Program koła origami Szkoły Podstawowej w Starym Lipowcu
Opracowały:
Małgorzata Paluch
Bożena Dajnowska
Wstęp
ORIGAMI w Japonii to tradycyjna sztuka składania papieru przekazywana z pokolenia na pokolenie. Origami jest ciekawą metodą, narzędziem wspierającym rozwój dziecka.
Wielu pedagogów, nauczycieli, psychologów dostrzegając potencjał, jaki posiada sztuka origami w wychowaniu i kształceniu dzieci, włączyła tę formę w swój program pracy. Origami pobudza układ nerwowy, integrując w czasie składania papieru pracę obu półkul mózgowych. Dzięki temu dziecko odbiera wrażenia angażując wszystkie możliwe zmysły.
Zajęcia koła origami mają za zadanie rozwijać, kształtować, odkrywać talenty, zdolności i zainteresowania uczniów.
Stosowanie na zajęciach sztuki origami, a w szczególności origami płaskiego z koła, kwadratu i trójkąta pomaga stworzyć atmosferę aktywności twórczej, dokładności i precyzji manualnej, zachęca do tworzenia przez wszystkie dzieci, bez względu na ich indywidualne uzdolnienia, nie ogranicza inicjatywy dziecka, nie hamuje jego działania, zapewnia osiągnięcie sukcesu, motywuje do dalszej pracy, a także uczy dyscypliny. Cieszy się ona dużym zainteresowaniem wśród dzieci, ponieważ sprawia im radość i daje satysfakcję z wykonanej pracy.
Od wielu lat edukacja i oświata polska wykorzystuje metody origami w nauczaniu. Największe osiągnięcia ma poznańska nauczycielka Dorota Dziamska, założycielka Polskiego Centrum Origami, organizatorka Ogólnopolskich Konferencji Origami, organizatorka wielu kursów i warsztatów dla nauczycieli, autorka książek i niezwykle nowatorskiego programu nauczania początkowego opartego na metodach origami.
Struktura programu
Program koła origami zawiera:
- założenia programowe,
- cele,
- metody,
- narzędzia,
- przewidywane osiągnięcia uczniów,
- wskazówki o realizacji,
- ewaluację programu.
Założenia programowe
- Systematyczne rozbudzanie zaciekawień dzieci w celu poznawania otaczającej rzeczywistości prowadzące do wzbudzenia motywacji, rozwijania zainteresowań i chęci uczestnictwa w zajęciach pozalekcyjnych.
- Wyposażenie dzieci w podstawową wiedzę i umiejętności, które umożliwiają im kontynuację swoich zainteresowań.
- Zapoznanie dzieci z różnorodnością form pracy zbiorowej i wzbudzenie chęci zdobywania i odkrywania doświadczeń i umiejętności razem z kolegami.
- Dostosowanie tematów pracy do zainteresowań i zdolności dzieci, możliwości odszukiwania radości płynącej z takiej pracy.
- Mobilizowanie dzieci do systematycznego poszukiwania nowych form pracy.
- Systematyczne pomaganie w odszukiwaniu talentów i zdolności, wykorzystywanie form artystycznej aktywności jako sposobu wspierania rozwoju wyobraźni i wyzwalania aktywności oraz ekspresji twórczej.
Program koła origami jest zgodny z PODSTAWĄ PROGRAMOWĄ KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO DLA I ETAPU EDUKACJI. Przeznaczony jest do realizacji na zajęciach pozalekcyjnych. Na realizację programu powinna być przeznaczona 1 godzina tygodniowo.
Cele
- Rozwijanie zdolności poznawczych i zaciekawień, umiejętności prowadzących do rozbudzenia zamiłowań i zainteresowań oraz motywacji do dalszego rozwoju zdolności.
- Kształtowanie umiejętności oceny własnego postępowania i innych, umiejętności zabawy, nauki i pracy w grupie, umiejętności porozumiewania się, współpracy, rozwiązywania problemów w grupie zachowując prawo do realizacji własnych indywidualnych potrzeb.
- Wdrażanie do samodzielnego, skutecznego działania i motywowanie do podejmowania prób samokontroli i samooceny.
- Rozwijanie poczucia przynależności do grupy.
- Wspieranie rozwoju psychofizycznego, doskonalenie i usprawnianie ruchowe.
- Budzenie wrażliwości estetycznej związanej z aktywnym uczestnictwem w sztuce, kulturze, wrażliwości związanej z estetyką ruchu.
- Stwarzanie możliwości wyrażania własnych spostrzeżeń, przeżyć i uczuć związanych z uczestnictwem w grupie.
Metody
- Metody zbieractwa:
- Zbieractwo indywidualne – dzieci zbierają "coś", przynoszą na zajęcia, a nauczyciel w oparciu o przyniesione skarby tworzy zajęcia,
- Zbieractwo grupowe - dzieci podczas zajęć zbierają "coś", nauczyciel wykorzystuje te elementy i tworzy zabawę,
- Zbieractwo nauczyciela – nauczyciel prezentuje swoje zbiory jako motywacja do naśladownictwa,
- Zbieractwo turniejowe – zespół dzieci podzielony na mniejsze grupy, które zbierają "coś" według opracowanych reguł.
- Metody poszukiwań:
- Poszukiwania indywidualne – zajęcia o charakterze otwartym inspirują dzieci do poszukiwania umiejętności poza szkołą, co doprowadza do wzbogacania zajęć o pomysły i rozwiązania dzieci,
- Poszukiwania grupowe – cała grupa poszukuje nowych treści czy umiejętności związanych z uzbieranymi wcześniej skarbami,
- Poszukiwania nauczyciela – nauczyciel interesując się pracą dzieci poszukuje razem z nimi, wzbogaca poszukiwania przyjmując rolę koordynatora,
- Poszukiwania turniejowe – poszukiwania umiejętności i zdobywanie doświadczeń doprowadza do ich prezentacji na zasadzie konkursu, wystawy.
- Metody badawcze :
- Badania indywidualne – uczeń samodzielnie rozwija swoje zainteresowania, bada rzeczywistość,
- Badania zbiorowe – dzieci wraz z nauczycielem badają różne zależności, związki, znaczenia tworząc zabawę tematyczną,
- Badania w małych grupach – powstawanie grup o podobnych zainteresowaniach, wspieranie pracy tych grup przez wykorzystywanie ich aktywności w zajęciach,
- Badania twórcze – zabawa mająca na celu wyjaśnienie rzeczywistych zjawisk i zdarzeń,
- Postawa badawcza nauczyciela jako wspomaganie, doping i motywowanie do dalszej aktywności.
Narzędzia
- flażolet - flecik polski,
- origami - sztuka składania papieru,
- origami płaskie z koła,
- origami baje – opowieści ilustrowane papierem,
- kirikomi – origami płaskie z koła,
- origami płaskie z kwadratu,
- origami story - opowieści ilustrowane papierowymi formami,
- kirikomi - origami płaskie z kwadratu,
- origami przestrzenne, w tym origami story,
- origami przestrzenne modułowe,
- kirigami – sztuka cięcia papieru.
- Mandale - koncentrycznie ułożone obrazki zamknięte w kole.
Przewidywane osiągnięcia
- Wykonuje różnorodne prace stosując poznane techniki plastyczne.
- Wykonuje prace na zadany temat.
- W pracach wykorzystuje wiadomości dotyczące kształtu, wielkości, proporcji, barwy, perspektywy, rodzaju materiałów i narzędzi.
- Muzykuje spontanicznie, śpiewa piosenki, samodzielnie tworzy rytmy i melodie.
- Improwizuje na różnych instrumentach, w tym na instrumentach wykonanych własnoręcznie.
- Gra na instrumentach poznanych na zajęciach.
- Potrafi zaplanować swoją pracę, działać według planu.
- Potrafi nawiązać kontakt z nauczycielem, kolegą.
- Samodzielnie zadaje pytania.
- Potrafi wyrażać swoje emocje w sposób, który akceptują inni.
- Akceptuje wszelkie zasady i reguły, zabawy i pracy w zespole.
Wskazówki o realizacji
- Nauczyciel organizuje zabawę i pracę na zajęciach koła według kolejnych tematów wybranych po konsultacji z uczniami.
- Organizacja zajęć powinna być przesycona zagadnieniami wychowawczymi – po co to robimy, w jakim celu, dla kogo.
- Należy jasno i konkretnie wyjaśnić dzieciom zasady zabawy i pracy, wówczas utrzymana zostanie dobra organizacja i dyscyplina pracy.
- Zastosowanie różnych narzędzi dydaktycznych na zajęciach przyczynia się do tego, że stają się one ciekawe, rozbudzają zainteresowania dzieci.
- Nauczyciel planuje realizację programu w oparciu o metody poszukiwań wykorzystując wiedzę i umiejętności, które uzbierały dzieci już wcześniej.
- Nauczyciel opracowuje tematykę zajęć dostosowując ją do możliwości i zainteresowań dzieci.
- W zaplanowanej tematyce zajęć można wprowadzać zmiany, wiązać zajęcia z codziennym życiem dzieci.
- Nauczyciel wybiera metody pracy w zależności od tematyki i celu zajęć.
- Stosowanie metod badawczych wymaga od nauczyciela przyjęcia roli koordynatora, który wspiera aktywność dzieci.
Ewaluacja
Aby przekonać się, czy program ma pożądany wpływ na uczniów, w jakim stopniu są osiągnięte cele, czy metody i formy aktywności są skuteczne, konieczne jest przeprowadzenie ewaluacji.
Ewaluacja jest prowadzona na bieżąco. Opiera się na obserwacji:
- zaangażowania dziecka na zajęciach.,
- samodzielności i umiejętność współpracy z kolegami.
Ważnym elementem ewaluacji będzie:
- udział w konkursach plastycznych,
- prezentacja prac uczestników koła origami,
- karty oceny zajęć koła origami (po zakończeniu zajęć w danym roku szkolnym uczniowie dokonują oceny zajęć poprzez zamalowanie znaczka).
Literatura:
- Dorota Dziamska, Zbieram – Poszukuję – Badam, program nauczania klas I – III, MAG, Poznań 2000
- Dorota Dziamska, Smoki i inne papierowe cuda, MAG, Poznań 1997
- Dorota Dziamska, Cuda w papierowym ogrodzie, MAG, Poznań 1999
- Dorota Dziamska, Papierowe cuda w bajkach, MAG, Poznań 1999
- Dorota Dziamska, Papierowy alfabet, MAG, Poznań 2000
- Dorota Dziamska, Opowieści z papierowego pudełka, MAG, Poznań 2001
- Dorota Dziamska, Elementarz zbieracza, część I, MAG, Poznań 2001
- Dorota Dziamska, Obrazki z papierowej szopki, część 1, BP, Poznań 2003
- Dorota Dziamska, Magiczne kółeczka czyli origami płaskie z koła, bis, Warszawa 2003
- Dorota Dziamska, Magiczne kwadraty czyli origami płaskie z kwadratu, bis, Warszawa 2003
- Dorota Dziamska, Bajkowe kółeczka czyli origami płaskie z koła, bis, Warszawa 2004
- Dorota Dziamska, Świat z koła i z kwadratu czyli origami przestrzenne, bis, Warszawa 2004
- Dorota Dziamska, Magiczne trójkąty czyli origami płaskie i przestrzenne z trójkąta, bis, Warszawa 2004
- D. Dziamska, Papierowe składanki kl. I – III, Nowa Era, Warszawa 2002
Małgorzata Paluch
nauczyciel nauczania zintegrowanego
w Szkole Podstawowej w Starym Lipowcu
|
