Plan kierunkowy klasa IV
Wstępne osiągnięcia uczniów
- Czyta krótkie teksty ze zrozumieniem na poziomie semantycznym.
- Układa wielozdaniowe wypowiedzi w oparciu o doświadczenia, teksty literackie, sztuki teatralne itp.
- Właściwie komunikuje się z rówieśnikami i dorosłymi.
- Pisze krótkie teksty, poprawne zarówno pod względem językowym, ortograficznym, jak i interpunkcyjnym.
Cele nauczania
- Kształcenie umiejętności posługiwania się mówioną i pisaną odmianą języka.
- Motywowania do czytania i krytycznego odbioru utworów literackich i innych tekstów kultury.
- Rozbudzanie dociekliwości intelektualnej, samodzielności, niezależności w myśleniu i działaniu w celu twórczego reagowania na rzeczywistość.
- Wyposażenie uczniów w niezbędne wiadomości o budowie i funkcjonowaniu języka jako narzędzia porozumiewania się i tworzywa literatury.
- Kształtowanie postawy aktywnego odbiorcy, dostrzegającego wartości artystyczne, humanistyczne, patriotyczne, społeczne, zawarte w utworach literackich, przedstawieniach teatralnych i audycjach telewizyjnych.
- Wrabianie nawyku samokształcenia.
- Wdrażanie uczniów do rozpoznawania trwałych i uniwersalnych wartości i wzorów postępowania.
- Wyrabianie szacunku dla języka ojczystego i tradycji narodowych, tworzenie więzi uczuciowych z tradycją.
- Kształtowanie umiejętności rozwiązywania problemów i twórczego działania w zespole.
- Przygotowanie do nauki w gimnazjum.
Materiał nauczania
- Utwory epickie
- Utwory liryczne
- Inne teksty kultury (teatr i film) oraz teksty ikoniczne
- Formy wypowiedzi:
- opowiadanie
- dialog
- dyskusja
- opis przedmiotu, krajobrazu, postaci
- plan
- list
- instrukcje
- oś czasu.
- Nauka o języku
- składnia
- fleksja
- fonetyka
- ortografia i interpunkcja
Wymagania programowe, czyli zamierzone osiągnięcia ucznia
- Czyta poprawnie, rozumie i rozpoznaje różne teksty kultury.
- Uczestniczy w odbiorze dzieła filmowego i teatralnego.
- Precyzyjnie formułuje pytania, udziela wyczerpujących odpowiedzi i informacji z odpowiednią intonacją.
- Uważnie słucha i właściwie reaguje na wypowiedzi innych osób.
- Wyraża własne zdanie na wybrane tematy.
- Wypowiada się pisemnie i ustnie na różne tematy, posługując się poznanymi formami wypowiedzi.
- Wygłasza z pamięci wiersze i fragmenty prozy wskazanej przez nauczyciela.
- Wskazuje i nazywa poznane środki artystyczne w wypowiedzi poetyckiej.
- Rozpoznaje elementy świata przedstawionego w opowiadaniu i baśni.
- Rozpoznaje części mowy ( rzeczownik, czasownik, przymiotnik i liczebnik) , różnorodne konstrukcje składniowe, a poznaną wiedzę stosuje w sytuacjach typowych.
- Stosuje podstawową wiedzę z zakresu fonetyki w poprawnym zapisie wyrazów i ich przenoszeniu.
- Zna zasady pisowni wyrazów i potrafi je zastosować.
- Pracuje w grupie z zachowaniem zasad współpracy.
Plan wynikowy – teksty epickie
Wstępne osiągnięcia ucznia
Poziom A - zna podstawowe pojęcia z zakresu teorii literatury dotyczące utworu epickiego.
Poziom B - czyta krótkie epickie teksty literackie ze zrozumieniem na poziomie semantycznym.
Poziom C - układa samodzielne wypowiedzi w oparciu o epickie teksty literackie.
Cele ogólne nauczania
- Kształcenie sprawności czytania, słuchania i mówienia w związku z różnymi sytuacjami komunikacyjnymi.
- Wyrabianie nawyku krytycznego odbioru epickich tekstów literackich.
- Rozwijanie wyobraźni i twórczego myślenia.
- Kształtowanie właściwych postaw: empatii, asertywności, samooceny.
Cele operacyjne – zamierzone osiągnięcia ucznia
Poziom A
- czyta głośno doskonaląc technikę czytania
- czyta cicho i rozumie ogólny sens utworu
- wskazuje postacie, zdarzenia, dialogi cechy baśni
- dzieli tekst na części
- stara się odpowiedzieć na zadane pytania dotyczące tekstu
- stara się przedstawić zdarzenia we właściwej kolejności
- wypowiada się o postaciach
- odczytuje z osi czasu wskazane daty i nazwy zdarzeń.
Poziom B
- płynnie czyta tekst ze zrozumieniem
- wyszukuje informacji w tekście i elementy świata przedstawionego w utworze
- opisuje postać, nazywa cechy
- opowiada treść przeczytanego utworu
- wyodrębnia części w utworze
- ilustruje tekst
- zadaje pytania dotyczące tekstu
- umie posługiwać się osią czasu.
Poziom C
- rozumie czytany tekst
- opowiada przeczytany tekst
- rozumie celowość użycia opisów w tekście, uosobienia w baśni, akapitów
- opisuje postać posługując się wyrazami oceniającymi
- wypowiada się na temat bohaterów i problemów zawartych w tekście uzasadniając swoje zdanie
- wskazuje elementy świata przedstawionego, części utworu, cechy gatunkowe baśni, nadawcę i odbiorcę tekstu
- ustala kolejność zdarzeń w utworze
- samodzielnie korzysta z osi czasu
- wyjaśnia znaczenie morału.
Poziom D
- czyta poprawnie i rozumie czytany tekst
- opowiada treść utworu poprawnie pod względem treści i formy utworu
- wskazuje cechy utworu, określa ich funkcje
- samodzielnie dokonuje opisu postaci bogatego pod względem językowym
- wskazuje podobieństwo i różnice w utworach
- wypowiada się na temat utworu, bohaterów, uzasadnia własne zdanie odwołując się do cytatów
- zaznacza na osi czasu wydarzenia dawne i współczesne
- formułuje sens utworu własnymi zdaniami.
Materiał nauczania
a) lektury omawiane w całości
- J. Brzechwa „Akademia pana Kleksa”
- C. Collodi „Pinokio”
- J. Korczakowska “Spotkanie nad morzem”
b) teksty z podręcznika „Jutro pójdę w świat”
- Bo Carpelan „Marvin i mewa”
- K. Bagniewska „Kłopty z imieniem”
- M. E. Letki „Jutro znów pójdę w świat”
- A. Mickiewicz „Przyjaciele”
- M. Lajdar „Robot”
- I. Landau „Taśma”
- M. Terlikowska „Ziółko”
- M. Orłoń „Gołębie pana Brożka”
- W. Osuchowska-Orłowska „List do przyjaciela”
- S. Grodzieńska „Jaki elegancki pan...”
- E. Burakowska „Zimą też bywa gorąco”
- K. Bagniewska „Okres próbny”
- A. Minkowski „Złota troć”
- C.S. Lewis „Poza murami gimnazjum”
- Ch. Perrault „Knyps z Czubkiem”
- M. Kunstler „Perła jaśniejąca w mroku”
- H. Zdzitowiecka „Pantofelek pięknej Rodopis”
- A. Mickiewicz „Pani Twardowska”
- W. Markowska, A. Milska „Pan Twardowski na Księżycu”
- M. Dąbrowska „Boże Narodzenie”
- M. Wojtyszko „Gżdacz”
- S. Grabowski „Czerwony zeszyt”
- B. Wiza „Macoszka”
- A. Mickiewicz „Powrót taty”
- B. Carpelan „Bójka”
- E. Nowacka „Dwa dni w listopadzie”
- B. Carpelan „Wiersze”
- K. Bagniewska „Cudowne dziecko”
- H.Ch. Andersen „W teatrze”
- Sempe i Gościnny „Mówiliśmy przez radio”
Konieczne osiągnięcia ucznia, by kontynuował naukę
Istotne wewnątrzprzedmiotowo
- zna i rozumie wskazane wyżej pojęcia z teorii literatury
- odczytuje epickie teksty literackie (baśń, bajkę, opowiadanie, powieść) na poziomie semantycznym
- zdobywa umiejętność odczytywania utworu na poziomie metaforycznym
- rozpoznaje elementy świata przedstawionego
- odróżnia fikcję literacką od rzeczywistości. Istotne ponaprzedmiotowo
- wyraża własne zdanie na wybrane tematy
- posługuje się chronologią.
Użyteczne
- czyta ze zrozumieniem
- stara się kierować zasadami grzeczności i tolerancji
- przejawia właściwe postawy: empatię, asertywność, samoocenę
- uzasadnia własne zdanie.
Plan wynikowy – teksty liryczne
Wstępne osiągnięcia ucznia
Poziom A – zna podstawowe pojęcia dotyczące utworu lirycznego.
Poziom B – czyta łatwe w odbiorze utwory liryczne ze zrozumieniem, na poziomie Semantycznym.
Poziom C – dostrzega charakterystyczne cechy utworu lirycznego.
Cele ogólne nauczania
- Wyrabianie nawyku krytycznego odbioru lirycznych tekstów literackich.
- Rozbudzanie świadomości języka jako składnika dziedzictwa narodowego.
- Rozwijanie wyobraźni i twórczego myślenia.
Cele operacyjne – zamierzone osiągnięcia ucznia
Poziom A
- stara się poprawnie czytać wiersz
- czyta wskazane uosobienia
- krótko wypowiada się o utworze
- wskazuje rymujące się wyrazy
- krótko odpowiada na pytania dotyczące treści wiersza
- stara się wskazać osobę mówiącą w wierszu
- rozumie pojęcia: wers, strofa, rym.
Poziom B
- czyta poprawnie wiersz
- próbuje określić jego nastrój
- w kilku zdaniach wypowiada się o utworze
- dostrzega uosobienia
- wskazuje wyrazy dźwiękonaśladowcze
- wskazuje osobę mówiącą w wierszu
- dostrzega związek tytułu z treścią utworu
- wskazuje powtórzenia i wyrazy przeciwstawne
- dostrzega rymy, stosuje pojęcia: strofa, wers.
Poziom C
- czyta wiersz oddając jego nastrój, określa główną myśl utworu
- wypowiada się na temat treści i nastroju utworu uzasadniając swą opinię
- wskazuje osobę mówiącą, adresata w wierszu
- stara się wyjaśnić rolę uosobienia, wyrazów dźwiękonaśladowczych
- dostrzega niezwykle połączenie wyrazów w wierszu i stara się odczytać ich sens
- posługuje się terminami dotyczącymi utworów literackich: zgłoska, rym, wers strofa.
Poziom D
- interpretuje głosowo utwór poetycki
- wypowiada się na temat treści utworu uzasadniając swoje zdanie
- wyjaśnia rolę uosobienia, tytuł, rolę rymów regularnych i nieregularnych, sens wiersz, przenośnię i dźwiękonaśladownictwo wykorzystując cytaty z wiersza.
Materiał nauczania – utwory liryczne z podręcznika „Jutro pójdę w świat”
- L.J. Kern „Przed pierwszym dzwonkiem”
- W. Chotomska „O poecie i biedronce”
- W. Wawiłow „Rozmowa”
- L.J.Kern „46 nóg”
- J. Ratajczak „Listy jak liście“
- K. Iłłakowiczówna „Klon krwawy...”
- A. Rymkiewicz „Dom zwierząt”
- K.I. Gałczyński „W leśniczówce”
- J.Kulmowa „Gdzie kotu lepiej będzie”
- R.M. Groński „Nos”
- J. Ratajczak „Tresowane tramwaje”
- E. Biela „Wszędzie już...”
- W. Chotomska „Motyle”
- J. Kulmowa „Krajdywan”
- K. Iłłakowiczówna „Ślub królewny”
- J. Ratajczak „Do góry nogami”
- D. Wawiłow „Trójkątna bajka”
- S. Grabowski „Wiersz o zmarnowanym czasie”
- D. Wawiłow „Smutny wiersz”
- E. Zawistowska „Radość”
- R.M. Groński „Dorośli i kłopoty”
- J. Kulmowa „Kto”
- J. Twardowski „Bóg”
- J. Kulmowa „Moje wiersze”
- J. Słowacki „w pamiętniku Zofii Bobrówny”
- A. Onichimowska „Rozmowa o koniu”
- J. Kulmowa „Wywiad ze mną”.
Konieczne osiągnięcia ucznia, by kontynuował naukę
Istotne wewnątrzprzedmiotowo
- zna i rozumie wskazane wyżej pojęcia z teorii literatury
- rozpoznaje utwór poetycki wśród innych tekstów kultury
- rozpoznaje cechy języka poetyckiego.
Istotne ponaprzedmiotowo
- wykazuje umiejętność czytania krytycznego
- przejawia wrażliwość estetyczną
- dba o piękno języka ojczystego.
Użyteczne
- czyta głośno z właściwą modulacją głosu
- wygłasza z pamięci z właściwą modulacją głosu.
Plan wynikowy – inne teksty kultury (film, przedstawienie teatralne) oraz teksty ikoniczne
Wstępne osiągnięcia ucznia
Poziom A - odczytuje proste teksty ikoniczne.
Poziom B – posługuje się podstawowymi pojęciami i symbolami z zakresu tekstów niewerbalnych.
Poziom C – układa wielozdaniowe wypowiedzi w oparciu o sztuki teatralne, filmy itp.
Cele ogólnego nauczania
- Wyrabianie nawyku krytycznego odbioru różnych dzieł kultury.
- Rozwijanie samodzielności w działaniu.
- Motywowania do poznania kultury regionalnej, narodowej i europejskiej.
- Wdrażanie do pracy w grupach i dbałość o estetykę i porządek.
Cele operacyjne – zamierzone osiągnięcia ucznia
Poziom A
- odróżnia tekst narracji od tekstu scenicznego
- odróżnia tekst główny i poboczny (bez wprowadzania terminów)
- wykonuje plakat teatralny i umieszcza na nim konieczne informacje
- ogląda baśń filmową, przedstawienie teatralne.
Poziom B
- odróżnia postacie literackie i sceniczne
- próbuje wyjaśniać funkcje tekstu głównego i pobocznego
- poprawnie zapisuje informacje na afiszu i zaproszeniu
- opowiada treść filmu, przedstawienia
- wskazuje tworzywo i twórców przedstawienia teatralnego
- wyodrębnia bohaterów głównych i drugoplanowych.
Poziom C
- odróżnia autora opowiadania od autora sztuki w tekście
- wyjaśnia funkcje tekstu głównego i pobocznego
- właściwe dobiera informacje na afisz i do zaproszenia
- gromadzi słownictwo wokół tematu
- wypowiada się na temat filmu i przedstawienia.
Poziom D
- używa w swych wypowiedziach słownictwa związanego z teatrem i filmem
- projektuje i wykonuje afisz teatralny, zaproszenie, plakat filmowy
- bierze udział w przygotowaniu klasowej inscenizacji.
Materiał nauczania
- plansze, schematy, obrazy, fotografie, ilustracje, mapy, plakat, reklama
- wybrany film, program telewizyjny dla dzieci, przedstawienie teatralne.
Konieczne osiągnięcia ucznia, by kontynuował naukę
Istotne wewnątrzprzedmiotowo
- zna i rozumie pojęcia związane z teatrem
- tworzy różne formy przekazu: plakat
Istotne ponaprzedmiotowo
- wskazuje na mapie wybrane miejsca
- odczytuje dane z: planszy, schematu, tabeli
- posługuje się różnymi systemami znaków.
Użyteczne
- odczytuje przekazy ikoniczne
- dzieła malarskie, fotografie
- analizuje oferty mediów kierowane do dzieci.
Plan wynikowy – formy wypowiedzi
Wstępne osiągnięcia ucznia
Poziom A – rozpoznaje podstawowe formy wypowiedzi.
Poziom B – posługuje się podstawowymi formami wypowiedzi (np. opowiada, opisuje Przedmiot)
Poziom C – pisze wykorzystując wiadomości o poznanych formach wypowiedzi.
Cele ogólne nauczania
- Kształcenie sprawności czytania i pisania w różnych sytuacjach komunikacyjnych.
- Rozwijanie wyobraźni, twórczego myślenia i samodzielności w działaniu.
- Kształtowanie właściwych postaw: empatii, asertywności, samooceny.
Cele operacyjne – zamierzone osiągnięcia ucznia
Poziom A
- buduje wypowiedź jednozdaniową
- krótko, niezbyt poprawnie wypowiada się na określony temat
- słucha rozmówcy i bierze udział w rozmowie
- redaguje krótkie zaproszenie, ogłoszenie, list, życzenia, instrukcję, wywiad, dialog, opowiadanie, opis, notatkę, plan starając się zachować konieczne składniki tych wypowiedzi.
Poziom B
- poprawnie redaguje formy wypowiedzi zachowując konieczne składnika tych wypowiedzi
- uważnie słucha rozmówcy, podtrzymuje rozmowę
- redaguje wypowiedzi jedno i kilkuzdaniowe na określony temat
- odróżnia formy wypowiedzi.
Poziom C
- wypowiada się zachowują poprawność wypowiedzi
- wzbogaca wypowiedzi korzystając z „banku słówek”
- redaguje formy wypowiedzi w sposób poprawny pod względem budowy i języka
Poziom D
- redaguje formy wypowiedzi w sposób poprawny pod względem wypowiedzi, bogate językowo
- wykorzystuje słownictwo z „banku przyjacielskich słówek”
- jest aktywnym słuchaczem i rozmówcą
- tworzy opowiadanie na podstawie lektury oraz własnych doświadczeń i wyobraźni.
Materiał nauczania
Pisze na temat posługując się następującymi formami wypowiedzi: opowiadanie, zaproszenie, ogłoszenie, list, życzenia, instrukcja, wywiad, dialog, opis, notatka, plan, przepis, tabela, oś czasu.
Konieczne osiągnięcia ucznia, by kontynuował naukę
Istotne wewnątrzprzedmiotowo
- opowiada
- opisuje
- buduje tekst poprawny kompozycyjnie
- celowo stosuje środki językowe
Istotne przedmiotowo
- umie sporządzić notatkę w różnych formach
Użyteczne
- pisze na temat, zgodnie z formą i z intencją
- układa instrukcję i przepis
Plan wynikowy – nauka o języku
Wstępne osiągnięcia ucznia
Poziom A – rozpoznaje podstawowe części mowy: rzeczownik, czasownik, przymiotnik.
Poziom B – wykorzystuje wiedzę do rozwiązywania prostych ćwiczeń.
Poziom C – stosuje praktycznie poznane elementy wiedzy o języku w zakresie Ortografii i gramatyki.
Cele ogólne nauczania
- Kształcenie sprawności mówienia i pisania w rożnych sytuacjach komunikacyjnych.
- Rozbudzanie świadomości języka jako dziedzictwa kulturowego.
- Rozwijanie samodzielności w zdobywaniu wiedzy i w działaniu.
Cele operacyjne – zamierzone osiągnięcia ucznia
Poziom A
- rozpoznaje rzeczowniki, czasowniki i przymiotniki
- odwzorowuje poznane wyrazy
- odróżnia liczbę pojedynczą i mnogą rzeczownika
- zna zasady dotyczące pisowni „rz” po spółgłosce oraz „ż” po „l, r ł”
- rozróżnia rzeczowniki w Mianowniku od innych części mowy
- wskazuje w tekście przymiotniki
- ma wiadomości o przymiotniku
- dzieli wyraz na sylaby
- wskazuje wyrazy pozostające ze sobą w bezpośrednim związku
- zna zasadę dotyczącą pisowni „nie” z czasownikiem.
Poziom B
- wskazuje wyraz określany i określający
- na ogół pisze poprawnie zaprzeczone czasowniki
- używa poprawnych form przymiotnika w swych wypowiedziach
- odróżnia rzeczowniki od innych form wypowiedzi
- poprawnie zapisuje rzeczowniki pospolite
- odmienia rzeczownik przez przypadki
- zna wyjątki od reguły dotyczącej pisowni „rz’ po spółgłoskach
- stara się poprawnie zapisywać poznane wyrazy
- rozpoznaje rzeczowniki utworzone od przymiotnika
- wyszukuje różne formy rzeczownika
- wskazuje przysłówki w tekście
- stara się poprawnie pisać zaprzeczone przymiotniki i przysłówki.
Poziom C
- rozwija zdania
- poznane rzeczowniki pisze poprawnie z przeczeniem
- wyjaśnia od czego zależy podział na sylaby
- bogaci słownictwo
- poprawnie zapisuje rzeczowniki własne
- popełnia nieliczne błędy pisząc poznane wyrazy
- tworzy rzeczowniki od przymiotników
- tworzy różne formy rzeczownika
- korzysta ze słownika ortograficznego
- wskazuje przysłówki w tekście, określa ich rolę
- poznane zaprzeczone przysłówki i przymiotniki pisze poprawnie.
Poziom D
- celowo rozwija zdania
- poprawnie pisze przeczenie „nie” z różnymi częściami mowy
- rozumie od czego zależy podział na sylaby
- bogaci słownictwo
- swobodnie dzieli rzeczowniki na kategorie
- poprawnie zapisuje poznane wyrazy
- dokonuje ewentualnej korekty swego tekstu
- świadomie stosuje reguły ortograficzne.
Materiał nauczania
- fonetyka
- podział wypowiedzeń ze względu na cel wypowiedzi i ilość orzeczeń
- rozwijanie zdań
- części mowy: rzeczownik, czasownik, przymiotnik, przysłówek
- pisownia ó – u, rz –ż, ch - h
- pisownia wielką literą
- „nie” z różnymi częściami mowy
- głoski nosowe.
Konieczne osiągnięcia ucznia, by kontynuował naukę
Istotne wewnątrzprzedmiotowo
- zna podział wypowiedzeń
- rozpoznaje części mowy
- układa zdania według ustalonych kryteriów.
Istotne przedmiotowo
- świadomie i celowo stosuje środki językowe
- stosuje poznane zasady ortograficzne.
Użyteczne
- przestrzega norm gramatycznych, ortograficznych i interpunkcyjnych.
Opracowała: Halina Prądzyńska-Wieżel
