Dokument zawiera scenariusz lekcji przyrody dla klasy IV szkoły podstawowej. Temat przewodni to: budowa i funkcje lasu. Lekcja rozpoczyna się w klasie, następnie jest kontynułowana w terenie. W trakcie zajęć uczniowie dokonują obliczeń posługując się skalą mapy, dokonując obserwacji uzupełniają kartę pracy na podstawie, której wyciągają wnioski końcowe.
Wioletta Pacholec
Scenariusz lekcji przyrody Temat lekcji: Las naszym bogactwem.
Cele lekcji:
- wiadomości – uczeń:
- wyjaśni pojęcie las,
- nazwy warstwy lasu,
- poda przykłady roślin wchodzących w skład poszczególnych warstw lasu,
- wyjaśni znaczenie lasu dla środowiska przyrodniczego i dla ludzi.
- umiejętności – uczeń:
- rozpozna przy użyciu atlasu pospolite gatunki drzew i krzewów,
- wykona obliczenia rzeczywistej odległości za pomocą skali,
- zorientuje mapę,
- określi w jakim kierunku trzeba się udać aby dojść do celu,
- dokona pomiaru temperatury powietrza,
- określi nasłonecznienie, siłę wiatru, wilgotność gleby,
- zmierzy rozpiętość korony drzewa,
- uzasadni powody, dla których należy chronić las.
- postawy – uczeń:
- aktywnie pracuje samodzielnie i współpracuje z innymi,
- dostrzega, jakie zagrożenie dla lasów stanowi lekkomyślność człowieka,
- szanuje przyrodę.
Metody: pogadanka, pokaz, praca ze źródłem pisanym, zajęcia w terenie.
Środki dydaktyczne: mapki, karty pracy, kompasy, termometry, miara, linijki, bibuła, słoiki, atlasy roślin, przewodniki i klucze do rozpoznawania roślin.
Forma pracy ucznia: indywidualnie, równym frontem.
Literatura dla ucznia: podręcznik, atlasy roślin, klucze i przewodniki do oznaczania roślin.
Literatura dla nauczyciela: Poradnik metodyczny (Wanda Chrzanowska – Szwarc), „Zajęcia w terenie” (J.Berne).
Praca domowa: dokonaj analizy wyników uzyskanych w czasie zajęć i napisz krótką notatkę.
Przebieg zajęć
Faza wstępna: Czynności organizacyjno-porządkowe w klasie. Rozdanie map, kart pracy, wyjaśnienie na czym będzie polegała lekcja, podanie celów lekcji. Uczniowie rozwiązują zadanie 1 z karty pracy (jeden uczeń przy tablicy pozostali samodzielnie). Nauczyciel koordynuje pracę uczniów.
Faza realizacyjna: wyjście przed szkołę, orientowanie mapy, określenie kierunku w jakim trzeba pójść, aby dojść do wyznaczonego celu.
Przejście ze szkoły do lasu.
Uczniowie dokonują pomiarów i obserwacji, wyniki zapisują w karcie pracy (zadania od 1 do 5). Następnie nauczyciel wyjaśnia i pokazuje na czym polega warstwowa budowa lasu. Uczniowie wykonują dalsze zadania. Nauczyciel w trakcie wykonywania zadań przez uczniów, koordynuje ich pracę, odpowiada na pytania i pomaga uczniom słabszym. Po wykonaniu zadań z karty pracy nauczyciel rozpoczyna pogadankę na temat właściwego zachowania się w lesie, zagrożeń jakie stanowi człowiek dla lasu i powodów dla których należy chronić las.
Faza podsumowująca: Następuje powtórzenie wiadomości dotyczących warstwowej budowy lasu. Nauczyciel podsumowuje przebieg zajęć, zachowanie uczniów, ich pracę. Uczniowie również dokonują oceny przebiegu zajęć.
Powrót do szkoły.
Zadanie pracy domowej.
KARTA PRACY
Tam gdzie szumi las... Imię i nazwisko .........................................
Klasa: ..................................................
Zadanie 1.
Oblicz jaką odległość w rzeczywistości trzeba będzie pokonać, aby dojść ze szkoły do lasu w którym mają odbyć się zajęcia.
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
Zadanie 2.
Określ położenie lasu i ukształtowanie terenu. Zakreśl znakiem „X” właściwą odpowiedź.
przy ruchliwej drodze teren płaski
z dala od głównej drogi teren falisty
w pobliżu pól teren pagórkowaty
inne (jakie?)............................................................. teren górski
brak zbiorników wodnych
w sąsiedztwie rzeki
w sąsiedztwie stawu
w sąsiedztwie strumyka
Zadanie 3.
Dokonaj pomiarów: temperatury powietrza, nasłonecznienia, siły wiatru, wilgotności gleby.
- Zmierz temperaturę powietrza przed lasem, na skraju i w głębi lasu. Wyniki wpisz do tabeli. Pomiar ten wykonujemy na wysokości 1,5 m.
- Nasłonecznienie oceń, używając określeń: słonecznie, półcień, cień .
- Siłę wiatru oceń za pomocą patyka (linijki) z przyklejonym na końcu bibułki lub szerokości ok. 2-3 cm i długości ok. 30 cm . Patyk trzyma się uniesiony w górze przez ok. 2 minuty, jeśli pasek bibuły porusza się i jest wzniesiony jak chorągiewka, to siła wiatru jest duża , jeśli pasek opada w dół, siła wiatru jest niewielka .
- Wilgotność gleby należy zbadać, przyciskając mocno do ziemi przez ok. 5 minut słoik zawinięty bibułą i ocenić wielkość plamy. Jeżeli plama jest duża, przekraczająca wielkość powierzchni przycisku (czyli dna słoika), to gleba jest mocno wilgotna. Brak wilgotnej plamy na bibule świadczy o suchej glebie. Po wykonaniu ćwiczeń wypełnij tabelę.
|
Temperatura powietrza |
Nasłonecznienie |
Siła wiatru |
Wilgotność gleby |
| Przed lasem |
|
|
|
|
| Na skraju lasu |
|
|
|
|
| W głębi lasu |
|
|
|
|
Zadanie 4.
Wejdź w głąb lasu. Rozejrzyj się wokół i określ, jakie drzewa rosną w tym lesie. Zaznacz znakiem „X” właściwą odpowiedź.
drzewa iglaste i liściaste
tylko drzewa iglaste
tylko drzewa liściaste
Zadanie 5.
Dotknij ręką podłoża, na którym stoisz. Zaznacz właściwe określenie znakiem „X”.
twarde sypkie
wilgotne ciepłe
miękkie zimne
suche szorstkie
Zadanie 6.
Wybierz dwa różne drzewa. Dla każdego drzewa przeprowadź obserwacje i pomiary.
Wszystkie czynności wykonaj w następującej kolejności:
- Za pomocą atlasu określ nazwę drzewa.
- Stań w pewnej odległości od drzewa i narusuj jego sylwetkę.
- Zmierz rozpiętość korony drzewa w następujący sposób: jedna osoba staje w miejscu, gdzie kończy się korona drzewa. Druga osoba idzie w przeciwnym kierunku i zatrzymuje się w miejscu, gdzie kończy się korona drzewa. Mierzymy odległość między tymi osobami i otrzymujemy rozpiętość korony drzewa.
- Podnieś spod drzewa jego liść (nie zrywaj) i zabierz go do szkoły, aby go ususzyć.
Wymienione czynności powtórz dla obu wybranych drzew.
Nazwa drzewa:.........................................................................
Rysunek sylwetki drzewa:
Rozpiętość korony drzewa (w metrach)............................................................
Nazwa drzewa:...................................................................................
Rysunek sylwetki drzewa:
Rozpiętość korony drzewa (w metrach)..............................................................
Zadanie 7.
Poszukaj w lesie pniaka po ściętym drzewie lub klocka drewna, na którym widoczne są jego słoje (pierścienie). Zwróć uwagę, że są one na przemian jasne i ciemne. Każda para tych pierścieni (jasny i ciemny to jeden rok życia drzewa.
- Policz liczbę pierścieni na przekroju drzewa, a dowiesz się, ile miało lat drzewo, gdy zostało ścięte.
Drzewo miało.............................lat.
- Oblicz, ile lat miało drzewo, gdy ty się urodziłeś.
Drzewo miało............................lat.
- Przyjrzyj się uważnie pierścieniom przyrostu i zwruć uwagę, czy różnica szerokości między nimi jest jednakowa. Zapisz swoje ogserwacje.
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
Jeśli potrafisz podaj przyczyny powstawania różnej szerokości pierścieni.
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
Zadanie 8.
Pod koronami wysokich dzrzew często rosną krzewy i młode drzewa. Tworzą one piętro lasu zwane podszytem. Za pomocą atlasu rozpoznaj jeden krzew występujący w badanym lesie.
Nazwa krzewu to:
.........................................................................................................................
Zadanie 9.
W lesie, tuż nad glebą, rosną niewielkie rośliny. Tworzą one najniższą warstwę roślin – runo leśne. Za pomocą atlasu rozpoznaj dwa rodzaje roślin najliczniej występujące w runie leśnym. Napisz nazwy tych roślin.
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
Zadanie 10.
Rozejrzyj się po lesie i poszukaj śladów bytności innych ludzi. Wymień je.
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
