Program „DZIECKO I TEATR” został napisany z myślą o uczniach kl. I-III Szkoły Podstawowej. Przyjęte w nim założenia, cele, metody sprzyjają wszechstronnemu rozwojowi dziecka, uwzględniają, bowiem zarówno jego potrzeby intelektualne, emocjonalne, moralne i estetyczne.
Program dla klasy teatralnej "Dziecko i teatr"
Kształcenie zintegrowane
Joanna Chojnacka
S.P w Długołęce
MOTTO
"Teatr jest najważniejszą rzeczą na świecie, gdyż tam pokazuje się ludziom, jakimi mogliby być, jakimi pragnęliby być, choć nie mają na to odwagi, i jakimi są"
Tove Johsson ( tłum. Irena Szuch – Wyszomirska).
WPROWADZENIE
Program "DZIECKO I TEATR" został napisany z myślą o uczniach kl. I-III Szkoły Podstawowej. Przyjęte w nim założenia, cele, metody sprzyjają wszechstronnemu rozwojowi dziecka, uwzględniają, bowiem zarówno jego potrzeby intelektualne, emocjonalne, moralne i estetyczne. Nauczyć uczniów: słuchać, patrzeć, koncentrować uwagę, wyrażać rozmaite swoje doznania, wczuwać się w emocje innych, myśleć, to najważniejsze zadania tego programu. Zakłada on szersze przybliżenie wiadomości z zakresu teatru, rozbudzenie ciekawości czytelniczej, wdrażanie do zgodnej współpracy w grupie i wyzwalanie ekspresji ruchowej.
Podstawą tworzenia programu były założenia filozofii pragmatyzmu oraz wywodzącego się z niego progresywizmu – kierunku filozofii pedagogiki. Zgodnie ze stanowiskiem S. Dylaka najistotniejsze założenia filozoficzne tego kierunku to:
- Edukacja zorientowana na dziecko, bazująca na jego potrzebach, zainteresowaniach.
- Koncentracja na doświadczeniach zdobywanych przez dziecko, uczenie się zachodzi wówczas, gdy uczeń działa, wykonuje czynności, które mają zdolność transformacji, szerokie zastosowanie w różnorodnych sytuacjach.
- Inspiracja dziecka do stawania się pełnoprawnym członkiem społeczeństwa przez własny rozwój.
Program ten wyznacza nauczycielowi określone zadania:
- Stwarza on dziecku możliwości niezwykłych przeżyć.
- Wykazuje zainteresowania każdym uczniem.
- Stara się żeby uczenie się było urozmaicone.
- Wyraża uznanie dla osiągnięć i postępów uczniów.
- Zachęca uczniów do dzielenia się pomysłami, odczuciami.
- Troszczy się o odpowiedni układ mebli w pomieszczeniu oraz wyjaśnia reguły i przebieg zabawy. Zwraca uwagę na to, aby wszyscy stosowali się do wyznaczonych zasad oraz by każdy uczeń miał możliwość aktywnego udziału.
- N – l może być równoprawnym uczestnikiem zabawy, porywa dzieci dzięki swojemu zaangażowaniu.
- Pozwala dziecku samodzielnie decydować o tym, w jakim stopniu odważy się zagrać coś przed innymi.
Bazę konstrukcyjną programu: "DZIECKO I TEATR" stanowi "Podstawa programowa kształcenia ogólnego" oraz wybrany program: "Program zintegrowanej edukacji XXI wieku. Klasy 1 – 3", autorstwa Jadwigi Hanisz.
Z tych dokumentów wynikają następujące założenia:
- zapoznanie uczniów ze specyfiką różnorodnych form teatralnych,
- rozszerzenie znajomości pojęć związanych z teatrem,
- wprowadzenie elementów wiedzy o teatrze w Polsce,
- przybliżenie sylwetek artystów teatralnych,
- wprowadzenie zagadnień kultury języka,
- doskonalenie dykcji, poprawnej wymowy,
- wprowadzenie na zajęciach elementów sztuki teatralnej: kształcenie umiejętności nieskrępowanego wyrażania się słowem mówionym i pisanym, gestem, mimiką, środkami plastycznymi i muzycznymi.
Program ten będzie realizowany w trakcie zajęć edukacyjnych i zostanie dostosowywany do danego tematu, zadania, problemu oraz w trakcie 2 dodatkowych godzin pozalekcyjnych w czasie, których uczniowie będą współpracować w szkolnym zespole teatralnym ARTYTEA. Istotną rolę w strategii wychowawczo – dydaktycznej program przypisuje kontaktowi ze środowiskiem – zajęciom w teatrze, muzeum, kinie.
W programie uwzględniono:
- cele kształcenia,
- materiał nauczania,
- procedury osiągania celów,
- wskaźniki osiągania wyznaczonych celów,
- sposoby ewaluacji,
- propozycje praktycznych rozwiązań.
Program "DZIECKO I TEATR" jest otwartym systemem edukacyjnym ukierunkowanym na pełny rozwój człowieka funkcjonującego w różnych społecznościach, w świecie zmian i wielu pytań. Systemem, którego zadaniem jest pobudzenie do rozwoju, wyzwalanie potencjału twórczego poprzez sztukę.
Może on stanowić spójny system edukacyjny z dowolnie dobranymi podręcznikami i stanowić uzupełnienie, wzbogacenie przyjętego programu nauczania.
UZASADNIENIE
Uzasadnieniem powstania tego programu jest fakt, że życie uczniów pochodzących z małej miejscowości jest często mało atrakcyjne i szare. Z obserwacji i przeprowadzonych ankiet jednoznacznie wynika, że ekran telewizora, monitor komputera i połączenia internetowe są głównymi bohaterami czasu wolnego dzieci. Uczniowie mają trudności w kontaktach interpersonalnych, nie potrafią nazywać swoich odczuć, emocji, są skrępowane w momencie zabierania głosu w obecności większej ilości osób. Doświadczenia zdobyte w trakcie pracy na lekcji i ze szkolnym zespołem teatralnym pokazały mi, że to właśnie teatr może być wspaniałą receptą na " kolorową rzeczywistość", może stanowić alternatywę dla biernego i mało pożytecznego spędzania czasu wolnego. Teatr może bawić, uczyć, wzruszać. W teatrze każde dziecko może znaleźć coś ciekawego dla siebie.
Według M. Szczepańskiej okres wczesnoszkolny ukazuje się jako etap względnej stabilizacji i łatwej adaptacji. Jest to wiek rozumu, wiedzy, wiek społeczny i wreszcie wiek aktywności. Następuje stopniowe przechodzenie od myślenia konkretnego do myślenia relacyjnego, logicznego i krytycznego. Mowa dziecka przekraczającego próg szkoły, nie przestając doskonalić się jako narzędzie społecznej komunikacji przeobraża się. Systematycznie rozszerza się funkcja symboliczna mowy. Następuje wzajemne oddziaływanie na siebie żywej mowy ustnej oraz mowy pisanej. Wzrasta zainteresowanie literaturą piękną i dziecięcą. Wzrastają możliwości pamięci oraz zdolność do uczenia zamierzonego. Kształtują się pierwsze zainteresowania, które łatwo modelować i nadawać im właściwy kierunek. Zgodnie ze stanowiskiem autorki u dziecka w wieku 7 – 10 lat dominuje aktywność ruchowa i dążenie do przebywania w zespole, wiecznie niezaspokojona staje się potrzeba sukcesu. Na bazie właściwego rozwoju społecznego kształtują się zalążki dziecięcej moralności, którą można wzbogacać i uzupełniać, opierając się np. na właściwie dobranej literaturze. Wiek wczesnoszkolny cechuje duża wrażliwość sensoryczna i zmysłowa na elementarne jakości estetyczne.
Kształtowaniu wrażliwości estetycznej sprzyjać mogą następujące poczynania:
- organizowanie wizyt w teatrze,
- omawianie spektakli i ich scenografii,
- odgrywanie ról,
- projektowanie i wykonywanie lalek do wybranych spektakli,
- podsumowanie właściwych wzorów,
- umacnianie zamiłowań artystycznych.
Edukacja dziecka w wieku 7 – 10 lat polega na percepcji, czyli na odbiorze oraz uwewnętrznianiu indywidualnych i społecznych doświadczeń w zakresie symbolicznego komunikowania się, a także na ekspresji, czyli wyrażaniu i uzewnętrznianiu owych doświadczeń. Możliwość kontaktu z symbolami, ich rozumienia i przetwarzania daje sztuka – TEATR. Dziecko nie tylko poznaje i doskonali swój język, ale także doświadcza mowy symbolu. Ma możliwość przeżycia niecodziennych chwil w abstrakcyjnej, niepowtarzalnej rzeczywistości. Teatr staje się płaszczyzną gdzie dziecko daje upust swojej potrzebie aktywności, zaspokaja potrzebę przebywania w zespole.
CELE OGÓLNE:
- Wspomaganie wielopłaszczyznowego rozwoju intelektualnego i emocjonalnego:
- rozwijanie inwencji twórczej i kształcenie wyobraźni,
- rozbudzanie wrażliwości estetycznej,
- odkrywanie swoich możliwości, zdolności i talentów a przede wszystkim swojego miejsca w otaczającym świecie,
- kształtowanie umiejętności wyrażania swoich sądów, opinii, stanów w formie pisemnej i ustnej,
- doskonalenie umiejętności wyrażania swoich odczuć, emocji i wczuwania się w stany emocjonalne innych,
- budowanie swojego świata wartości i wzbogacanie go,
- rozwijanie umiejętności poszukiwania, porządkowania i wykorzystania informacji z różnych źródeł,
- kształtowanie kompetencji aktywnego udziału w kulturze jako odbiorcy i twórcy,
- częściowe zapoznanie z krajowym dziedzictwem kulturowym.
- Konsolidacja zespołu klasowego:
- wytwarzanie poczucia bezpieczeństwa i wzajemnego zaufania w grupie,
- budowanie pozytywnych więzi emocjonalnych między rówieśnikami i nauczycielem,
- kształtowanie umiejętności nawiązywania kontaktów społecznych.
Wyżej wymienione założenia dążą do przygotowania młodego odbiorcy sztuki. Dziecko nabywając teatralnych doświadczeń, bawiąc się w aktora, reżysera, współtwórcę doznaje specyficznych, głębokich przeżyć artystycznych. To w późniejszym okresie z pewnością ułatwi mu ocenianie innych, siebie, sytuacji, norm społecznych obowiązujących w realnym świecie. Założeniem tego programu jest chęć wyzwolenia u najmłodszych dzieci potrzeb obcowania ze sztuką, wykształcenie człowieka wrażliwego na otaczający go świat, umiejącego się cieszyć obejrzanym spektaklem, filmem, koncertem, którego będzie można określić mianem "małego twórcy".
CELE SZCZEGÓŁOWE
W wyniku realizacji programu uczeń powinien:
- wypowiadać się jasno, wyraźnie w logicznej, uporządkowanej formie na temat swoich spostrzeżeń, przeżyć, lektur, filmów, spektakli, audycji,
- umieć zrelacjonować treść obejrzanego lub usłyszanego dzieła artystycznego,
- z chęcią brać udział w klasowej dyskusji, bronić swojego zdania w poszanowaniu swojego partnera rozmowy,
- umieć porozumieć się z innym człowiekiem, unikając agresji i konfliktów,
- wyrażać stany emocjonalne ( smutek, radość, gniew, złość, ból, zdziwienie itp.), za pomocą gestów, mimiki oraz je odczytywać,
- przedstawić ruchem dane zjawisko, przedmiot, wydarzenie,
- brać twórczy udział w kreowaniu etiud, inscenizacji, improwizacji na podstawie utworów literackich i własnych przeżyć,
- aktywnie uczestniczyć w pracy zespołu teatralnego ARTYTEA, brać udział w przedstawieniach organizowanych na terenie klasy, szkoły, środowiska lokalnego,
- chętnie sięgać po książki i czasopisma dziecięce, prowadzić zeszyt dodatkowych książek,
- wygłaszać z pamięci wiersze, fragmenty prozy, czytać z podziałem na role,
- prawidłowo intonować czytane lub wygłaszane z pamięci utwory literackie,
- określać nastrój utworu,
- napisać samodzielnie krótkie opowiadanie twórcze,
- chętnie wyrażać treść utworu, swoje przeżycia za pomocą środków plastycznych i muzycznych,
- odczytywać i naśladować usłyszane w otoczeniu dźwięki,
- określać nastrój wyrażony muzyką za pomocą słów, mimiki, gestów lub środków plastycznych,
- tworzyć swoją muzykę do utworu literackiego za pomocą środków konwencjonalnych i niekonwencjonalnych,
- brać aktywny udział w tworzeniu klasowego pisemka MASKA,
- wykonywać kukiełki, stroje dekoracje do przygotowywanych przedstawień,
- wykonywać afisze i plakaty,
- rozumieć pojęcia związane z teatrem,
- znać sylwetki polskich aktorów.
PROCEDURY OSIĄGANIA CELÓW
Metody nauczania
Program klasy teatralnej przewiduje wykorzystanie metod i technik, które pobudzają twórczą aktywność ucznia, wdrażają go do samokształcenia oraz przygotowują do świadomego uczestnictwa w kulturze.
Dominującymi metodami będą metody eksponujące ujęte przez W.Okonia a zmodyfikowane przez F. Bereźnickiego. W. Okoń dzieli metody eksponujące na:
- metody impresywne – będą sprzyjać odbiorowi przez dziecko sztuki teatralnej,
- metody ekspresyjne – będą sprzyjać umiejętnościom wyrażania odczuć, emocji, postaw, poglądów.
Wiodąca dla tego programu metoda eksponująca zawarta w klasyfikacji F. Bereźnickiego dzieli się na:
- dramę,
- sztukę teatralną,
- wystawę (ekspozycję),
- pokaz
Metodami towarzyszącymi będą metody podające oraz praktyczne.
Warunki organizacyjne
Optymalnej realizacji celów postulowanych w programie będzie sprzyjać posiadanie przez zespół klasowy własnego gabinetu. Już drzwi, na których zostanie umieszczone logo (maska) będą informować o charakterze danej klasy. Pomieszczenie zostanie urządzone w taki sposób, aby łatwo można było go przekształcić w salę teatralną. Sprzyjać temu będzie umieszczona na suficie szyna z przesuwaną tkaniną- kurtyną, w ten sposób łatwo będzie można regulować przestrzeń sceniczną. Na wyposażeniu klasy będą także:
- zastawki teatralne,
- reflektory,
- kącik audiowizualny,
- kalimaty, które ułatwią przeprowadzanie zajęć min. relaksacyjnych, dramowych
- "magiczna walizka", w której będą przechowywane najbardziej potrzebne i najczęściej wykorzystywane w zabawach, grach, zajęciach różnorodne materiały (np. tkaniny, karteczki, materiały do pisania, majsterkowania, balony itp.)
Aby zabawy i gry teatralne były często obecne w życiu klasy, w widocznym miejscu zostanie zawieszony stały element dekoracji, który będzie skarbnicą różnorodnych zabaw i gier teatralnych. Może on mieć dowolna formę ( np. wachlarza, postaci ludzkiej, słońca itp.) Z określoną częstotliwością nauczyciel umieszcza pod nazwami dni tygodnia nazwy zabaw, gier, ćwiczeń, które zostaną wykorzystane w trakcie zajęć w danym tygodniu lub miesiącu. (Można wprowadzić losowy wybór gier i zabaw w danym dniu.)
Wystrój klasy zostanie wypracowany przez uczniów przy współudziale nauczyciela i rodziców. W zależności od rodzaju zadań i czynności, które wykonują dzieci, lub od podziału zespołu na grupy (praca indywidualna, w parach, w małych grupach badawczych, w większych zespołach, w kombinacjach małych grup), przestrzeń powinna być organizowana inaczej. Zmienianie ustawienia klasowych mebli, (stoliki, krzesła), odbywać się będzie z udziałem uczniów. Oto kilka możliwych sposobów ustawienia ławek:
- KINO – ławki ustawione w rzędach: jedna za drugą,
- METRO – ławki ustawione w szeregu: jedna przy drugiej,
- KRĄG – ławki ustawione w kole,
- ŚLEPA ULICZKA – ławki ustawione w kształcie litery "U",
- TEATR – ławki ustawione w półkolu, wyodrębniona scena,
- FIGURY I FIGURKI – ławki ustawione w kształcie trójkąta, kwadratu,
- CZTERY KĄTY – ławki złączone np. po cztery, do pracy w grupie,
- BIESIADA – ławki ustawione w kształcie dużego prostokąta, na środku sali.
Klasa będzie także opiekunem gazetki znajdującej się na korytarzu szkolnym, miejsca prezentacji uczniowskich prac i aktualności z życia klasy. Kronika klasowa będzie miejscem dokumentacji klasowych wydarzeń a GALERIA PRAC UCZNIOWSKICH (duży segregator) zgromadzi najciekawsze wytwory małych twórców.
Współpraca z rodzicami
Program "DZIECKO I TEATR" zakłada, że dom rodzinny i szkoła muszą stale i odpowiedzialnie współpracować ze sobą w zakresie wspomagania rozwoju dzieci. Program wyróżnia następujące rodzaje kontaktów z rodzicami:
- Zbiorowe, w trakcie, których nastąpi zapoznanie rodziców z treściami programu nauczania i wychowania, metodami jego realizacji, sposobami oceniania, ewaluacją programu. W trakcie zbiorowych spotkań będzie miało miejsce informowanie rodziców o osiągnięciach szkolnych uczniów, o rozwoju różnorakich zainteresowań i zamiłowań uczniowskich. Odbywać się będą okolicznościowe spotkania rodziców i dzieci z okazji uroczystości klasowych, szkolnych środowiskowych oraz spotkania merytoryczno – szkoleniowe poświęcone omawianiu określonych problemów wychowawczych, psychologicznych zaistniałych w klasie, np. warsztaty pod hasłem "Jesteśmy asertywni", "Czy znam swoje dziecko?"
- Kontakty grupowe rodziców to spotkania metodyczne: zajęcia otwarte dla rodziców (program zakłada przeprowadzenie przynajmniej raz w roku 1 zajęcia otwartego dla rodziców.) Kontakty grupowe, to także spotkania przedstawicieli społeczności rodziców, poświęcone różnego rodzaju pracom organizacyjnym na rzecz klasy.
- Kontakty indywidualne obejmują indywidualne rozmowy, kontakty korespondencyjne: pisemne relacje o wynikach w nauce, listy pochwalne.
- Rodzice jako eksperci – rodzice specjalizujący się w określonych dziedzinach będą zapraszani na zajęcia w celu przeprowadzania fragmentów zajęć, pogadanek, dyskusji, pokazów.
WSKAŹNIKI OSIĄGANIA ZAŁOŻONYCH CELÓW
UCZEŃ:
- Dobiera słowa i wyrażenia adekwatnie do danego rodzaju wypowiedzi.
- Własnymi słowami relacjonuje treść usłyszanego lub obejrzanego dzieła artystycznego.
- Trafnie nazywa i opisuje stany uczuciowe, wskazując na istotne cechy oraz typowe sytuacje ich występowania.
- Bez skrępowania wyraża stany wewnętrzne za pomocą mimiki, gestu.
- Umie przekazać swoje myśli i uczucia w formie dramy.
- Jest członkiem zespołu teatralnego- aktywnie uczestniczy w tworzonych etiudach i przedstawieniach teatralnych.
- Chętnie czyta książki i czasopisma dziecięce, prowadzi zeszyt dodatkowych książek.
- Z prawidłową intonacją wygłasza wiersze lub fragmenty prozy.
- Samodzielnie pisze opowiadania twórcze.
- Wyraża treść i nastrój utworu za pomocą środków plastycznych i muzycznych.
- Rozpoznaje dźwięki z otoczenia i próbuje je naśladować.
- Odbiera nastrój wyrażony muzyką i go określa za pomocą słów, ruchu, środków plastycznych.
- Zbiera informacje, pisze własne teksty, wykonuje ilustracje do klasowego pisemka MASKA.
- Samodzielnie lub w grupie wykonuje kukiełki, stroje, dekoracje do przygotowanych przedstawień.
- Współredaguje afisze i plakaty.
- Rozumie pojęcia związane z teatrem: aktor, scena, reżyser, rekwizyt, kukiełka, maska, scenograf, próba generalna, premiera, kurtyna, maska, teatr lalek, muzyczny, cieni, pantomimy, scenograf, próba generalna, premiera, kurtyna, marionetka, jawajka, pacynka, improwizacja, dramaturg, spektakl, sufler.
- Wymienia poznane teatry znajdujące się na terenie kraju i o nich swobodnie opowiada.
- Wymienia nazwiska aktorów polskich scen.
- Zgodnie i chętnie współpracuje w grupie.
- Jest życzliwy, pomocny i otwarty wobec rówieśników i nauczycieli.
OCENIANIE OSIĄGNIĘĆ UCZNIÓW
W związku z tym, że program ma wpływać na rozwój artystyczny dziecka, na rozwijanie jego inwencji twórczej, wyobraźni, wrażliwości estetycznej i adekwatnej samooceny, ocena postępów dziecka będzie miała następujące formy:
- Prezentacje – Wykonane przedstawienia, etiudy sceniczne zostaną prezentowane społeczności szkolnej i lokalnej. Na zakończenie każdej klasy na wspólnym zebraniu rodziców i dzieci, uczniowie będą prezentować księgę: "To, co widzieliśmy i słyszeliśmy", w której zostaną zawarte sprawozdania, ilustracje, zdjęcia i opisy odczuć dzieci związane z obejrzanymi spektaklami, wycieczkami, spotkaniami. Swoje najciekawsze prace dzieci będą publikować w klasowym pisemku MASKA. Po klasie II i III zostanie opublikowana książeczka "WROTA WYOBRAŹNI", w której zostaną zawarte najciekawsze swobodne teksty dzieci. W klasie III impreza pod hasłem "DZIECKO I TEATR" podsumuje trzy lata wspólnej zabawy i pracy. W trakcie uroczystości przygotowanej dla rodziców, uczniów i nauczycieli, dzieci będą prezentować przez siebie wyreżyserowane i wymyślone etiudy teatralne. Klasa zostanie podzielona na zespoły, których zadaniem będzie opracowanie scenek teatralnych pt. "SŁOŃCE", "WIATR", "DESZCZ".
- Konkursy
- Wystawy – Raz w roku zostanie przygotowana wystawa dla rodziców prowadzonych przez dzieci "zeszytów dodatkowych lektur". Systematycznie w ciągu roku uczniowie będą gospodarzami wystawy na korytarzu szkolnym. Na każdym zebraniu zostanie udostępniona rodzicom GALERIA PRAC, która będzie skarbnicą dziecięcych wytworów.
- Samoocena:
- Karty samooceny
- "TERMOMETR UCZUĆ" – Po wykonanym zadaniu, przeżytym wydarzeniu uczniowie będą zachęcani do dokonania samooceny swojego zachowania, swoich uczuć, odczuć. Będzie się to odbywało przy pomocy termometru uczuć – stałego elementu wystroju klasy.
- Dziennik obserwacyjny – prowadzony przez nauczyciela.
Techniki kontroli i oceny:
- obserwacja,
- mini - testy, ankiety, wywiady,
- analiza prac.
EWALUACJA PROGRAMU
Celem ewaluacji będzie ocena tego, w jakim stopniu program przyczynił się do rozwijania dziecięcej aktywności twórczości, wrażliwości estetycznej, dziecięcych zainteresowań i zdolności poznawczych. Dokonana ona zostanie po zakończeniu każdego roku szkolnego. Informacja zostanie zebrana przy pomocy następujących narzędzi:
- Wywiadu z dyrektorem
- Ankiety dla rodziców
- Kart samooceny ucznia
- Testów znajomości pojęć związanych z teatrem
- Rozmowy z dzieckiem
Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów obejmujące analizę warunków przebiegu i wyników nauczania zostanie nastawione na ulepszenie procesu dydaktycznego.
UWAGI KOŃCOWE
Program ten jest programem otwartym na zmiany. Będzie on wzbogacany, modyfikowany i rozbudowywany wraz z rozwojem uczniów. Może ulec zmianie w zależności od ich predyspozycji, zainteresowań i możliwości.
Propozycje praktycznych rozwiązań
Zabawy i ćwiczenia teatralne możliwe do wykorzystania w toku zajęć.
Zabawy i ćwiczenia teatralne powinny aktywizować wyobraźnię i emocje oraz powinny być połączone z umiejętnością koncentracji i wyciszenia grupy. Trzeba pamiętać o skompletowaniu przeróżnych, interesujących nagrań, dzięki, którym muzyka sprowokuje emocje dzieci, oswobodzi wyobraźnię, wyzwalając ekspresję słowną i ruchową. Wiele ćwiczeń należy przeprowadzić w zupełnej ciszy, by uzyskać maksymalną koncentrację.
ZABAWY I ĆWICZENIA ORTOFONICZNE:
Ryba- szerokie zamykanie i otwieranie ust.
Pies łapiący muchy –kłapnięcia szeroko otwartymi ustami.
Ka – szyfry – do dowolnie wybranych zdań dodaje się przed każdą sylabą w wyrazie sylabę "Ka".
Szminka – przesuwanie wysuniętym językiem wokół otwartych ust od strony wewnętrznej.
Parskanie –Wypuszczanie powietrza przy zamkniętych ustach.
Gaworzenie – wymawianie sylab z każdorazowym przedłużaniem samogłosek.
Gong – wymawianie wyrazów z "ą" na końcu z przedłużeniem jej nosowego wybrzmiewania.
Piórko – dzieci stoją w kole i podają sobie z ręki do ręki piórko poprzez dmuchanie.
ZABAWY KONSOLIDUJĄCE ZESPÓŁ:
Sałatka owocowa- uczestnicy siadają na rozstawionych dookoła krzesłach. Każdy z nich jest przydzielony do pewnej grupy owoców. Na początku gry grupy siedzą obok siebie. Jedna osoba, stojąca pośrodku, nie ma krzesła. Wymienia ona wybrana grupę owoców, mającą za zadanie zmianę swojego miejsca. Jeśli osoba stojąca w środku powie: "sałatka owocowa", wszystkie osoby muszą zmienić swoje miejsce. Osoba w środku stara się zająć jedno z nich.
Trzymaj swoją parę – Uczestnicy siadają na rozstawionych na obwodzie koła krzesłach. Tylko 1 krzesło jest puste. W pierwszej części zabawy na krzesłach siedzą chłopcy, natomiast dziewczynki stoją tuż za nimi. Jedna z osób nie ma pary ( krzesło, za którym stoi, jest puste). Zadaniem tej osoby jest mrugniecie okiem do jednej z osób siedzących na krześle, a ta powinna jak najszybciej spróbować się przemieścić na wolne krzesło. Osoba stojąca z tyłu stara się zatrzymać ja na swoim krześle, jeśli jej się to nie uda, przejmuje rolę osoby mrugającej. W II części zabawy osoby stojące zamieniają się miejscami siedzącymi.
Ludzie do ludzi – Wszyscy uczestnicy zabawy, chodzą parami po sali. Prowadzący zabawę woła: "plecy do pleców" – wszyscy opierają się ze swoim partnerem plecami ( inne polecenia np. nos do nosa, łokieć do łokcia). Kiedy padnie polecenie "ludzie do ludzi" wszyscy zmieniają swoich partnerów, tworzą nowe pary.
Kichanie słoni – prowadzący dzieli uczestników na grupy, których zadaniem jest wykonanie na komendę głośno i szybko różnych dźwięków:
I gr. - aaaaaaaaa
II gr. – uuuuuuuu
III gr. – kkkkkkkk
IV gr. – ooooooo
Imię, gest – uczestnicy stoją w kole, pierwsze dziecko wymienia swoje imię i wykonuje przy tym gest. Kolejna osoba powtarza imię i gest swojego sąsiada oraz dodaje do tego swoje imię i swój gest. Zadanie staje się trudniejsze dla każdego kolejnego gracza. Ostatnia osoba podaje imiona i gesty wszystkich osób stojących w kole.
Chwalony – Wszyscy uczestnicy siedzą w kole W środku koła siedzi jedno dziecko. Wszyscy uczestnicy starają się powiedzieć po jednym miłym zdaniu na jego temat.
Arka Noego - Ze stołów, krzeseł, koców i innych materiałów uczestnicy budują arkę, następnie ustalają między sobą, jakie zwierzęta mają wsiąść do arki. Nazwę tych zwierząt zapisują na dwóch karteczkach. Każdy losuje jedną karteczkę i próbuje przedstawić w formie pantomimy zanotowane tam zwierze. Każde zwierze występuje 2x, zaczyna się wiec poszukiwanie partnerów. Kiedy dwa zwierzęta się już odnajdą, wtedy udają się do arki. Noe sprawdza ich kartki, jeśli wszystko się zgadza wpuszcza je do środka.
Pomnik – Jedno dziecko stoi na krześle lub stoliku. Pozostałe dzieci biegają dowolnie po całej sali. Na sygnał, uczestnicy przybierają pozę zaproponowaną przez stojące wyżej dziecko.
ZABAWY Z UŻYCIEM REKWIZYTU:
Instrumenty – Dzieci siedzą dowolnie. Na hasło: "orkiestra", każde dziecko składa swoje krzesło lub ustawia w jakikolwiek sposób – tworząc wymyślony przez siebie instrument. Wszyscy "grają", wydając dźwięki właściwe dla swojego instrumentu.
Animowanie skarpetki - Palec wskazujący i środkowy podtrzymują czuprynę i czoło, kciuk i palec serdeczny to usta.
Animowanie rękawiczki – Palec wskazujący i środkowy to oczy, kciuk, serdeczny i mały to usta.
Taniec z miotłą – Dzieci stoją w kole, chętny uczestnik tańczy z miotłą w środku koła, potem następuje zmiana partnera. Warianty: taniec ze swetrem, sukienką itp.
Teatr balonów – Dla każdego uczestnika potrzebujemy po jednym balonie i szczotce ( może być kij), Na napompowanym balonie dzieci rysują twarz Przy pomocy taśmy klejącej można przykleić kilka kawałków wełny albo pasków papieru jako włosy. Następnie balon zostaje przymocowany do kija bądź szczotki. Można założyć takiej kukle sweter lub koszulę. Tak przygotowanymi kukłami bawimy się w teatr.
Teatr pudełek po zapałkach – Każdy otrzymuje puste pudełko po zapałkach Jego wewnętrzna część wysuwa się do połowy – będzie to głowa lalki Na jej dnie dzieci malują twarz włosy. Lalki te zakładane są na palec wskazujący.
ZABAWY SŁUŻĄCE BUDOWANIU SCENOGRAFII:
Tkanina – Dzieci dzielą się na grupy. Każda grupa dostaje dużą płachtę materiału.
Instruktor podaje hasło, np. tafla lodu, dzieci tworzą z materiału powierzchnię jeziora, poczym sprawdzają wytrzymałość lodu, ostrożnie na niego wchodzą itp.
Gazeta:
- Kulki śniegu – uczestnicy tworzą z gazet kule, którymi doskonale można się obrzucać.
- Parawan – dzieci trzymają gazety przed sobą w wyciągniętych rękach tak jakby je czytały. Każde opuszczenie gazety sygnalizuje chęć włączenia się, np. do rozmowy.
- Wydzieranie portretu – jedna osoba siada profilem do drugiej, ta zaś próbuje ten profil wydrzeć z gazety. Drabina rozstawna – przedmiot ten, może być wykorzystywany na wiele sposobów:
- najwyższe szczeble – strych, niebo, mieszkanie na wysokim piętrze, gniazdo, szczyt góry,
- środkowe szczeble – trzepak, okręt, balkon,
- między szczeblami – dom, namiot, w jaskini,
- dwie drabiny – las, góry,
- dwie drabiny i deska – deska leżąca poziomo na szczeblach jednej i drugiej drabiny łączy je tworząc: ladę, trzepak, scenę, zamek.
BIBLIOGRAFIA
- Bąk J.,Wiewióra – Pyka E., Bajkowe spotkania. Program zajęć wychowawczo – profilaktycznych dla uczniów szkoły podstawowej, Kraków 2003.
- Broszkiewicz B., Jarek J., Warsztaty edukacji teatralnej, Wrocław 2001.
- Dylak S., Wprowadzenie do konstruowania programów szkolnych, Warszawa 2003.
- Flemming I., Fritz J., Teatr w szkole, Kielce 2000.
- Grzegrzółka K., Solnicka M., Nasze zabawy w teatr, " Nasz czas" 2002 nr 2.
- Halbig J., Webnert R., Bawimy się wszyscy, Kielce 2000.
- Kacprowicz Z., Maleńki teatrzyk na wielkie okazje, Kraków 2000.
- Komorowska H., O programach prawie wszystko, Warszawa 1999.
- Kubiczek M., Kółko teatralne w szkole podstawowej i gimnazjalnej, Warszawa 2003.
- Lenartowska K., Świętek W., Lektura w klasach I – III, Warszawa 1993..
- Maj A., Nawrocka M., Sorbian – Kardaś E., Stępień M., Inscenizacje i zabawy ruchowe w klasach I – III, Warszawa 2000.
- Mańka Ł., Wykorzystanie ćwiczeń dramowych w nauczaniu wczesnoszkolnym, "Życie szkoły" 2000 nr 8.
- Nakonieczna D., Klasy autorskie w szkołach twórczych, Warszawa 1993.
- Ruszała J.,Wspomaganie rozwoju dziecka metodą teatralną, "Nasz czas" 2002 nr 4
- Stasica J., Rozwijanie fantazji, zainteresowań i zdolności uczniów, zajęcia relaksujace, Kraków 2001.
- Szczepańska M., Edukacja kulturalna dziecka w wieku wczesnoszkolnym, Kraków 2000.
- Śliwerski B., Edukacja autorska, Kraków 1996.
- Teml H., Relaks w nauczaniu, Warszawa 1997.
- Węglińska M., Jak się przygotować do zajęć zintegrowanych,Kraków 2002.
- Wójcik Z. Zabawa w teatr cz.2, Warszawa 1997.
|
