www.szkolnictwo.pl

Opracowała Bożena Pydych - nauczycielka języka niemieckiego
W Publicznym Gimnazjum Nr 1 w Głuchołazach

I. Geneza programu.

     Jestem nauczycielką języka niemieckiego z długoletnim stażem pracy. Od ośmiu lat pracuję w gimnazjum realizując podstawy programowe. Każdego roku pracuję w ramach zajęć dodatkowych z uczniami, którzy wykazują duże zainteresowanie językiem niemieckim, planują w przyszłości zdawanie egzaminu maturalnego z tego języka. Prowadzenie zajęć dodatkowych z uczniami zdolnymi jest konieczne w celu pogłębiania wiedzy i umiejętności językowych oraz przygotowania uczniów do reprezentowania szkoły w różnego rodzaju konkursach i olimpiadach.

     Znam potrzeby uczniów i trudności, jakie napotykają w trakcie procesu przyswajania umiejętności językowych. W związku z tym opracowałam niniejszy program do realizacji na zajęciach pozalekcyjnych z języka niemieckiego.

II. Ogólna charakterystyka.

     Niniejszy program dobrowolnych zajęć pozalekcyjnych opiera się na opracowanych przez Ministerstwo Edukacji Narodowej założeniach obowiązującej Podstawy programowej uwzględniając progresję zdobywanych umiejętności i przekazywanych treści adekwatną do rozwoju intelektualnego i emocjonalnego ucznia.

     Opracowując niniejszy program, założyłam, że to, co nastręcza uczniom najwięcej trudności między innymi rozumienie nagranych przez native-Speakerów wypowiedzi, kształcone systematycznie przyniesie zamierzony efekt, gdy uczeń będzie miał również sposobność konfrontacji z językiem w sytuacjach realnych. Nagrane oryginalne teksty do słuchania stanowią obok oryginalnej prasy doskonałą najbardziej aktualną i autentyczną formę pracy. Ponadto są ważnym elementem motywacyjnym pobudzającym zainteresowanie uczniów, dającym im bezpośredni kontakt z językiem używanym, co w konsekwencji prowadzi do zwiększenia efektywności pracy.

     Moim celem było opracowanie programu, który umożliwi uczniom w sposób urozmaicony stopniowe oswajanie się z testami sprawdzającymi umiejętność rozumienia ze słuchu, które wchodzą w skład wszelkiego rodzaju egzaminów i konkursów, ale także w czasie codziennych kontaktów z obcokrajowcami na przykład podczas pobytu za granicą, a także podczas słuchania zagranicznych audycji radiowych lub też oglądania zagranicznych programów telewizyjnych. Dlatego kształcenie i doskonalenie tej umiejętności jest tak ważne w procesie nauki języka obcego. Zależy mi, aby uczeń sukcesywnie uzyskiwał coraz większą pewność w poprawnym rozumieniu słyszanych tekstów.

     Bezpośrednio z nagranymi na kasety rozmówkami związane są różnego typu ćwiczenia, które pozwalają na opanowanie w szybkim tempie dużego zasobu słownictwa z różnych dziedzin, sprawdzenie umiejętności rozumienia i interpretacji tekstu słyszanego oraz stanowią istotną pomoc w zrozumieniu usłyszanej wypowiedzi.

III. Warunki realizacji programu:

1. Odbiorca programu.

     Program przewidziany jest do pracy z uczniami zdolnymi posiadającymi predyspozycje do nauki języków obcych z klas drugich i trzecich gimnazjum, którzy kontynuują naukę tego języka i są zainteresowani dalszym pogłębianiem swojej wiedzy i swoich umiejętności językowych w ramach zajęć pozalekcyjnych.

2. Czas realizacji programu.

Program zakłada naukę w wymiarze jednej godziny tygodniowo w ramach zajęć pozalekcyjnych w ciągu dwóch lat szkolnych.

3. Metody pracy:

1. metoda komunikacyjna
2. metoda audiowizualna

4. Formy pracy:

1. praca indywidualna
2. praca w parach
3. praca w grupach

5. Techniki nauczania:

1. aktywizujące
2. pytania i odpowiedzi
3. uzupełnianie luk w tekście, dopasowywanie tytułów, nagłówków, test wielokrotnego wyboru
4. dialogi
5. dyskusja
6. wypracowanie - opis, list, kartka pocztowa, opowiadanie

6. Pomoce dydaktyczne.

     W realizacji niniejszego programu wykorzystane są wybrane teksty ze zbioru autentycznych tekstów w języku niemieckim wraz z ćwiczeniami "Horen und Verstehen” Anny Wagner, radiomagnetofon, kasety magnetofonowe z nagranymi tekstami, na które składają się scenki z życia codziennego, dialogi, audycje radiowe i telewizyjne, wywiady, wiadomości, a także słowniki, mapy, prasa niemieckojęzyczna, pomoce dydaktyczne będące do dyspozycji w klasopracowni.

IV. Cele nauczania.

1. Cele ogólne:

1. rozwijanie kompetencji językowych, umożliwiających porozumiewanie się w języku obcym;
2. umożliwienie uczniom kontaktu z językiem niemieckim poprzez słuchanie autentycznych tekstów;
3. zapewnienie uczniom możliwości używania języka w praktyce;
4. pomoc w przygotowaniu uczniów do uczestniczenia w olimpiadach i konkursach;
5. rozwijanie uzdolnień i talentów;
6. rozwijanie wiedzy o kulturze krajów niemieckojęzycznych poprzez dostęp do autentycznych materiałów;
7. wskazywanie nowoczesnych źródeł informacji w procesie nauczania języka obcego;
8. podniesienie jakości pracy szkoły

2. Cele szczegółowe:

W zakresie rozumienia ze słuchu
Uczeń powinien:

1. rozumieć globalnie i selektywnie informacje zawarte w autentycznych wypowiedziach w różnych warunkach odbioru (rozmowa telefoniczna, komunikat na dworcu, prognoza pogody w radio itp.)
2. prawidłowo identyfikować osoby, miejsce i czas oraz rozumieć główne problemy zawarte w prezentowanych materiałach:
3. potrafi wyszukać informacje szczegółowe w wypowiedziach, dialogach;
4. potrafi wyselekcjonować istotne informacje oraz sprawdzić ich prawdziwość;
5. rozumieć teksty wypowiadane przez rodzimych użytkowników języka w normalnym tempie;

W zakresie mówienia
Uczeń powinien:

1. realizować podstawowe intencje komunikacyjne, a więc uzyskiwać i udzielać informacji dotyczących życia codziennego;
2. umieć w prosty i krótki sposób wypowiedzieć się na różne tematy;
3. poprawnie reagować na wypowiedzi rozmówcy;
4. umieć zastosować odpowiednie środki językowe dla wyrażenia swoich intencji, uczuć i emocji;
5. relacjonować wydarzenia;
6. opisać obraz, postać lub rzecz;
7. złożyć życzenia okolicznościowe, gratulacje z zastosowaniem odpowiednich zwrotów grzecznościowych;
8. wziąć udział w dyskusjach na znany mu temat;

W zakresie czytania i rozumienia tekstu pisanego
Uczeń powinien:

1. płynnie przeczytać tekst, w którym występują znane mu i nieznane słownictwo;
2. rozumieć ogólny sens prostego tekstu przy czytaniu pobieżnym;
3. wyszukać w tekście informację ważną dla problematyki;
4. określić na podstawie tytułu, jakich zagadnień dotyczy dany tekst;

W zakresie pisania
Uczeń powinien:

1. umieć wypełnić różnego typu formularze;
2. napisać prosty tekst użytkowy (list, kartkę pocztową, zaproszenie, ogłoszenie);
3. napisać własny życiorys;
4. umieć korzystać z różnego rodzaju słowników;
5. napisać charakterystykę danej osoby;
6. napisać krótkie wypracowanie na podstawie podanego tekstu;
7. poprawnie stosować podstawowe zasady ortografii i interpunkcji oraz właściwie dobierać słownictwo;

W zakresie zastosowania technologii komputerowej w nauce języka obcego
Uczeń potrafi:

1. wyszukać potrzebne informacje korzystając z Internetu;
2. korzystać ze słowników internetowych

V. Materiał nauczania.

      Dobierając tematykę i teksty korzystałam z podręczników takich jak:
"Deutsch. Hören und Verstehen’’, Anna Wagner, WAGROS, Poznań 2001;
"Themen neu“, Lehrwerk fur Deutsch als Fremdsprache, Max Hueber
"Juma“ - niemieckie czasopismo młodzieżowe

Klasa II

Tematyka	Proponowane ćwiczenia	Teksty
Der Mensch- Aussehen,Persönlichkeit	rozumienie tekstu czytanego (ćwiczenia zamknięte opisywanie obrazków rozmowa na temat: cechy dobrego przyjaciela gry i zabawy utrwalające słownictwo-dopasowywanie cech na zasadzie przeciwieństw	"Auffallen ist wichtig’’-Juma3/03
Schule, Ausbildung, Beruf	rozumienie tekstu z kasety-ćwiczenia typu: prawda, fałsz, dopasowywanie zdań; prowadzenie dialogu na temat wyboru szkoły i zawodu; przeprowadzenie wywiadu Berufe-Quiz- gra utrwalająca słownictwo	"Heute gibt es Zeugnisse’’ "Zukunftspläne’’
Freizeit	rozumienie tekstu ze słuchu-uzupełnianie luk w tekście, dobieranie zdań parami rozmowa sterowana na temat kół zainteresowań w szkole uzupełnienie tabeli minidialogi i scenki sytuacyjne pisanie listu na temat spędzania wolnego czasu gry i zabawy utrwalające poznane słownictwo	"Liest du gern?’’ "Freizeitaktivitäten in der Schule’’ "Was hast du am Wochenende gemacht?’’
Unterhaltung, Fernsehen	czytanie ze zrozumieniem programu telewizyjnego rozumienie wysłuchanych zapowiedzi telewizyjnych uzupełnienie tabeli-przyporządkowanie odpowiednich audycji przeprowadzenie ankiety w grupie na temat interesujących audycji mówienie- prezentacja wyników ankiety ćwiczenia utrwalające słownictwo	"Fernsehprogramm” "Nachrichten’’
Urlaub, Ferien	rozumienie ze słuchu-ćwiczenia typu prawda/fałsz, wybór prawdziwych treści, uzupełnienie tabelki zgodnie z treścią mówienie- opowiadanie o swojej podróży wakacyjnej i o planach na najbliższe wakacje umiejętność argumentacji za i przeciw podróżom pisanie- zakończenie listu do Heiki	"Ferien auf dem Campingplatz” Immer Ärger um den Urlaub“
Essen, Einkaufen	słuchanie rozmów w różnych sytuacjach dnia codziennego-należy odpowiedzieć, gdzie zostały przeprowadzone te rozmowy, dopasowywanie zdań do poszczególnych sytuacji, zadania typu prawda/ fałsz mówienie- dialogi w restauracji, rozmowy sterowane na temat ulubionych potraw i ich przyrządzania pisanie -sporządzenie listy zakupów, list prywatny rozszerzenie i utrwalenie słownictwa dotyczącego tematyki jedzenia	"Sonst noch etwas?’’ "Das schmeckt fantastisch”
Klasa trzecia
Gesundheit, Beim Arzt	rozumienie wysłuchanej rozmowy u lekarza - ćwiczenia wielokrotnego wyboru, typu prawda/ fałsz, mówienie- opis obrazków, odgrywanie ról lekarza i pacjenta, udzielanie rad i wskazówek pisanie- krótki artykuł do gazetki szkolnej na temat zdrowego trybu życia; ćwiczenia utrwalające słownictwo, zwroty i wyrażenia (reakcje językowe)	"Gespräch mit dem Arzt’’ "Schlafstörungen’’ "Dick oder dünn? - Juma 3/98
Wohnen	rozumienie ze słuchu- dopasowywanie mebli do poszczególnych pomieszczeń, odpowiedzi na pytania, dokończenie zdań tak, aby były zgodne z treścią; mówienie-zalety i wady życia na wsi, opis mieszkania na podstawie szkicu, rozmowy sterowane, rozmowa telefoniczna z osobą, która chce wynająć mieszkanie; pisanie- poszukujemy mieszkania i trzeba napisać krótkie ogłoszenie do gazety, opis mojego wymarzonego domu; ćwiczenia słownikowe- kalambury	"Ein Traumhaus im Grüne’’ "Deine Wohnung ist super’’ Ogłoszenia mieszkaniowe w czasopismach
Umwelt, Verkehr	słuchanie wypowiedzi kilku osób i dopasowanie ich do wypowiedzi, wynotowanie podanych propozycji na temat ochrony środowiska, ćwiczenia: prawda/fałsz, uzupełnianie luk w tekście; mówienie- rozmowy sterowane na temat ochrony środowiska, swobodne wypowiedzi na temat podanych cytatów; pisanie- krótki referat na temat zanieczyszczenia i ochrony środowiska; gry zabawy słownikowe	"Was können wir für unsere Umwelt tun?’’- nagrane wypowiedzi "Rettet die Erde vor dem Müll!’’- rozmowa
Leben in der Familie	rozumienie ze słuchu- uzupełnienie tabeli na podstawie wysłuchanego dialogu, uzupełnianie luk, zaznaczanie poprawnych odpowiedzi; mówienie- krótkie scenki, w których przejmowane są odpowiednie role, pisanie- krótka rozprawka na temat "Zalety i wady mieszkania pod wspólnym dachem”	"Julia hat ein volles Programm’’ "Rollentausch’’- wywiad
Feste feiern	wysłuchanie z kasety kilku wypowiedzi, a następnie uzupełnienie tabeli, zaznaczanie prawidłowych odpowiedzi, przyporządkowywanie odpowiednich argumentów; mówienie- streszczanie cudzych wypowiedzi, rozmowy sterowane, opisywanie obrazków; pisanie- zaproszenie, list do kolegi (koleżanki) opisujący tradycje świąt Bożego Narodzenia, kartka z życzeniami	"Bald ist Weihnachten’’ "Traumhochzeit im Schlosshotel’’
Technik und Computer	rozumienie ze słuchu- ćwiczenia: prawda/ fałsz, test wielokrotnego wyboru, mówienie- wyrażanie własnych opinii, argumentowanie, opis ilustracji, odpowiedzi na pytania do tekstu czytanego; rozumienie tekstu czytanego- artykuł, przyporządkowywanie ilustracji do poszczególnych fragmentów tekstu; pisanie- napisać zakończenie listu na podany temat, krótka rozprawka na temat "Znaczenie komputera we współczesnym świecie”	"Ein Handy für mein Kind’’ "Eine alte Dame und der Computer’’ Artykuł - "Computer gehören in den Klassenraum’’

VI. Uwaga o realizacji programu.

     Opracowany przeze mnie program zakłada stosowanie technik umożliwiających nauczanie komunikacyjne. Zakres tematyczny dobrany jest w oparciu o Podstawę programową. Proponowane ćwiczenia rozwijają sprawności językowe, utrwalają zdobytą wiedzę i umiejętności. Warunkiem efektywnego nauczania jest wytworzenie u uczniów pozytywnej motywacji, poczucia sukcesu, w czym pomocne mogą być różnego typu gry i zabawy językowe.

      Ważnym elementem przedstawionego programu jest uwzględnienie nauczania interkulturowego, czyli ważne informacje dotyczące realiów, tradycji w krajach niemieckojęzycznych.

       Mam nadzieję, że ten program spełni moje oczekiwania.

VII. Przykładowy scenariusz lekcji.

Temat: Beim Arzt.

Cele:

• Kształtowanie umiejętności rozumienia ze słuchu oraz wyselekcjonowanie informacji.
• Rozwijanie i doskonalenie umiejętności komunikowania się - udzielanie rad, pytanie o samopoczucie, wyrażanie dolegliwości i.t.p.
• Kulturalne zachowanie się u lekarza.

Materiał leksykalny:

• Utrwalenie i poszerzenie zasobu słownictwa z zakresu tematyki dotyczącej zdrowia. Udzielanie rad z zastosowaniem czasowników modalnych lub trybu przypuszczającego.

Pomoce dydaktyczne:

• Radiomagnetofon, kaseta z nagraną rozmową u lekarza, zestaw ćwiczeń sprawdzający zrozumienie tekstu

Formy pracy:

• praca indywidualna, praca w grupach,

Przebieg lekcji:

Część wprowadzająca:

Nauczyciel zadaje uczniom pytanie " Jak się czują?, a uczniowie odpowiadają.

Prezentacja nowego materiału i praca nad nim:

     Następnie uczniowie słuchają tekstu z kasety - rozmowa z lekarzem. Po wysłuchaniu rozmowy zaznaczają prawidłowe odpowiedzi w ćwiczeniach wybierając jedną trzech - ćwiczenia zostały wcześniej skserowane dla każdego ucznia.

1. Z jakiego powodu przyszła Jana do lekarza?
   1. Ponieważ sądzi, że jest za chuda.
   2. Ponieważ uważa, że dawniej była za chuda.
   3. Ponieważ sądzi, że znowu ma problemy z anoreksją.
2. Dlaczego Jana od jakiegoś czasu czuje się niedobrze?
   1. Ma nadwagę.
   2. Ma wrażenie, że jest za gruba.
   3. Obawia się, że jest chora.
3. Co zaproponował lekarz?
   1. Jana powinna przebadać się w klinice.
   2. Powinna zastosować terapię.
   3. Powinna o tym problemie porozmawiać z rodzicami.

      Po drugim odsłuchaniu tekstu uczniowie odpowiadają na pytanie "Jakich rad udzielił lekarz?. Odpowiedzi są zapisywane na tablicy i w zeszytach.

Ćwiczenia utrwalające materiał:

Uczniowie pracują w parach - przejmują rolę lekarza i Jany i odgrywają dialogi.

Podsumowanie lekcji i objaśnienie pracy domowej:

Uczniowie uzupełniają luki w tekście nawiązującym do tematu - należy wpisać odpowiedni czasownik modalny lub poznany na lekcji rzeczownik. Nauczyciel sprawdza poprawność wykonania zadania.

Anna ......... sich nicht wohl.Ihr Kopf ... weh. Sie ..... zum Arzt gehen. Der Arzt ........ Anna untersuchen. Er ....... ihr ein Rezept . Anna ..... Medikamente nehmen und ..... ..... liegen. In einer Woche .... sie wieder ...... werden und .... in die Schule gehen.

Praca domowa - nauczenie się nowego słownictwa.