Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie
PrezentacjaForumPrezentacja nieoficjalnaZmiana prezentacji
Rak piersi

Od 01.01.2015 odwiedzono tę wizytówkę 2210 razy.
Chcesz zwiększyć zainteresowanie Twoją jednostką?
Zaprezentuj w naszym informatorze swoją jednostkę ->>>
* szkolnictwo.pl - najpopularniejszy informator edukacyjny - 1,5 mln użytkowników miesięcznie



Platforma Edukacyjna - gotowe opracowania lekcji oraz testów.



 

Szkolenie dla dziewcząt klas I-III L.O. "Rak piersi"
TEST (test przeprowadzono przed szkoleniem w celu zorientowania się w znajomości tematu)

1.Kobiety leczone z powodu raka piersi:
  • powinny do końca życia wykonywać mammografię co 2 miesiące
  • po 5 latach od leczenia radykalnego, jeśli nie występują u nich inne objawy choroby, powinny badać się jak kobiety beż wywiadu w kierunku raka piersi
  • nie muszą po zabiegu operacyjnym poddawać się okresowej kontroli i wykonywać badań obrazowych
  • nie mogą wrócić do pełnej aktywności życiowej
  • nie powinny mieć wykonywanych badań radiologicznych ze względu na narażenie na promieniowanie jonizujące
2. Jak często powinno się przeprowadzać samobadanie piersi?
  • zawsze, gdy się o tym pamięta
  • raz na 2-4 miesiące
  • raz w miesiącu
  • wystarczy badać się raz na rok
  • nie jest konieczne samobadanie piersi
3. Rak piersi jest chorobą:
  • możliwą do wyleczenia, gdy rozpoznana jest w odpowiednim stadium
  • zakaźną
  • przenoszoną drogą krwi
  • występującą jedynie wśród kobiet
  • nieuleczalną, bez względu na stopień zaawansowania stwierdzany w chwili rozpoznania
4. Mastektomia to:
  • cały proces leczenia piersi
  • zabieg operacyjny przeprowadzany w znieczuleniu miejscowym
  • amputacja gruczołu piersiowego
  • inaczej radioterapia gruczołu piersiowego
  • badanie lekarskie
5. Mammografia jest to:
  • graficzne przedstawienie rozmieszczenia patologii w gruczole piersiowym
  • rysunek wykonywany na piersi, wyznaczający obszar naświetlania, w czasie radioterapii
  • badanie przewodów mlecznych gruczołu piersiowego
  • badanie piersi przez lekarza onkologa
  • badanie radiologiczne piersi wykorzystywane do diagnostyki zmian chorobowych gruczołu piersiowego
6. Objawy mogące sugerować występowanie raka piersi to:
  • regularna bolesność piersi w drugiej połowie cyklu miesiączkowego
  • bolesny guzek w piersi, miejscowe zaczerwienienie i obrzęk, wzrost temperatury ciała
  • zmiana kształtu piersi, wciąganie skóry i krwisty wyciek z brodawki oraz powiększone węzły chłonne w dole pachowym
  • szybkie powiększanie się guza w okresie karmienia piersią
  • wzrost masy ciała, obrzęki twarzy i kostek
7. Najmniejszy guzek możliwy do wykrycia, podczas samokontroli piersi przez kobietę regularnie badająca piersi, po odpowiednim przeszkoleniu, ma średnicę:
  • około 1 cm
  • nie mniejszy niż 2 cm
  • powyżej 5 cm
  • nie mniejszy niż 3 cm
  • 10 cm
8. Największa zachorowalność na raka wśród kobiet w Polsce powodują:
  • rak narządu rodnego
  • rak piersi
  • rak jelita grubego
  • chłoniaki
  • rak skóry
9. Guzek wyczuwalny podczas badania w gruczole piersiowym kobiety:
  • może być tylko zgrubieniem tkanki gruczołowej, ale rozpoznanie takie musi być potwierdzone przez lekarza i badanie mammograficzne
  • wymaga obserwacji i dalszej szczegółowej diagnostyki w celu ustalenia jego pochodzenia
  • nie zawsze świadczy o raku piersi
  • wszystkie wymienione twierdzenia są prawdziwe
10. W której grupie kobiet ryzyko zachorowania na raka piersi jest największe?
  • Wśród kobiet długo karmiących piersią
  • Wśród kobiet, u których wcześnie wystąpiła miesiączka i późno menopałza
  • Wśród kobiet pracujących przy prześwietleniach
  • Wśród kobiet nałogowo palących papierosy
  • Wśród kobiet o dużych piersiach
Treśc szkolenia

1. Skąd się wzięła nazwa rak?

Powszechnie używana jest jako określenie różnych typów nowotworów, a przyjęła się z powodu podobieństwa zaawansowanego raka sutka do zwierzęcia wodnego o tej samej nazwie. Jeśli nowotwór rozwija się z tkanki nabłonkowej np. skóry płuc lub gruczołów jest to rak, jeśli rozwija się z tkanki nienabłonkowej np. w obrębie mięsni, chrząstek lub kości, jest to mięsak. Nowotwór, który rozrasta się w tkance chłonnej (limfatycznej), to tak zwany chłoniak. Nowotwór komórek układu krwiotwórczego, który nie rozwija się w postaci guza, to białaczka.

2. Jak powstaje rak?

Przyczyną powstawania raka są mutacje zachodzące w 1 komórce wiele razy. Mutacje, czyli zmiany zapisu informacji genetycznej. Zmutowana komórka może zostać wykryta przez układ immunologiczny, czyli odpornościowy. Jeśli jednak tak się nie stanie zmutowana komórka zaczyna rozwijać się w sposób niekontrolowany przez organizm. Zaczyna ulegać podziałom mitotycznym, w których swoją zmienioną informację genetyczną przekazuje komórkom potomnym, te następnym itd. W ten sposób powstaje guz zarówno złośliwy jak i łagodny.

3. Różnice między nowotworem łagodnym a złośliwym.

Nowotwór złośliwy:
  • jego komórki w bardzo szybkim tempie się dzielą
  • rosną bezładnie
  • przerastają zdrowe tkanki
  • uwalniają związki chemiczne, które stymulują do rozwoju naczynia krwionośne, które
  • dostarczają komórkom nowotworowym pokarm i tlen
  • po uszkodzeniu naczyń krwionośnych wędrują wraz z krwią do innych części ciała tworząc przeżuty
Nowotwór łagodny:
  • komórki dzielą się powoli
  • komórki tworzą zbitą masę
  • nie przerastają zdrowych tkanek
  • nie powodują powstawania nowych naczyń krwionośnych
  • nie tworzą przerzutów
4. Czynniki rakotwórcze - kancerogenne
Są to czynniki, które zwiększają prawdopodobieństwo zajścia mutacji.

Czynniki chemiczne- azbest, benzen, arsen, chrom, nikiel, sadza, smoła, oleje mineralne, chlorek winylu, pył drzewny, węglowodory aromatyczne, dym tytoniowy, estrogeny, z nawet witaminy w dużych dawkach.

Czynniki fizyczne – promieniowanie jonizujące (Roentgena, radu i innych izotopów promieniotwórczych) oraz promieniowanie nadfioletowe (słoneczne i lamp kwarcowych)

Czynniki biologiczne – wirusy np. zapalenia wątroby typu B, wirus HIV i wirus opryszczki narządów rodnych.

5. Czynniki ryzyka zachorowania na raka piersi.

WIELKOŚĆ I RODZAJ RYZYKA

1-2 razy większe
  • miasto jako miejsce zamieszkania
  • wczesny wiek I miesiączki
  • późny wiek menopauzy
2-3 razy większe
  • wysoki stan socjoekonomiczny
  • wiek I porodu po 30 r.ż
  • otyłość
  • łagodne zmiany w sutku
  • niezachodzenie w ciążę
3-4 razy większe
  • 2 raki sutka u najbliższych krewnych
  • napromieniowanie na okolicę sutka z innych powodów niż rak sutka
Ponad 5 razy większe
  • 3 raki sutka u najbliższych krewnych
  • rak drugiego sutka lub 2 raki sutka u krewnych pierwszego stopnia, które zachorowały przed 50 r.ż.
Ponad 20 razy większe
  • wiek powyżej 50 lat w porównaniu do wieku 35-39 lat
  • obecność charakterystycznych mutacji BRCA-1
  • Położenie geograficzne
    • najczęściej rak piersi występuje w krajach zachodnich najmniej w Afryce i Azji
    • chorują zwykle kobiety białe żyjące w dość chłodnym klimacie, w krajach wysoko rozwiniętych (jest to związane z rasa, klimatem, sposobem odżywiania, rodzajem przebytych chorób, kultura i stylem życia, sposobem planowania rodziny, wiekiem zajścia w I ciążę, liczba dzieci, popularność karmienia piersią)

  • Wiek
    • ryzyko zachorowania wzrasta wraz z wiekiem po 35 r.ż.
    • najwięcej zachorowań pomiędzy 50 – 70 r.ż.(wraz z wiekiem kobieta bardziej jest narażona na działanie czynników ryzyka)

  • Czynniki genetyczne
    • 10% wszystkich raków piersi spowodowanych jest uwarunkowaniami genetycznymi
    • im więcej chorych w rodzinie, im większy stopień pokrewieństwa z nimi tym większe prawdopodobieństwo zachorowania (jeśli matka miała obustronnego raka piersi to córka ma 50% „szans” na zachorowanie)

  • Promieniowanie jonizujące
    • u kobiet, które otrzymywały w przeszłości duże dawki promieni rentgenowskich podczas wykonywania zdjęć radiologicznych rak sutka rozwija się znacznie częściej
    • kobiety z Hiroszimy i Nagasaki bardzo często chorują

  • Aborcja i poronienia
    • ryzyko na zachorowanie jest znacznie wyższe u kobiet, które poddały się, chociaż raz zabiegowi aborcji

  • Karmienie piersią
    • chroni kobietę przed rozwojem raka
    • specjaliści twierdzą, że karmienie piersią, chociaż kilka tygodni zmniejsza ryzyko zachorowania

  • Alkohol
    • nadmierne spożywanie alkoholu zwiększa ryzyko zachorowania, ponieważ zaburzony jest metabolizm estrogenów w wątrobie (tam też ulega rozkładowi alkohol)
    • przy nadmiernym spożyciu alkoholu wątroba traci zdolności metabolizowania estrogenów, prowadząc do podwyższenia tego hormonu we krwi, co zwiększa ryzyko zachorowania

  • Dieta
    • duża zawartość tłuszczów zwierzęcych w pokarmach
    • zmniejsza ryzyko dieta zawierająca dużo warzyw i mało mięsa
    • otyłość zwiększa ryzyko zachorowania (u kobiet otyłych trudniejsze jest wykrywanie zmian w piersiach, a komórki tłuszczowe wytwarzają dodatkowe estrogeny)

  • Czynniki hormonalne endogenne Zwiększenie ryzyka zachorowania wzrasta
    • u kobiet, u których I miesiączka wystąpiła przed 12 r.ż.
    • u kobiet, u których klimakterium wystąpiło powyżej 55 r.ż.
    • u kobiet, które nie rodziły
    • u kobiet, które rodziły po raz I po 30 r.ż.

  • Czynniki hormonalne egzogenne * hormonalne środki antykoncepcyjne – przypuszcza się, że wpływają na rozwój choroby nie na jej zapoczątkowanie
    • mogą być ryzykiem dla kobiet, które brały je 8 lat przed I zajściem w ciąże
    • mogą zwiększać ryzyko kobiet obciążonych genetycznie
    • tabletki złożone tylko z progesteronu nie wpływają na rozwój choroby
    • tabletki zawierające progesteron i estrogeny mogą wpływać szczególnie u kobiet, które przyjmują je dłużej niż 8 lat *hormonoterapia zastępcza
    • stosowani HTZ w czasie przekwitania wzmaga ryzyko o ok. 6%
    • przy okresie 10 lat stosowania HTZ ryzyko wzrasta o 30 %

  • Rak macicy, jajników i sutka
    • u kobiet z tymi nowotworami ryzyko zachorowania jest 2 x większe niż w całej populacji kobiet
    • u kobiet po leczeniu raka piersi ryzyko powstania raka w drugim sutku wzrasta co roku o 1%

  • Płeć
    • na 100 kobiet choruje 1 mężczyzna
6. Podstawowe wiadomości o raku piersi

Jest jednym z najczęstszych i najgroźniejszych nowotworów złośliwych kobiet
  • W Polsce stanowi 12% wszystkich zachorowań na raka
  • Jest na I miejscu, jeśli chodzi o przyczynę zgonów w populacji żeńskiej
  • Nie każdy guz wykryty w piersi jest rakiem
  • Na 10 kobiet, u których stwierdzono raka piersi 6-7 kobiet może być leczonych bez mastektomi
  • Każda kobieta, która odkryje zgrubienie w swojej piersi powinna zgłosić się do lekarza
  • W większości przypadków nie jest to rak złośliwy, ale jeśli się okaże, że jest złośliwy szybkie leczenie zwiększa prawdopodobieństwo wyleczenia
  • Guz pierwotny u ponad 50% chorych umiejscowiony jest w górno – zewnętrznym kwadrancie piersi
  • Pierwszym etapem rozprzestrzeniania się nowotworu są przerzuty do węzłów chłonnych
  • Przerzuty odległe, do których dochodzi drogą krwi powstają najczęściej w kościach, płucach, wątrobie i mózgu
7. Objawy raka piersi
  • wciąganie lub sterczenie brodawki
  • zmiana wielkości lub kształtu piersi
  • różne zachowanie się piersi podczas podnoszenia ramion
  • obrzęk piersi
  • zmiany skórne wokół brodawki
  • wyciek z brodawki, zwłaszcza krwisty
  • zaczerwienie, stwardnienie i zgrubienie skóry
  • "skórka pomarańczowa"
  • powiększenie węzłów chłonnych w dole pachowym
  • poszerzenie żył skóry piersi
  • owrzodzenie skóry piersi
  • obrzęk ramienia
  • bóle spowodowane przerzutami odległymi
  • u ok.15%-25% guz może nie być wyczuwalny
  • guzek rakowy jest pojedynczy, niebolesny, o nieregularnym kształcie, nieruchome wobec skóry
8. Samobadanie piersi
Samobadanie piersi składa się z dwóch etapów:
  • oglądania stanu piersi
  • badania dotykowego – palpacyjnego
  • Oglądanie stanu piersi – pozycja stojąca
    • należy stanąć przed lustrem powieszonym na ścianie, w dobrze oświetlonym pomieszczeniu, ciepłym, gdzie można się skupić i zachować prywatność
    • piersi należy oglądać w kilku „pozycjach”
      • z rękami na biodrach
      • z rękami podniesionymi do góry
      • z rękami opuszczonymi wzdłuż tułowia
      • w pozycji pochylonej
    • w każdej pozycji oceniamy kształt i symetrię całych piersi oraz dołów pachowych
    • należy zwrócić uwagę na kształt, wielkość piersi, ich ułożenie i konsystencję
    • należy obejrzeć skórę, zwracając uwagę na przebarwienia, rozstępy, włosy
    • następnym etapem jest ocena otoczek brodawkowych ich kształtu, wielkości
    • ocena brodawek, szczególnie czy nie są wciągnięte

  • Badanie dotykowe – pozycja stojąca i leżąc
    • badanie to wykonuje się raz w miesiącu zawsze w tym samym czasie, 3-4 dni po miesiączce, kiedy piersi nie są bolesne i nadwrażliwe
    • należy dotykać skóry piersi całą długością palców, a badać opuszkami palców
    • trzeba rozpoczynać badanie zawsze w tym samym miejscu
    • wykonywać zawsze pełne samobadanie, tzn. pierś, okolicę nad- i podobojczykową oraz pachową
    • oceniać brodawkę, otoczkę brodawkową, skórę i miąższ piersi

NALEŻY PAMIĘTAĆ
  • pierś w dotyku powinna mieć strukturę rozluźnionego pośladka
  • torbiel piersi przypomina konsystencją i sprężystością gałkę oczną
  • guzek piersi z ograniczona ruchomością skóry nad nim przypomina chrząstki nosa

Izabela Sokół
nauczyciel biologii w ZS Nr 31 w Warszawie

Umieść poniższy link na swojej stronie aby wzmocnić promocję tej jednostki oraz jej pozycjonowanie w wyszukiwarkach internetowych:

X


Zarejestruj się lub zaloguj,
aby mieć pełny dostęp
do serwisu edukacyjnego.




www.szkolnictwo.pl

e-mail: zmiany@szkolnictwo.pl
- największy w Polsce katalog szkół
- ponad 1 mln użytkowników miesięcznie




Nauczycielu! Bezpłatne, interaktywne lekcje i testy oraz prezentacje w PowerPoint`cie --> www.szkolnictwo.pl (w zakładce "Nauka").

Zaloguj się aby mieć dostęp do platformy edukacyjnej




Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie