Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie
PrezentacjaForumPrezentacja nieoficjalnaZmiana prezentacji
Znaczenie słyszenia polifonicznego w kształceniu gry na instrumencie

Od 01.01.2015 odwiedzono tę wizytówkę 2782 razy.
Chcesz zwiększyć zainteresowanie Twoją jednostką?
Zaprezentuj w naszym informatorze swoją jednostkę ->>>
* szkolnictwo.pl - najpopularniejszy informator edukacyjny - 1,5 mln użytkowników miesięcznie



Platforma Edukacyjna - gotowe opracowania lekcji oraz testów.



 

Wstęp

      Słuch nasz posiada osobliwą właściwość, która pozwala mu nie tylko na słyszenie jednego dźwięku lub też ciągu pojedynczych dźwięków, ale jest przystosowany również do jednoczesnego słyszenia wielu dźwięków. Pozornie w tej właściwości nie ma nic dziwnego – inny nasz zmysł, wzrok, ujmuje zarówno barwy pojedyncze, jak i złożone. W istocie zachodzi tu głęboka różnica. Patrząc na barwę na przykład czerwoną albo niebieską widzi się jedną z nich, jeśli natomiast nałożyć na siebie te dwie barwy, to rezultatem będzie jeden złożony kolor, w tym wypadku fiolet. Wzrok jest wybitnie syntetyczny.

Istota i znaczenie polifonii

      Zupełnie inaczej jest ze słuchem. Równoczesne brzmienie kilku dźwięków tworzy współbrzmienie, w którym można wyróżnić wszystkie składniki. Słuch bowiem analizuje i syntetyzuje współbrzmienie. Ta właściwość słuch ludzkiego od dawna była podstawą podziału muzyki na jednogłosową i wielogłosową. Zaś faktura wielogłosowa dzieli się na homofonię, czyli jednolinijność podkreśloną akordami oraz polifonię, w której każdy głos, każda linia jest równie ważna, jest to prawdziwa wielogłosowść, wielolinijność „par excellence”.

      Duża część literatury fortepianowej jest utrzymana w fakturze homofonicznej, która wymaga określonego podejścia do wzajemnego stosunku między poszczególnymi płaszczyznami dźwiękowymi, w tym wypadku – melodią i akompaniamentem. Znacznie więcej trudności nastręcza pianiście wykonanie muzyki polifonicznej.

     O ile w muzyce zespołowej sama odrębność barwy poszczególnych instrumentów pozwala na wydzielenie i zachowanie samodzielności poszczególnych linii melodycznych wchodzących w skład struktury kontrapunktycznej nawet przy zachowaniu natężenia brzmieniowego, o tyle w grze fortepianowej jedynie nieliczni i naprawdę wybitni artyści są w stanie subtelnie utrzymać niezależność głosów o jednakowej sile brzmienia; wszyscy inni muszą pogodzić się z tym, że barwa fortepianu jest /lub być powinna !/ jednolita dla całej skali instrumentu. W związku z tym, mając do czynienia z równorzędnymi głosami, pianista – w imię czytelności utworu – zdecydować musi się na różnicowanie siły brzmienia poszczególnych warstw kontrapunktycznych.

     Stwarza to uczniom określone trudności, popełniają oni wiele błędów, których można by uniknąć poprzez konsekwentną i systematyczną pracę nad polifonią od początku nauki. Zbyt wielka zależność rąk, poszczególnych palców i wynikające z tego niedostateczne wyrównanie techniki palcowej, brak samokontroli w słuchaniu swojej gry, a także brak podzielności uwagi, to tylko wybrane problemy, które doskonale może rozwiązać właściwa praca nad polifonią.

      Faktura polifoniczna jest bardzo kształcąca, wymaga wieloplanowości i jednocześnie jest niezwykle interesująca. Doskonale przygotowuje technicznie i muzycznie do tworzenia tej perspektywy, która jest przecież wymagana zarówno w homofonii, jak i polifonii. Zrozumienie tego, co w danym fragmencie utworu jest najważniejsze i powinno być podkreślone, co zaś mniej ważne, stanowi o prawidłowej interpretacji dzieła.

     Polifonia ma ogromne znaczenie zarówno dla początkujących adeptów gry na fortepianie, jak i zaawansowanych pianistów. Stanowi niezbędny element w kształceniu obejmującym stopień podstawowy, średni, jak i na studiach wyższych. Jest podstawą muzycznego wykształcenia, szkołą wyobrażni dźwiękowej i jednocześnie niezastąpiona szkołą techniki fortepianowej.

Największy twórca polifonii J. S. Bach

      Mistrzem kunsztownej polifonii był J. S. Bach, którego utwory są najlepszym wprowadzeniem ucznia w polifoniczny świat. Genialny ten kompozytor i wirtuoz zajmował się również nauczaniem. Istotą jego postawy pedagogicznej stanowiła świadomie ukierunkowana działalność twórcza, płynąca z potrzeby przekazania swej wiedzy muzycznej. Wiele jego kompozycji powstało z myślą o uczniach. Niewiedza ucznia pobudzała Bacha niekiedy do tego nawet, by od razu na lekcji tworzyć inwencję albo preludium, które w swej rzeczowości i skromności traktował jako pomoc naukową, ale które okazywały się genialnymi kompozycjami, pięknymi i użytecznymi jednocześnie, w których idealnie połączył teorie z praktyką. Godził w nich to, co jest technicznie pożyteczne, z tym, co muzycznie piękne; różnicę między sucha wprawką, a utworem muzycznym sprowadzał prawie do zera. Dziś są doskonałym sprawdzianem muzykalności wykonawców, służą za wzór dyscypliny myślowej.

      Stopień zbliżenia do sztuki J. S. Bacha może być słusznie traktowany jako miara poziomu kultury muzycznej, toteż twórczość jego ma podstawowe znaczenie w pedagogice muzycznej. Tworzy ona fundament wszechstronnego rozwoju ucznia. Obcowanie z muzyką skromnego i jednocześnie – należącego do grona najwybitniejszych twórców muzycznych J. S. Bacha – powinno mieć miejsce przez cały okres nauki każdego ucznia. „ Przyzwyczajanie młodzieży do tego, co dobre, jest najlepsza metodą kształcenia” – twierdził Bach pedagog.

      Sztuka Bacha jest dla każdego muzyka niezastąpiona szkołą myślenia muzycznego, a dla pianisty również najwyższą szkołą gry. Jego dzieła fortepianowe zawierają nieprzeliczone bogactwo podstawowych elementów i problemów techniki pianistycznej. Wykonanie polifonii bachowskiej, wymagającej równoczesnego uwydatnienia kilku głosów, zmusza do świadomego uniezależnienia obu rąk i każdego palca, do precyzji rytmicznej, do ustawicznej kontroli dźwięku, przy czym należy, w myśl własnych słów J. S. Bacha dążyć do osiągnięcia „ śpiewnego sposobu gry ”. Utwory Bacha doskonale kształcą i rozwijają zarówno sprawność techniczną, jak i słuch grającego, doprowadzając do wypracowania określonego sposobu uderzenia i osiągnięcia pewnych cech dźwięku.

      Najbardziej charakterystyczne zalety tej techniki to piękne uderzenie, wyrażne brzmienie każdego dźwięku, wyrównana i doprowadzona do najwyższego stopnia sprawność oraz biegłość wszystkich palców, bezwzględna czystość wykonania. Studium polifonii, a szczególnie polifonii bachowskiej, jest więc gruntownym środkiem służącym do rozwoju duchowych czysto instrumentalnych przymiotów pianisty. W utworach największego polifonisty wszechczasów J. S. Bacha znaleźć można bardzo wiele materiału posiadającego niezwykłe zalety dydaktyczne i jednocześnie przedstawiające ogromną wartość artystyczną. Zaliczany do grona największych twórców muzycznych, kompozytor epoki baroku J. S. Bach, pozostawił tak doskonale i skończenie piękne utwory, iż nie sposób być obojętnym wobec tej muzyki.

      Świetnie wyraził tę myśl, która jest mi szczególnie bliska, Henryk Neuhaus : „ Gdybym spróbował możliwie najkrócej wyjaśnić, dlaczego tak droga mi jest polifonia / i największy jej twórca -Bach / powiedziałbym : w polifonii środkami muzycznymi odzwierciedlona została najwyższa jedność tego co indywidualne i wspólne, człowieka i wszechświata, dźwięki oddają całą zawartą w tej jedności treść filozoficzną, etyczną i estetyczną. Krzepi to serce i umysł. Gdy gram Bacha, jestem w zgodzie ze światem i świat ten błogosławię”.

Opracowanie Małgorzata Hydzik

Umieść poniższy link na swojej stronie aby wzmocnić promocję tej jednostki oraz jej pozycjonowanie w wyszukiwarkach internetowych:

X


Zarejestruj się lub zaloguj,
aby mieć pełny dostęp
do serwisu edukacyjnego.




www.szkolnictwo.pl

e-mail: zmiany@szkolnictwo.pl
- największy w Polsce katalog szkół
- ponad 1 mln użytkowników miesięcznie




Nauczycielu! Bezpłatne, interaktywne lekcje i testy oraz prezentacje w PowerPoint`cie --> www.szkolnictwo.pl (w zakładce "Nauka").

Zaloguj się aby mieć dostęp do platformy edukacyjnej




Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie