Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie
PrezentacjaForumPrezentacja nieoficjalnaZmiana prezentacji
Kryteria doboru literatury dla dzieci warunkiem kształtowania wrażliwości

 

KRYTERIA DOBORU LITERATURY DLA DZIECI WARUNKIEM KSZTAŁTOWANIA WRAŻLIWOŚCI ESTETYCZNYCH

     Literatura dziecięca pomaga w rozwoju młodego człowieka - aktywnego uczestnika kultury . Dobór tekstów literackich uzależniony jest od poziomu młodego odbiorcy , od jego potrzeb , od wytyczonych przez nauczycielkę celów .

     Z praktyki zauważa się zmieniające się ,bardziej dojrzałe upodobania czytelnicze dzieci w wieku przedszkolnym . Ma to ścisły związek z ich rozwojem intelektualnym , społecznym , emocjonalnym oraz całokształtem oddziaływań środowiska i wychowania . Rozwój wyobraźni i fantazji wpływa na zainteresowanie baśnią ,a jednocześnie coraz bogatsze doświadczenia , bardziej wnikliwa obserwacja otaczającego świata , chęć naśladowania dorosłych sprawiają , że z radością dzieci widzą utwory o treści realistycznej , które poszerzają zakres codziennych doznań i sprawy znane ukazują w nowym świetle .Starsze przedszkolaki z zainteresowaniem słuchają dłuższych opowiadań prozą , baśni i bajek , jak również "powieści" dla dzieci , w których niedługie opowiadania łączą się w pewną całość . Bywa tak , że nauczyciele przedszkola nie znajdując we współczesnej literaturze dla dzieci poszukiwanych pozycji , chętnie , a może nawet zbyt chętnie , sięgają po książki , które tkwią jeszcze we wspomnieniach z ich własnego dzieciństwa .

     Potrzeba dostosowania książki do możliwości intelektualnych i rozwoju emocjonalnego dzieci jest dostrzeżona, czasem intuicyjnie przez nauczyciela, na podstawie codziennej obserwacji wychowanków i doświadczeń w pracy dydaktyczno- wychowawczej przedszkola jest przy tym najistotniejszym kryterium wyboru tekstów literackich. Korzystając z walorów wychowawczych literatury dziecięcej , nauczyciele muszą zwrócić uwagę na wartości nie od razu dostrzegalne. Czasem jakiś liryczny , nastrojowy wierszyk , prawie o niczym, może poruszyć wyobraźnię małego dziecka i upamiętnić się na zawsze melodyjnym słowem , "smakiem chwili" , którą potem pragnie odnaleźć i zapamiętać. Wiersz taki przedstawia wartość o charakterze psychologicznym, bo kształtuje młodą osobowość .

     Wybieramy nie tylko teksty literackie spełniające role wychowawcze , czy dydaktyczne, ale również teksty o tematyce zabawowej, zachęcające do zabawy , co także spełnia swoje zadanie, bo zabawa ma bardzo duże znaczenie w życiu małego dziecka . Przy wyborze tekstów literackich należy wziąć pod uwagę właściwości psychiki swoich odbiorców , gdyż dzieci bardzo łatwo poddają się oddziaływaniu poezji lub prozy ulegają jej nastrojom.

     Literatura dziecięca, licząca się z właściwościami psychiki swoich odbiorców, ułatwia zarówno kształtowanie ich postawy odbiorczej jak i postawy czynnej, wyrażającej się w ekspresji odtwórczej (mówienie wierszy , śpiewanie piosenek) i twórczej, wynikający z własnej inwencji . Całość tej pracy składa się na ciąg przeżyć i doświadczeń estetycznych dziecka mogących pozostawić trwały ślad w jego rozwoju .

     Według P.Hazard’a -"pozycje literackie udostępniane dzieciom powinny się odznaczać autentycznymi walorami artystycznymi" . 1 Książka dziecięca jako przedmiot percepcji wizualnej stanowi Całość, na którą składa się jej struktura graficzna , ilustracje i przede wszystkim teksty literackie . Dziecko najbardziej jednak w tej całości zwraca uwagę na ilustrację , choć nie jest mu obojętny sposób rozmieszczenia i wygląd tekstu literackiego. Dzieci przedszkolne wiedzą już na podstawie własnego doświadczenia, że tekst może zawierać bajkę , opowiadanie lub wiersz.

     Odpowiedni dobór utworów literackich , powoduje u dzieci w wieku przedszkolnym rozbudzenie zaciekawienia utworami literackimi , a umożliwienie kilkakrotnego przeżywania ich treści , wyrabia umiejętność samodzielnego poszukiwania kontaktu z książką , a co za tym idzie samodzielnego doboru krótkich tekstów literackich. Dziecko odbiera tekst literacki bardzo mocno, przeżywa niejako literaturę, identyfikuje się ze światem literatury . W dziecięcym odbiorze tekstu literackiego mamy do czynienia z tak zwaną "autokomunikacją". Jest to relacja, jaka zachodzi między dziełem a jego odbiorcą.. Dlatego utwory literackie dobierane przez nauczyciela powinny charakteryzować się pewną lekkością , żartem , treść powinna dotyczyć sytuacji najbliższych dziecku w wieku przedszkolnym .

     Zarówno powinny to być utwory pisane wierszem , jak i prozą , np.: bajki , baśnie , opowiadania itp. Bajki i baśnie należą i należały do ulubionych lektur dzieci . Wyrosłe z fantazji dawnego człowieka , z jego wiedzy o otaczającym świecie , z tęsknoty za pięknem, dobrem i sprawiedliwością. Człowiek z natury skłania się ku dobremu, jak zakładał znany filozof J.Kant i stąd właśnie w utworach literackich skłonności ku dobru , prawdzie i pięknu. Fantastyczny świat baśni i alegoryczny bajkowy świat bliskie są wyobraźni dziecięcej, magicznemu sposobowi myślenia dziecka, jego potrzebom psychicznym . Małe dziecko silnie przeżywa fantastyczne i alegoryczne fikcje literackie, które zaspakajają jego tęsknotę za niezwykłością. Odbiór tekstu literackiego przez dziecko w wieku przedszkolnym jest bardzo żywy, dziecko w tym wieku łatwo podchwytuje sytuacje ukazane w literaturze, kontynuuje je i rozwija w zabawie. Dziecko przyjmuje także do swego zasobu słownego pojęcia i terminy, zwłaszcza jeśli są one sugestywne i dziecko wykorzystuje je posługując się nimi w kontaktach z rówieśnikami w formie przezwisk i epitetów zaczerpniętych z tekstów literackich. Dlatego też ważne jest, aby zasób słowny tekstów literackich podsuwanych dzieciom w tym okresie był bogaty, a nawet wykraczał swoim zasięgiem poza zasób słowny dziecka. Przy wyborze tekstów literackich trzeba również wziąć pod uwagę takie możliwości rozwojowe dziecka z psychologicznego punktu widzenia , jak intensywność jego przeżyć ,krótkotrwałość uwagi, podatność na zmęczenie, dlatego tylko krótki utwór można przekazać dzieciom w całości . Powinny to być utwory niezbyt długie, o żywej narracji, napisane prozą lub wierszem .

     Dłuższe teksty literackie wymagają skrócenia , wybrania i połączenia fragmentów najważniejszych ze względu na rozwój akcji i zrozumienie przez dzieci myśli przewodniej . Wybierając teksty poetyckie do recytacji dzieciom lub do nauki na pamięć przez samo dziecko, jak również do wykorzystania na zajęciach muzycznych do rytmizacji lub improwizacji melodycznej tekstu, należy wybierać wiersze niezbyt długie , melodyjne, rytmiczne, o treści bliskiej dziecku , które nauczycielka będzie recytować w sposób wyrazisty z towarzyszeniem dyskretnej mimiki , gestykulacji, a i samym dzieciom zabawa z tym tekstem sprawi wiele radości. Małe dzieci, choć są wrażliwe na oddziaływanie poezji lubią słuchać i łatwo uczą się niektórych wierszy , to jednak deklamują je na ogół monotonnie. Recytowanie wierszy w przedszkolu jest również podstawową formą zbliżania dzieciom języka literatury pięknej.

     Tekst poetycki utrwalony w pamięci , wyobraźni i mowie dziecka zapada w jego uczuciu . W ten to sposób przedszkole budzi potrzebę obcowania z poezją we wczesnym okresie życia. Literatura dziecięca jest bowiem dziedziną sztuki, która ma wzruszać, zachwycać pięknem literackiego języka i artystycznego obrazu odpowiednio dobrana przez nauczyciela sprzyja realizowaniu wartości estetycznych .

     Dlatego tak ważny jest dobór tekstów literackich , które zostaną wykorzystane w różnoraki sposób i pozostaną w pamięci dziecka można by powiedzieć przez dłuższy okres życia dziecka , żeby nie powiedzieć, że na całe życie. Trafnie dobrany tekst literacki pomaga w stworzeniu właściwego klimatu dla rozwoju zainteresowań dzieci jak również realizację zamierzonych celi dydaktycznych. Sam tekst literacki "sucho" przekazywany dzieciom może okazać się nudny i mało atrakcyjny.

     Ciągle jeszcze jest częsty widok nauczycielki czytającej obszerne fragmenty książki – tekstu literackiego wśród gromadki słuchających dzieci, które pozostają zbyt długo w pozycji siedzącej. Forma obcowania z literaturą jest często mało urozmaicona i atrakcyjna .

     Dlatego też nauczyciele muszą zadbać o odpowiedni dobór tekstów literackich ,mając na uwadze wiek dziecka jak również o odpowiedni przekaz i uatrakcyjnienie tekstu, na przykład w połączeniu z muzyką.

Opracowała : mgr Anna Nowak
Przedszkole w Borownie

LITERATURA:
  1. P.Hazard: "Dzieci, książki i dorośli", Nasza księgarnia, Warszawa 1981r.
  2. H.Markiewicz: "Główne problemy wiedzy w literaturze", Kraków 1980r.
  3. I.Wojnar: "Estetyka i wychowanie", PWN Warszawa 1982r.
  4. Praca pod redakcją M.Kwiatkowskiej: "Podstawy pedagogiki przedszkolnej" ,WSiP Warszawa 1988r.
  5. P. Hazard: "Dzieci, książki i dorośli." , Nasza księgarnia, Warszawa 1981 r.

Jeżeli zauważyłeś jakieś nadużycia w prezentacji napisz o tym poniżej i wyślij je do nas:
INFORMACJE O PREZENTACJI

Ostatnią zmianę prezentacji wykonał: Szkolnictwo.pl.
IP autora: 83.21.195.174
Data utworzenia: 2008-09-01 22:24:44
Edycja: Edytuj prezentację.

HISTORIA PREZENTACJI

Szkolnictwo.pl (83.21.195.174) - Prezentacja (2008-09-01 22:24:44) - Edytuj prezentację.





Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie