Korzystanie z telewizji ma charakter społeczny, tzn. odbywa się przeważnie w środowisku rodzinnym. Rodzice w znacznym stopniu wpływają na to, jakie programy oglądają ich dzieci. Jednak w dziesiejszych czasach, gdzie ludzie są bardzo zabiegani a rodzice niee mają czasu dla swoich pociech przekazują swoją funkcję wychowawczą właśnie teleewizji, a co za tym idzie ludziom, którzy ją tworzą. to włąsnie treść programów oglądanych przez widzów wpływa na zakres ich wiedzy, sposoby wartościowania zjawisk, postawy, zainteresowania, styl zycia i wzorce konsumenckie.
Rozważając, w jaki sposób telewizja wpływa na kształtowanie się osobowości młodych widzów uznaję się, iż ekranowe postacie telewizyjne stanowią wzór zachowań przejmowanych i później manifestowanych przez dzieci. Bohater pozytywny ukazany w sytuacji banalnej, traci na sile oddziaływania, a może stać się wzorem osobowym i odwrotnie- nawet zdecydowanie negatywny bohater, którego czyny powinny być jednoznacznie potępione, może budzić sympatię widza. Należy więc uczyć dzieci dostrzegania i analizowania sytuacji, ponieważ one same decydują o wychowawczej sile oddziaływania postaci. Dzieci nie tylko naśladują agresywne zachowania ulubionego bohatera, ale wymyślają nowe formy reagowania na pewne sytuacje. Są przekonane o" normalności " swego zachowania, obojętnieją na przemoc i ból.
Wzory oglądane w telewizji mogą być przyjmowane jako skuteczny i radykalny sposób rozwiązywania sytuacjikonflitkowych w stosunkach między ludźmi. Może to doprowadzić do agresji akceptowanej jako element życia i wprowadzonej do repertuaru normalnych i przyjętych w społeczeństwie zachowań. Psycholodzy społeczni i rozwojowi nakazują dzieciom umiarkowanie oraz selektywność w doborze programów telewizyjnych ze względu na możliwość wystąpienia ubocznych negatywnych skutków, jak: odrywanie się od rzeczywistości, niekorzystne zmiany w zachowaniu: drażliwość, agresywność, nadmierną seksualność, bierność społeczną.
Programy telewizyjne przyczyniają się do kształtowania poczucia zagrożenia ze strony zewnętrzego świata. Kumulujący się efekt wielu programów telewizyjnych może być grożny. Stale powtarzające się zabawy naśladujące aspołeczne zachowanie, naśladowanie sposobu mówienia , poruszania się czy innych manier, negatywnych wzorów osobowych potęgują konflikty z otoczeniem, trudności w nawiązywaniu przyjaźni. Oddziaływanie telewizji na młodego widza odbywa się poprzez:- czas jej poświęcony jest jednocześnie czasem odejmowanym innym zajęciom; - przez sposób przekazu; - przez przekazanie treści.
Czas poświęcony na oglądanie telewizji przez dzieci i młodzież jest bardzo długi, wynosi on przeciętnie około dwudziestu godzin tygodniowo i właśnie z tego tytułu ogranicza inne rodzaje aktywności dziecka. Oglądanie telewizji nie wymaga żadnej aktywności fizycznej, jest więc bardzo łatwym sposobem spędzania czasu. Ruchomy obraz przyciąga uwagę odbiorców, nie potrzeba sobie nic wyobrażać i do niczego myślowo dochodzić gdyż wszystko jest podane wprost. Dlatego jeżeli programy nie zawierają specjalnych starań o pobudzenie aktywności, można sądzić, że telewizja sprzyja bierności i lenistwu umysłowemu oraz obniżeniu sprawności myślenia abstrakcyjnego.
Istotną rolę w oddziaływaniu telewizji na dzieci i młodzież odgrywają rodzice i opiekunowie, gdyż to oni ustalają dziecku reguły oglądania. Dzieci ulegają wpływom telewizji w momencie, gdy rodzice nie oglądają jej razem z nimi ani nie rozmawiają o oglądanych programach. Często jest tak, iż dzieci ulegają wpływom telewizji w sytuacji, gdy rodzice sami często oglądają telewizję i nie mają alternatywnych zainteresowań. Przyczyniają się przez to do nawykowego oglądania telewizji .
Najczęściej " nałogowymi" telewidzami są dzieci pozbawione miłości rodzinnej, przeżywające sytuaje konfliktowe. Przekładają one oglądanie telewizji nad inne, rekreacyjne zajęcia- zabawę z rówieśnikami, hobby, sport, spocer.
Telewizja niezależnie od tego czy twórcy programówmają taką świadomą intencję czy też odżegnują się od wychowania nie chcąc sie nikomu narzucać, w rzeczywistości zawsze oddziaływuje na odbiorców, szczególnie młodych, którzy są w okresie kształtowania się postwa i systemu wartości.
Beata Hreniak
|
