Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie
PrezentacjaForumPrezentacja nieoficjalnaZmiana prezentacji
Drama w pracy z dzieckiem

 

Warunkiem prawidłowego funkcjonowania dziecka jest zaspokojenie jego potrzeb. Zatem celem pracy nas, wychowawców, pedagogów jest stworzenie im takich warunków, w których potrzeby te będą zaspokojone. Jedną z form pracy z dzieckiem jest drama, która zapewnia zaspokojenie potrzeby bezpieczeństwa dzieci, potrzeby uznania, potrzeby dodatniej samooceny, potrzeby samorealizacji oraz pozytywne kontakty emocjonalne z innymi. Drama uczy też samodzielności myślenia i działania, aktywności i otwartości, rozwija emocje i fantazję, a jej zespołowy charakter pracy kształtuje dyscyplinę, uczy zgodnego współżycia i współdziałania Ważne jest jednak aby wychowawca najpierw dobrze poznał dzieci, aby umożliwić im stworzenie takich sytuacji, w których będą mogli się wykazać, osiągnąć sukces i być docenionymi. Opracowałam poniższy artykuł na posiedzenie rady pedagogicznej aby zaprezentować jakie możliwości poznania dziecka daje praca tą metodą oraz jak możemy pomóc dziecku dojrzewać do samodzielnego podejmowania decyzji i poznawać odpowiedzi na pytania dotyczące własnej tożsamości. Ja w swojej pracy wychowawczej stosuję tę formę pracy w celu rozwiązania sytuacji konfliktowych występujących w grupie.

1.Rys historyczny

     Pojęcie drama wywodzi się z języka greckiego i oznacza czynność, akcję lub po prostu działanie. Opiera się na emocjach tkwiących w każdej jednostce. Podstawą współczesnej teorii dramy stanowi pogląd na edukację Montaigne’a, który uważał, że, -dziecko powinno nie tyle powtarzać co odgrywać zadaną lekcję-. Podobny pogląd reprezentował Rousseau, który wręcz zalecał odgrywanie ról. Mówiąc o edukacji dzieci i młodziezy zwracał uwagę, iż -trzeba pamiętać, że wszystko to powinno być tylko zabawą, łatwym i swobodnym nadawaniem kierunku tym ruchom, których wymaga od nich natura: sztuką urozmaicania ich rozrywek, czyniąc je przyjemniejszymi tak, aby żaden przymus nie zmienił ich w pracę-.

     Poglądy Rousseau stworzyły zręby nowoczesnej koncepcji wychowania. Drama jest sposobem pracy z dzieckiem, który koresponduje z ideą Nowego Wychowania, mającą swe źródło w myśli pedagogicznej Jana Jakuba Rousseau i Johanna Heinricha Pestalozziego, a zapoczątkowaną przez Johna Deweya i rozwiniętą przez innych pedagogów. Opowiadają się oni przeciwko szkole o charakterze czysto dydaktycznym, związanym z przekazywaniem wiedzy i nauczaniem książkowym opartym na werbalnie podawanych informacjach, które uczeń musiał zapamiętać. Był to ruch skierowany przeciwko traktowaniu każdego ucznia jako repliki określonego wzorca, bez zwracania uwagi na naturalne różnice. Ruch ten głosił prawo dziecka do rozwoju w atmosferze wolności. Jego założeniem było uzależnienie zasad, treści i metod kształcenia od psychicznych właściwości dziecka, jego potrzeb i zainteresowań. Odwoływano się więc do naturalnej aktywności dziecka i zwracano uwagę na różnorodne formy ekspresji, w których mogłaby się ona wyrażać. Zaczęto wprowadzać aktywne metody edukacyjne, bliskie potrzebom dziecka i zgodne z jego rozwojem. Nie odrzucając jednak istnienia i funkcji szkoły, lecz dążąc do jej odnowy. Zwrócono uwagę na indywidualne potrzeby dziecka, jego przeżycia i zainteresowania ujawniające się najpełniej w zabawie, w działalności typu funkcjonalnego, opartej na kształceniu zmysłów, czy też aktywności intelektualnej związanej ściśle z praktyką i doświadczeniami dziecka.

     Nowe Wychowanie chciało pobudzić umysł dziecka przez kontakt z rzeczami, które ono samo wykonuje. Popularność zyskało hasło Deweya Learning by doing - "uczenie się przez działanie". Zmieniła się funkcja nauczyciela: ma on umożliwić dziecku odkrywanie rzeczywistości poprzez jego własną aktywność. Powinien znać swoich uczniów, by im pomagać w kształceniu umysłu i osobowości.

     Drama wywodzi się nurtu tego wychowania i zakłada, że dziecko jest swoistym i autonomicznym „układem” przetwarzającym napływające informacje w specyficznie pojmowanym akcie twórczym.

2.Psychologiczno - pedagogiczne podstawy dramy.

     Istota dramy wiąże się z jednej strony z takimi pojęciami jak wyobraźnia i ekspresja twórcza, z drugiej - zabawa. Wyobraźnia określana jest przez psychologów jako proces psychiczny, którego istota polega na tworzeniu nowych obrazów przedmiotów lub zjawisk na podstawie elementów dawnych spostrzeżeń. Szerzej wyobraźnia definiowana jest jako zdolność człowieka do przekraczania granic własnego doświadczenia.

     Każdy człowiek rodzi się obdarzony zadatkami wyobraźni. Nie każdy jednak ma szansę ją rozwijać i korzystać z niej w ciągu całego życia. Dla niektórych przygoda z wyobraźnią kończy się już we wczesnym dzieciństwie. A dzieje się to za sprawą dorosłych nie rozumiejących sensu i wartości wchodzenia na inne obszary niż realnie istniejąca rzeczywistość. Nie rozwijanie wyobraźni u dzieci to jeden z największych grzechów jaki może popełnić nauczyciel, wychowawca, rodzic, gdyż „człowiek składa się z ciała, umysłu i wyobraźni” - jak powiedział John Mansfield - jego ciało jest niedoskonałe.

     Ekspresja twórcza pozostaje w bezpośrednim związku z wyobraźnią, a w konsekwencji rodzi się aktywność i postawa twórcza.W literaturze pedagogicznej ekspresja twórcza jest dostrzegana głównie w kontekście uprawiania sztuki. Zasada swobodnej ekspresji twórczej na zajęciach z muzyki, plastyki, teatru czy tańca zyskała ogromną popularność. W dzisiejszych koncepcjach wychowania estetycznego mówi się o rozszerzeniu pola ekspresji twórczej i przenoszeniu jej z dziedzin artystycznych na inne, związane z całym kształceniem szkolnym i pozaszkolnym. Dyspozycje twórcze, podobnie jak wyobraźnia, mogą i powinny być rozwijane. Postawa twórcza prowadzi bezpośrednio do twórczości, a ta jest niezbędnym warunkiem doskonalących zmian w każdej niemal dziedzinie życia. Wynika z tego wniosek o konieczności zwrócenia uwagi na kształcenie dyspozycji twórczych człowieka.

     Refleksja ta nie znajduje jednak wyraźnego odbicia w programach szkolnych, rzadko też jest realizowana w życiu codziennym, bowiem kroczenie drogą znanych rozwiązań jest łatwiejsze i nie wymaga większego wysiłku ani ryzyka Zabawa jest jedną z podstawowych form działalności człowieka. Pełni wiele różnych funkcji. Przede wszystkim, umożliwiając zaspokojenie indywidualnych potrzeb i zainteresowań, ułatwia dziecku wchodzenie w życie społeczne, poznawanie rzeczywistości i dostosowywanie jej do własnych potrzeb. Umiejętność zabawy jest warunkiem prawidłowego rozwoju psychospołecznego człowieka. Dziecko jest w stanie samo wymyślić zabawę, w której najczęściej naśladuje działania ludzi dorosłych. Przywołuje w niej obserwacje dotyczące ich życia, autentycznych sytuacji, ogląda je na filmach, czyta o nich w książkach itd. Charakterystyczne jest to, że świat ludzi dorosłych wydaje się dziecku fascynujący, a odgrywanie ról osób, które wywołały jego szczególne zainteresowanie stanowi wręcz wewnętrzny imperatyw. Drama jest zatem naturalną konsekwencją tego pierwotnego sposobu przyswajania świata przez człowieka.

3.Drama a teatr.

      Głównym sposobem pracy w dramie jest wchodzenie w role i odgrywanie określonych sytuacji. Słowo „rola” kojarzy się ze sztuką teatralną i wydawać by się mogło, że to forma pracy, która ma wiele wspólnego z teatrem. Drama jednak nie jest ani teatrem, ani spektaklem, ani aktorstwem. Różnice są zasadnicze:
  • teatr jest formą komunikacji pomiędzy widzem i aktorem, w dramie nie ma takiego podziału - wszyscy uczestnicy są zjednoczeni we wspólnej akcji, nawet jeśli pracują odmiennymi środkami;
  • sztuka teatralna realizowana jest na podstawie gotowego scenariusza, drama natomiast jest strukturą maksymalnie otwartą, w której możliwe jest włączanie nowych treści, jak i wielość interpretacji - określona jest tylko sytuacja wyjściowa, dalej jest sporo miejsca na improwizację;
  • praca w teatrze wymaga talentu, aktor gra aby wzbudzić uczucia i refleksję w widzach, udział w dramie jest możliwy dla wszystkich - jedynym warunkiem jest wczucie się w jakąś postać osobiście albo przeżywanie określonej sytuacji;
  • aktor musi posiadać umiejętność posługiwania się różnymi środkami wyrazu (gesty, modulacja głosu, dykcja itd.) w dramie koncentrujemy się na samej sytuacji, a nie na wyrazie zewnętrznym - dziecko musi zachowywać się naturalnie, aby dana „rola” nie stała się groteskowa;
     W dramie najważniejsze są przeżycia dzieci, a nie forma wypowiedzi. Uczestnicy dramy nie muszą posiadać zdolności aktorskich. Ważne jest wczucie się w określona sytuację, wejście w rolę, być i działać, a nie -grać. Zadaniem nie jest pokaz, ale wyobrażenie siebie - jakbym rozwiązał postawiony problem, gdybym był w danej sytuacji. Wejście w role może przybierać dwie formy: albo dziecko pozostaje sobą w nowej sytuacji, albo stara się być w sytuacji postaci, którą nie jest np. rodziców. Zadaniem nauczyciela jest wprowadzenie dziecka w problem, który ma być rozwiązany poprzez przybliżenie sytuacji wyjściowej. Natomiast zadaniem uczniów jest go rozwiązać poprzez zaangażowanie się w role. Ważne efekty uzyskuje się na każdym etapie dokonującego się procesu.

4.Techniki i struktura dramy.

      Podstawą dramy jest rola, którą mamy do odegrania. Rzadko jednak się zdarza, aby w trakcie sesji dramowej wykorzystana była tylko jedna forma pracy. Wybór techniki dramowej zależy od cech indywidualnych grupy i tematu, który chcemy zrealizować.

Do najczęściej stosowanych przez nauczycieli technik dramy należą
  • Rozmowa - jest to najprostszy sposób bycia w roli. Jej zaletą jest to, że można ją przeprowadzać w każdych warunkach, łatwo w nią zaangażować wszystkich uczniów, doskonale rozwija wyobraźnie, myślenie, angażuje emocjonalnie.
  • Wywiad - istotą tej metody jest prowadzenie improwizowanej rozmowy w konwencji wywiadu. Może to być forma konferencji prasowej lub sondy ulicznej. Role mogą przyjmować zarówno ci, którzy przeprowadzają wywiad jak i ci, którzy wywiadu udzielają.
  • Ćwiczenia pantomimiczne, tzw. etiuda - często stosowane w pracy z małymi dziećmi. Sprzyjają rozwijaniu plastyki ciała, koncentracji, fantazji itp. Mogą to być zabawy z wyobrażonymi przedmiotami lub ćwiczenia stymulujące.
  • Improwizacja - ma miejsce, gdy kilka osób otrzymuje role oraz temat i próbują działać zgodnie z postawionym zadaniem, jednak bez scenariusza. Oparte są często na osnowie opowiadania nauczyciela lub na podstawie utworu literackiego.
  • Rzeźba - to ćwiczenia polegające na przybieraniu przez ucznia nieruchomego wyrazu ciała, które ma komunikować uczucie lub sytuację. Może być przygotowana indywidualnie lub w parach.
  • Obraz bez ruchu, stop - klatka - to skomponowany przez wykonawców wizerunek zdarzenia zatrzymanego w najbardziej dramatycznym momenciei utrwalonego przez chwilę w bezruchu, jak na fotografii.
  • Film - stanowi jakby kontynuację stop - klatki. Jego akcja może przebiegać w tempie zwolnionym, może tez być w każdej chwili zatrzymana lub cofnięta.
  • Rysunek - jest techniką plastyczną, która znajduje szerokie zastosowanie w różnych klasach szkoły podstawowej. Może to być realistyczny lub fantastyczny portret postaci literackiej lub przedmiotu należącego do postaci.
  • Ćwiczenia pisemne - (list, dziennik - pamiętnik). List prowadzony jest, kiedy fikcyjny bohater, którego problemami się zajmujemy, nie żyje, zginął, wyjechał. List ma za zadanie przybliżyć nieobecną postać, czasem odkryć jej tajemnicę. W podobnych sytuacjach wprowadzany jest pamiętnik, który może być odczytany przez osobę, która go posiada lub znalazła po latach.
Chociaż na zajęciach z dramą nie można przewidzieć rozwiązań problemów, ani odpowiedzi uczniów to ma ona jednak swoją strukturę a mianowicie:
  1. Wprowadzenie nauczyciela.
  2. Przygotowanie się uczniów do wejścia w role, w formie różnych technik.
  3. Odegranie ról przez uczniów.
  4. Omówienie pracy uczniów.
      Punktem wyjścia pracy metodami dramowymi jest zawsze określona sytuacja. Jest w niej zawarte jakieś napięcie, jakiś problem. Sytuacja ta może być wzięta z życia, zaczerpnięta z tekstów literackich lub wymyślona. Uczestnicy zajęć wchodzą w role bohaterów tejże sytuacji. Istotnym elementem działania jest pokazywanie swojego sposobu przeżywania danej sytuacji poprzez ciało, mimikę, gest, głos. Uczestnicy poprzez grę próbują rozwiązać dany problem. Nie jest to rzeczywiste działanie, mimo to stanowi jakąś formę doświadczenia, jest czymś w rodzaju próby generalnej przed działaniem w rzeczywistej sytuacji. Jest to uczenie się poprzez działanie.

      Sytuacja wyjściowa w dramie ma zawsze charakter otwarty. Nie ma gotowego scenariusza dalszego rozwoju sytuacji. To grupa lub dziecko tworzą scenariusz, własną wersje dalszego ciągu wydarzeń. I tę wersję rozwoju wydarzeń przedstawiają na forum ogólnym wykorzystując różne techniki dramowe. Po prezentacji efektów pracy konieczne jest pogłębienie rozumienia przedstawionych sytuacji. Poprzez właściwie prowadzoną rozmowę można pobudzić refleksję uczestników nad przedstawionymi sytuacjami, sprowokować do odkrywania prawdy o życiu.

5.Praca metodą dramy.

     Nauczyciel podejmujący pracę metoda dramy musi jasno określić:
  • cel, jaki chce osiągnąć
  • zaplanować sytuację wyjściową
  • miejsce rozgrywania się akcji fikcyjnej
  • przewidzieć role dla uczniów i siebie
  • zastanowić się do jakich refleksji i postaw chce doprowadzić
Aby uniknąć chaosu i nieporozumień, należy przed przystąpieniem do realizacji materiału metodą dramy zapoznać uczniów z określonym kodem znaków np. ręka w górze - cisza. Natomiast w celu wydobycia autentycznych, spontanicznych odczuć, nauczyciel wydaje polecenie np. jesteś w środku pustyni - nie sugeruje już jak się ma to -zagrać.

Nauczyciel stosując technikę dramy powinien pamiętać:
  • o tym, że sprawy, którymi będą się zajmować uczniowie powinny być im bliskie;
  • o zachowaniu taktu pedagogicznego i życzliwości przejawiającej się w nie wypowiadaniu ocen wartościujących poszczególnych uczniów;
  • o pozwoleniu uczniom na rozwój umiejętności obserwacji, rozmowy, logicznego myślenia, wyciągania wniosków, wartościowania, argumentowania;
  • o kształtowaniu i ukazaniu wartości wspólnego dochodzenia do wiedzy, kształtowania postaw;
  • o poszanowaniu sposobów dochodzenia do refleksji, a nie sugerowania odpowiedzi;
  • o tym, że w trakcie trwania dramy ważne jest myślenie i logiczne wynikanie. Stąd nie należy natychmiast korygować błędów językowych w sposób niweczący pracę.
Artykuł opracowała mgr Jadwiga Pilarz w oparciu o:
  1. H.Machulska, A.Pruszkowska, J.Tatarowicz: Drama w szkole podstawowej.
  2. K.Pankowska: Pedagogika dramy.
  3. K.Pankowska: Edukacja przez dramę.
  4. H Machulska: Przewodnik po dramie, w „Drama - poradnik dla nauczycieli i wychowawców „2002/2003 nr.44.
  5. Wiadomości internetowe.

Jeżeli zauważyłeś jakieś nadużycia w prezentacji napisz o tym poniżej i wyślij je do nas:
INFORMACJE O PREZENTACJI

Ostatnią zmianę prezentacji wykonał: Szkolnictwo.pl.
IP autora: 83.21.195.174
Data utworzenia: 2008-09-01 22:42:13
Edycja: Edytuj prezentację.

HISTORIA PREZENTACJI

Szkolnictwo.pl (83.21.195.174) - Prezentacja (2008-09-01 22:42:13) - Edytuj prezentację.





Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie