko to istnieje już od dłuższego czasu. Wiemy też, że dorośli nie radzą sobie z problemem agresji, np. pod wpływem lęku wycofują, się ze stawianych dzieciom i młodzieży wymagań, starają się nie dostrzegać zachowań agresywnych, na agresję odpowiadają agresją.
Można wskazać trzy główne grupy teorii ujmujące agresję jako:

  • filogenetycznie uformowany instynkt zdeterminowany biologiczną koniecznością wyładowania agresywnej energii,
  • popęd, będący wynikiem oddziaływania sytuacji,
  • rezultat uczenia się w ciągu życia.
     Struktura czynności agresywnych wyróżnia takie postacie agresywne jak:
  • agresję reaktywno-impulsywną,
  • agresję instrumentalno-zadaniową,
  • agresję immanentnie-spontaniczną,
  • wrogość.
Przypadki te różnią mechanizmy uruchamiania motywacji agresywnej i blokującej.
     W sensie psychologicznym agresją są czynności skierowane przeciwko komuś lub czemuś mające na celu zadanie bólu, uszkodzenie, niszczenia obiektu. Jest to gwałtowne, napastliwe, destrukcyjne zachowanie. Istnieje również zjawisko autoagresji, która może być agresją pozorną. Gwałtowne czyny autoagresyjne u osób znajdujących się w sytuacji bez wyjścia stanowią niejednokrotnie formę walki o własną wolność.
     Świadomy przejaw agresji skierowany wobec innej osoby pojawia się w wieku od 1,5 do 2 lat. Gniew u malucha różni się od podobnych reakcji w wieku późniejszym czasem – trwa dość krótko. Nie rozładowany wraz z wiekiem wydłuża się czasowo i nasila. Dwulatek stopniowo wchodzi w świat zakazów i nakazów, co pociąga za sobą wiele frustracji: gniew, rozgoryczenie.
     W przyczynach agresji dzieci znajdzie się nadpobudliwość. Brak zdolności koncentracji uwagi. Powodem może być pojawienie się rodzeństwa i rywalizacja z nim, co objawia się wrogością wobec noworodka, protestem wobec rodziców także przeniesieniem tych emocji na rówieśników, przedmioty, zwierzęta. Często agresja wiąże się z buntem wobec autorytetu rodziców. Dzieci walczą w poczuciu zagrożonej wolności, odczuwają niesprawiedliwość, przewagę, ograniczenia. Akty agresywne są następstwem naśladownictwa – stosowaniem podpatrzonych wzorców zachowań bez ich zrozumienia, przewidywania skutków i konsekwencji.
     Najczęstszą przyczyną zachowań agresywnych małego dziecka jest niewspółmierny rozwój możliwości i poczucia własnego "ja". Reakcje agresywne, niszczycielskie, autoagresyjne, spowodowane są brakiem uwagi i czasu poświęconych dziecku.
     Dziecko od najmłodszych lat jest świadkiem przemocy, która jest obecna na każdym kroku: w rodzinie, na ulicy, w mediach. Dziecko, widząc takie zachowanie, naśladuje je, wypróbowuje na rówieśnikach, zwierzętach, zabawkach, przedmiotach, przedmiotach nawet na osobach dorosłych. Nierzadko to dzieci są ofiarami przemocy i stąd rodzi się bunt i chęć odwetu. Do tego dochodzi problem niezaspokojonych potrzeb zarówno fizycznych, jak i psychicznych (brak poczucia bezpieczeństwa, niedowartościowanie, odrzucenie przez rodzinę, szkołę, grupę, społeczeństwo). Niezaspokojenie podstawowych potrzeb nęka także wiele rodzin w których wychowują się dzieci. Rodzice reagują agresją słowną i fizyczną. Oglądają takie zachowania w mediach, wyrażają się o nich z aprobatą. Dzieci to widzą i słyszą i wnioskują, że potrzeby można zaspokoić na drodze przemocy.
     Nauczyciele mogą zrobić wiele, aby zmniejszyć skalę agresji występującej wśród młodzieży, ale to głównie od rodziców zależy, jakie będzie ich dziecko. Przykłady pokazują, że dziecko nie powinno mieć zbyt dużo wolnego czasu. Zajęcia szkolne, dodatkowe lekcje języków, pływanie, obowiązki domowe (odkurzanie, koszenie trawnika) powinny składać się na harmonogram dnia nastolatka. Dziecku należy wpoić etos pracy i nauczyć brania odpowiedzialności za wykonanie obowiązków. W wielu nowoczesnych rodzinach unika się stosowania kar cielesnych. Są one niewątpliwie formą agresji skierowanej przeciwko dziecku. Często wynikają także z bezradności rodziców, braku umiejętności radzenia sobie z dzieckiem. Zdarzają się sytuacje, kiedy trzeba dziecko ukarać. Wtedy można porozmawiać z nim szczerze i wyjaśnić, dlaczego jego postępowanie było złe i jakie mogło przynieść konsekwencje. Ewentualnie można wyeliminować na jakiś czas pewne przyjemności (oglądanie telewizji czy gry komputerowe). Rolą rodziców nie jest odseparowanie własnego dziecka od "złych", agresywnych kolegów i koleżanek, lecz nauczanie, jak młody człowiek ma się zachować w sytuacja konfliktowych. Dziecko będzie dobrze znosiło niepowodzenia i stres, jeśli rodzice mają z nim silne więzi emocjonalne i potrafią w każdej sytuacji pomóc, wesprzeć i służyć radą.
     Zachowania agresywne dzieci i młodzieży skutecznie wzmacniają media, pokazując "bohaterów" stosujących przemoc, zwyciężających innych i zyskujących za to uznanie. Filmy, gry komputerowe przepełnione są przemocą, zabijaniem i umieraniem. Małe dziecko nie rozróżni fikcji od rzeczywistości, a starsze może mieć z tym trudności. Tym bardziej, że w telewizji przeplata się przemoc rzeczywista, (wiadomości, reportaże) z przemocą fikcyjną (filmy).
     U rozwijających się w takiej sytuacji dzieci rodzi się błędny sąd o rzeczywistości. Droga przemocy wydaje im się o wiele prostsza i skuteczniejsza niż inne. W samej szkole tkwi wiele czynników wyzwalających agresję. Należą do nich: anonimowość ucznia, duża liczba uczniów w klasie, niejasna forma regulaminów, przymus siedzenie bez ruchu, złe warunki lokalowe, źle ułożony plan lekcji. W samym zachowaniu nauczyciela, wychowawcy tkwią także czynniki wyzwalające agresję, to: poniżające komentarze, ironia, nie docenianie starań i wysiłku, pouczanie poganianie, dyrektywy, zawstydzanie, niesprawiedliwe ocenianie i traktowanie, niezrozumienie mechanizmów zachowań i potrzeb dzieci, jawna przemoc.
     Dzieci i dorosłe osoby z głębszą niepełnosprawnością intelektualną są osobami szczególnie narażonymi na przyjmowanie agresji, jak i jej przejawianie. Losy życiowe, warunki rozwoju i wychowania sprawdzają wiele niekorzystnych zjawisk i sytuacji, które frustrują potrzeby psychiczne tych osób. Przyczyny zachowań agresywnych u osób z głębszą niepełnosprawnością intelektualną mieszczą się w powszechnie znanych determinantach. Niektóre z nich, na przykład np. podłoże fizjologiczne w postaci uszkodzeń mózgu czy frustracja elementarnych potrzeb psychicznych zasługują na wzmożoną uwagę.
     Niezwykle złożonym zjawiskiem w analizie i terapii jest autoagresja pojawiająca się u znacznej części osób z głębszą niesprawnością intelektualną.
     Głębsza niepełnosprawność intelektualna, np. padaczka, guzy mózgu sprzyjają agresji. Ludzie niepełnosprawni intelektualnie są bardziej niż inni narażeni na przejawianie zachowań agresywnych, co wpływa na jakość ich relacji z ludźmi. Atmosfera wychowawcza rodziny z dzieckiem niepełnosprawnym jest niekorzystna dla jego rozwoju, nie sprzyja akceptacji, harmonii życia rodzinnego. Rozpacz, depresja rodziców, ich zawiedzione nadzieje przynoszą zagubienie w kompetencjach rodzicielskich, zakłócenie racjonalnych celów i metod wychowania w połączeniu z własnymi potrzebami emocjonalnymi i społecznymi.
     Agresywność zmienia się na przestrzeni życia człowieka, wykazując największe nasilenie w młodości. Czynnikiem odgrywającym zasadniczą rolę w powstawaniu zaburzeń w procesie socjalizacji jest środowisko. Jakość środowiska ma szczególne znaczenie, rozwój możliwości młodego człowieka w dużym stopniu uzależniony jest od warunków środowiskowych i wychowawczych. Toteż konieczne jest wzmożenie kontroli społecznej nad młodym człowiekiem. Młodzież musi mieć perspektywy życiowe, możliwość realizowania swoich celów i potrzeb w sposób zgodny z obowiązującymi normami społecznymi. Powinno być przyzwolenie społeczne i obyczaj, że każdy dorosły reaguje na złe zachowania młodzieży w każdym miejscu. Potrzebna byłabym zmiana zachowania dorosłych (wulgarny język, stosowanie przemocy, nieprzestrzeganie obowiązujących norm, bezkarność), bo to dorośli modelują zachowania dzieci i młodzieży. Konieczna jest także zmiana oblicza mediów, ograniczenie pokazywania w nich przemocy. Sama szkoła nie poradzi sobie z problemem agresji. Owszem, do wychowania młodzieży potrzebna jest szeroka wiedza pedagogiczna i psychologiczna, umiejętności wychowawcze i doświadczenie, gdyż amatorszczyzna i pseudowychowawcze metody wyzwalają agresję. Należy wprowadzić do szkół zajęcia edukacyjne w zakresie profilaktyki, w tym poświęcone agresji.
     Ciekawe metody przeciwdziałania agresji proponuje KARAN, organizacja pozarządowa, propagująca kształtowanie umiejętności prospołecznych poprzez program "Stop Przemocy". Jest on prowadzony we współpracy z MENiS, a cel główny – to kształtowanie zachowań asertywnych oraz umiejętności zastępowania agresji. Składa się z trzech głównych komponentów. Oto one:
  • trening umiejętności zachowań prospołecznych (polega na nauce efektywnego słuchania, prowadzenia dyskusji, współdziałania w grupie);
  • trening kontroli złości (polega na przygotowaniu przez uczestników na każdą sesję opisu sytuacji wywołujących złość i rozpoznawaniu czynników ją wywołujących);
  • trening zasad etycznych (to poznawanie wartości akceptowanych społecznie, na przykład takich, że szanować innych i im pomagać).
     Zminimalizowaniu zjawiska agresji w szkole może pomóc budowanie więzi międzyludzkich: uczeń – uczeń, nauczyciel – uczeń, nauczyciel – nauczyciel. Znaczenie ma organizacja zajęć psychoedukacyjnych w zakresie integracji – realizacja wspólnych przedsięwzięć. Nauczyciel – wychowawca jawi się wówczas uczniom jako człowiek, z wadami i zaletami. Ważny jest także przykład, jaki dajemy młodzieży – zgodność tego, co głosimy z tym, co czynimy, jest podstawą budowania autorytetu nauczyciela. Podstawową zasadą wychowawczą przeciwko agresji jest nie wzmacnianie jej, natomiast pozytywne wskazywanie sposobów reagowania na trudności.
Agresja powinna zawsze pozostać bez sukcesu i prowadzić do przykrości, niepowodzeń i strat.
     Im bardziej dziecko poczuje się wartościowym i lepiej rozwinie się jego uspołecznienie, tym łatwiej zatraci się jego agresywność.

Bibliografia:
  1. Danilewicz J. Agresja u dzieci. Warszawa 2003. WSiP.
  2. ysek J. Zachowamie agresywne uczniów. Nauczyciel i Szkoła. 2000, nr2 s.67-72
  3. Omyła D. Agresja w szkole. Wychowawca. 2003, nr.3 s.2
  4. Więckowski R. Zagadnienie agresji. Życie Szkoły. 2002, nr.1 s.3-9
  5. Zawadzka M., Bińczak E. Agresja i przemoc w szkole. Gazeta Szkolna. 2003, nr.18, s.12-13
Opracowała:

Agnieszka Radowska - nauczyciel j. polskiego w Zespole Szkół Zawodowych WSO COGITO we Włocławku.

Umieść poniższy link na swojej stronie aby wzmocnić promocję tej jednostki oraz jej pozycjonowanie w wyszukiwarkach internetowych:

X


Zarejestruj się lub zaloguj,
aby mieć pełny dostęp
do serwisu edukacyjnego.




www.szkolnictwo.pl

e-mail: zmiany@szkolnictwo.pl
- największy w Polsce katalog szkół
- ponad 1 mln użytkowników miesięcznie




Nauczycielu! Bezpłatne, interaktywne lekcje i testy oraz prezentacje w PowerPoint`cie --> www.szkolnictwo.pl (w zakładce "Nauka").

Zaloguj się aby mieć dostęp do platformy edukacyjnej




Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie