11 listopada obchodzimy Święto Niepodległości. Zabory, niewola, wolność to trudne do zrozumienia pojęcia, szczególnie dla uczniów klas
I-III. Przedstawienie zrealizowane na podstawie poniższego scenariusza w obrazowy sposób przybliżyło to święto wszystkim uczniom mojej szkoły.
SCENARIUSZ UROCZYSTOŚCI
Z OKAZJI ROCZNICY
ODZYSKANIA PRZEZ POLSKĘ NIEPODLEGŁOŚCI
1. Wspólne odśpiewanie hymnu
2. NARRATOR:
Spotykamy się
dzisiaj na apelu z okazji 88 rocznicy odzyskania niepodległości przez Polskę.
Uroczystość poświęcona jest Ojczyźnie i wolności. 11 Listopada to symbol
miłości ojczyzny, walki o wolność, symbol wiary i symbol zwycięstwa. Przed
chwilą odśpiewaliśmy hymn państwowy stojąc z powagą na baczność. Oddając
szacunek symbolom narodowym, oddajemy go tym wszystkim Polakom, którzy w
różnych momentach historycznych walczyli i ginęli za Ojczyznę – Polskę. Bo tak
się składa, że dzieje naszego kraju to rzadko dni szczęśliwe i spokojne, tak
jak obecnie. Częściej życiu naszych rodaków towarzyszyła groza, lęk przed
wrogiem – sąsiadem, niewola i walka o wolność.
3. SCENA
I
(biesiada szlachecka
przy suto zastawionym stole, podkład – P. Czajkowski)
KONARSKI:
A zaczęło się od ulubionej przez naszych przodków, znanej w
całej Europie demokracji szlacheckiej. Jest początek XVIII w., tradycyjna
biesiada szlachecka. O czym to nasi waszmościowie dyskutują?
SZLACHCIC I:
Ustrój Rzeczypospolitej jest najlepszy na świecie! Nawet
niebo jest urządzone na wzór Polski!
SZLACHCIC II:
Panowie bracia, liberum veto to złotej wolności
naszej źrenica! Gdyby go zabrakło, zła większość mogłaby przeważyć dobrą
mniejszość.
SZLACHCIC III:
Ja tylko czekam, jak mi, kto dobrze zapłaci, zawołam veto! I
każdy sejm zerwę!
SZLACHCIC IV:
O! Nie jest dobrze waszmościowie! Na jednego naszego
żołnierza wypada bez mału sześciu pruskich i czternastu rosyjskich! Ojczyzna
nasza w wielkim niebezpieczeństwie.
SZLACHCIC I:
Gdyby Rzeczpospolita miała silną armię, król jegomość
rozzuchwaliłby się i wolności nam odebrał!
SZALCHCI IV:
Mości dobrodzieje! Do niczego nie dojdzie! Może by nakazać,
jaki porządek!
STANISŁAW KONARSKI:
(drwiąco) A po cóż to? Tak przecież w naszym kraju radzą
sejmiki. A nic z tego nie wychodzi. Kłótnie i strata czasu. Toć prawdziwy
sejmik!
(poważnie z trwogą) Wasz gniew kierujcie przeciwko królowi.
Mało kto z was rozumie, w jakiej trudnej sytuacji znalazł się król i ojczyzna,
któremu przecież sama szlachta uniemożliwiła przeprowadzenie zamian w państwie,
bojąc się utraty swoich przywilejów. Musiało dojść do katastrofy.
4. Scena
II
NARRATOR:
W 1795r. Polska zniknęła z mapy Europy. Rosja, Austria i
Prusy podzieliły między siebie terytorium Rzeczypospolitej.
(na scenę wbiegają 3 dziewczynki ubrane na czarno przepasane
szarfami z nazwami państw zaborczych, wykonują szalony taniec z tkaninami w
kolorach ognia , następnie szarpią dziewczynkę-POLSKĘ, ubraną w biało-czerwone
szaty – podkład Bethoven V Symfonia)
NARRATOR:
Polacy znaleźli się pod władzą trzech państwa, uzależnieni
od obcych praw. Rzeczpospolita szlachecka przestała istnieć, ale istniał naród,
który nie wyzbył się myśli o odzyskaniu niepodległości.
5. Scena
III (podkład F. Chopin)
(Chopin wchodzi na scenę, zaczyna grać)
POETA:
Polsko! Ojczyzno moja! Ty jesteś jak zdrowie. Ile Cię trzeba
cenić ten tylko się dowie, kto Cię stracił! Dziś piękność w całej twej ozdobie
widzę i opisuję, bo tęsknie po tobie.
(żołnierz "wygania" poetę)
ŻOŁNIERZ:
Najbardziej aktywni patrioci opuścili "okaleczoną"
Polskę. Znaleźli schronienie w różnych
państwach. Postanowili walczyć różnymi metodami; jeden piórem... inni
szablą. {Wiedzieli, że ojczyzna w sercach się zaczyna, że naród przetrwa.}-
W walkach z zaborcami polscy patrioci przypominali światu o
istnieniu narodu, który nigdy nie pogodził się z obcym panowaniem. Oto niektóre
charakterystyczne hasła narodu!
monologi artystów...
UCZEŃ II:
Huk armat, szczęk pałaszy, zaborców wnet odstraszy.
UCZEŃ III:
Poniszczyć wrogów roty- to polskich synów cnoty.
UCZEŃ IV:
Nieraz Polak walczył, płoszył, gromił .Ale na obce-on się
nigdy nie łakomił.
UCZEŃ II:
A maksymą do walki było hasło! Hej bracia w imię Boże, Bóg
nam dopomoże.
UCZEŃ III:
Męstwo w sercu, śmiałość w słowie-w tej postawie szli
ojcowie po niepodległość.
ŻOŁNIERZ:
A droga powrotu do wolnej Polski była niezmiernie trudna.
Prowadziła przez walki powstańcze Insurekcji Kościuszkowskiej..
6. Scena
IV (podkład P. Smetana)
KOSYNIER:
Biliśmy się pod Racławicami od trzeciej po południu do
godziny ósmej wieczór. Otrzymaliśmy plac bitwy, wzięliśmy 11 armat wielkiego i
mniejszego kalibru z zaprzęgami i amunicją do nich należącymi. Wzięliśmy
sztandar kawalerii, pułkownika, kapitana, wiele orderów i znaków oficerskich i
wojsko zwycięskie wykrzyknęło n placu bitwy: Wiwat Naród! Wiwat Wolność!
Dalej chłopcy, dalej żwawo,
Otwiera się dla nas żniwo,
Rzućmy pługi, rzućmy radło,
Trza wojować, kiej tak padło
Niechaj baba gospodarzy,
Niech pilnują roli starzy,
My parobki, zarodniki,
Rzućmy cepy, bierzmy piki.
Jeszcze i nam Bóg poszczęści
Nie żałujmy na nich pięści,
Mamy w ręce po pięć palców,
Bimy dobrze tych zuchwalców.
Posprzedajmy woły z wozem,
Śpieszmy wszyscy za obozem.
Posprzedajmy i poduszki,
A przystańmy do Kościuszki!
(fr. Opery "Krakowiacy Góral" w tle relacji
kosyniera)
Wiadomość o naszym zwycięstwie lotem błyskawicy rozeszła się
po kraju, napełniła wszystkich duchem bojowym i stała się sygnałem do walki z
zaborcą.
Ale wojska zaborców były silniejsze; nikt w Europie nie
protestował, nikt Polakom nie przyszedł z pomocą. Kapitulacja była
nieunikniona.
7. Scena
V (podkład hymnu)
JÓZEF WYBICKI:
O waleczności Polaków i gotowości umierania za ojczyznę
wiedział generał francuski Napoleon Bonaparte. Miał dla nich wiele współczucia,
a nawet obiecywał pomoc. Dzięki jego poparciu w północnych Włoszech- w
Lombardii powstały Legiony Polskie, na czele których stanął gen. Jan Henryk
Dąbrowski.
Kiedy przyjechałem do Mediolanu, mój przyjaciel gen. Jan
Henryk Dąbrowski oprowadził mnie po koszarach. Ogromnie wzruszony widokiem
wojska polskiego i niespotykanym patriotyzmem żołnierzy i oficerów, ułożyłem
pieśń na ich cześć. Nazwałem ją " Mazurkiem Dąbrowskiego", a
powtarzające się słowa refrenu " Marsz, marsz Dąbrowski z ziemi włoskiej
do Polski" miały budzić nadzieję, że ten marsz triumfalny nastąpi wkrótce.
8. Scena
VI ( podkład F. Chopin)
NARRATOR:
Pieśń z muzyką zaczerpniętą z melodii ludowej śpiewali
wszyscy żołnierze-śpiewali i polubili. Później towarzyszyła ona Polakom w
walkach wyzwoleńczych w następnych dziesięcioleciach. Jej proste słowa wyrażały
tęsknotę za wolną ojczyzną, a jednocześnie wskazywały drogę do niepodległości:
"Dał nam przykład Bonaparte, jak zwyciężać mamy"
(Chopin "gra" mazurka-utwór optymistyczny)
8. Scena
VII ( podkład F. Chopin)
OJCIEC DO SYNA:
Lata mijały, na ziemiach polskich dorastały nowe pokolenia
zrodzone w niewoli. Młodzi, jak ich ojcowie i dziadkowie, żyli myślą o
wyzwoleniu z jarzma zaborców. W tym czasie powstały wielkie dzieła naszych
poetów, pisarzy, malarzy i kompozytorów. Niektórzy z nich tworzyli na
emigracji, ale przecież nie tylko w kraju, by podnieść ich na duchu, pouczyć i
pocieszać. Twórcy sławili bohaterów, przypominali dzieje Polski.
POETA:
O Polsko! Święte Twe imię!
Ojczyzno moja, na końcu upadła!
Zamożna kiedyś i w sławę i w siłę!
Ta co od morza, aż do morza władała.
Kawałka ziemi nie ma na mogiłę.
SYN:
Inne narody kochają bardzo swoją ojczyznę. Kochają ją, gdyż
jest wolna, dumna i bogata. Ponieważ zapewnia im dobrobyt i wielkość. A my
ciebie kochamy ojczyzno nasza, że byłaś upokorzona i uciśniona.
POETA:
O Panie, który jesteś w niebie,
Wyciągnij sprawiedliwą dłoń.
Wołamy z wszystkich stron do ciebie
O polski kraj, o polską broń.
Do ciebie Panie w dziejowej
godzinie
Głos Twego ludu z ziemi polskiej
płynie
Wróć nam o Boże! Ojczyznę
kochaną
W troje rozdartą i w morzu krwi
skąpaną.
9. Scena
VIII ( strzały)
NARRATOR:
Niepowodzenia zrywów powstańczych nie zahamowały dążeń
narodu do zachowania własnej tożsamości. Na początku XX wieku przyszedł czas,
czas, który do historii przeszedł pod nazwą I wojny światowej. Skłócone państwa
zaborcze walczyły ze sobą...
( dziewczynki – państwa zaborcze walczą ze sobą, wycieńczone
padają na podłogę, odradza się Polska – podkład F. Chopin , następnie na
utworze Cz. Niemena „ Dziwny jest ten świat „
Polska przechadza się między zwłokami zaborców)
Walki między zaborcami dawały Polakom szansę na odzyskanie
niepodległości.
11 listopada 1918 zakończyła się I wojna światowa. Powstała
sytuacja niezwykła! Wszyscy trzej zaborcy przegrali wojnę, nie byli w stanie
przeszkodzić w odrodzeniu państwa polskiego.
POETA, OJCIEC, SYN:
-Pytasz, co to Polska
-Co to Polska? To niebieskie niezapominajki w stawie, to
woda stojąca na łąkach.
-Kiedy nagle las zaszumi, mowę sosny gdy zrozumie, to jest
Polska
-Gdy zobaczysz gdzieś topole królujące ponad polem- to jest
Polska
-Kiedy drogim jest ci w życiu żyto srebrne przy księżycu. To
jest Polska
-Co to Polska? Ujrzysz biały krzyż wcięty, hełm, a ponad nim
pasek święty. To jest Polska. Ta ziemia taka czysta, jakby umieciona skrzydłem
anioła. Cicha i równinna. Tyle już wycierpiała a zawsze dziecinna. Ufna.
9. Scena
IX ( Pieśń Legionów )
PIŁSUDSKI:
Polacy wykorzystali szansę, którą stworzyła historia.
Zawdzięczamy to doskonałej postawie żołnierzy, dobremu dowodzeniu oraz wierze i
modlitwie narodu.
"Chwała na wysokościach Bogu,
a na polskiej ziemi
niechaj moc wstąpi w ludzi dobrej woli!
(...) Pomnijmy, żeśmy dożyli
owej, przedziwnej, niepojętej chwili
Zwycięstwa i Wyzwolenia,
O której ojcowie śnili,
Do której szli przez trud i walki tułacze.
Doczekać nam dano Ojczyzny i Zmartwychwstania!(...)
NARRATOR: ( podkład P. Smetana)
Odwróciła się karta polskiej historii. Polska stała się
niepodległa. Rozpoczął się okres II Rzeczypospolitej.
© Opracowanie: Teresa Olech, SP Pełczyce
|
