Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie
PrezentacjaForumPrezentacja nieoficjalnaZmiana prezentacji
Integrowanie edukacji wczesnoszkolnej

Od 01.01.2015 odwiedzono tę wizytówkę 26337 razy.
Chcesz zwiększyć zainteresowanie Twoją jednostką?
Zaprezentuj w naszym informatorze swoją jednostkę ->>>
* szkolnictwo.pl - najpopularniejszy informator edukacyjny - 1,5 mln użytkowników miesięcznie



Platforma Edukacyjna - gotowe opracowania lekcji oraz testów.



 

Głównym celem edukacji wczesnoszkolnej jest harmonijny i wszechstronny rozwój dzieci oraz przygotowanie ich do dalszej nauki w szkołach średnich i wyższych. Żeby ten cel osiągnąć koniecznie jest spełnienie pewnych warunków. Dzieci w młodszym wieku szkolnym wymagają innego sposobu nauczania i wychowania, odmiennego traktowania niż dzieci starsze. Podyktowane to jest potrzebami związanymi z psychofizycznym rozwojem. Warunki te mogą być spełnione najlepiej i najpełniej w toku nauczania integralnego, które polega na stworzeniu dziecku warunków do różnorodnej i wszechstronnej działalności, związanej z zadaniami ingerującymi w sobie rożne treści, we wspólnym bloku tematycznym. Nauczanie integralne zorientowane jest na dziecko jako ma indywidualność. Jego istotą jest stworzenie dziecku takich warunków, które pomogą ujawnić potencjalne możliwości w różnych dziedzinach aktywności. System klasowo – lekcyjny, na którym opiera się obecnie nauczanie, nie dostrzega potrzeb rozwojowych dzieci. Edukacja powinna być nastawiona na rozwijanie i pobudzanie sfery poznawczej, a także inspirować dzieci do ciągłego podejmowania działań twórczych, zgodnych z ich zainteresowaniami. Realizacja koncepcji nauczania integralnego wymaga od nauczyciela wyobraźni i elastyczności a dzieciom dostarcza powodów do przeżywania radości związanej z interesującymi przeżyciami podczas realizowania zaplanowanych bloków tematycznych.

Współczesna idea integracji edukacji wczesnoszkolnej nawiązuje do nauki całościowej oraz nauczania łącznego.

Dzieci odczuwają głęboką potrzebę wyrażania swoich uczuć, przeżyć i myśli. Rozwój dziecka dokonuje się szybciej i intensywniej, gdy motorem działania staje się chęć zaspokojenia jakiejś potrzeby, szukania odpowiedzi na pytania, jakie wyłaniają się w trakcie poznawania najbliższego środowiska.
Głównym celem nauczania i wychowania jest kształtowanie i rozwijanie osobowości ucznia, wyposażenie w wiedzę i umiejętności. W integralnym systemie nauczania nauczyciel nie jest jedynym źródłem wiedzy dla uczniów, lecz przewodnikiem po jej różnorodnych źródłach. Dlatego też to nauczyciel powinien jak najczęściej stwarzać okazje do samodzielnego doświadczenia, przeżywania i poszukiwania czyli stosować metody praktyczne i oparte na obserwacji.
Okres klas początkowych to okres, w którym dzieci znajdują się w stadium operacji intelektualnych, konkretnych, moralnych i społecznych odczuć, współdziałania. Z tego faktu wynika konieczność utrzymywania się przez cały czas klas początkowych na terenie konkretu, obserwacji i eksperymentowania, a tylko z największą ostrożnością wprowadzania pierwszych abstrakcji.
Według W. Okonia w nowocześnie podjętym procesie dydaktycznym powinno się łączyć cztery sposoby nauczania i uczenia się:
  • przyswajanie gotowych wiadomości,
  • odkrywanie nowych wiadomości przez rozwiązywanie problemów,
  • przeżywanie czyli budzenie pożądanych uczuć dzieci,
  • różnorodne formy działań dzieci.
Wiązanie tych czterech sposobów nauczania, uczenia się w harmonijną całość stanowi swoistą integrację.

Czterem drogom nauczania odpowiadają metody nauczania: padające, poszukujące, eksponujące (inaczej waloryzacyjne) i praktyczne. Jeśli te metody wystąpią na lekcji w układzie związanych ze sobą czynników nauczyciela i uczniów, będzie to też nowa odmiana integracji metod. W procesie dydaktycznym organizowanym zgodnie z tą teorią, może wystąpić jeszcze jedna odmiana integracji, czyli łączenie trzech rodzajów aktywności dzieci: intelektualnej (przyswajanie i odkrywanie nowych wiadomości), emocjonalnej (przeżywanie) i praktycznej (działanie).
Integracja międzyprzedmiotowa polega na wzbogacaniu, rozszerzaniu, uzupełnianiu lekcji przez korelację treściową, przez wprowadzanie na lekcjach jednego przedmiotu czynności dydaktycznych lub wychowawczych z zakresu innych przedmiotów oraz na stwarzaniu sytuacji zadaniowych na lekcjach lub poza lekcjami, pobudzających aktywność i pomysłowość dzieci na lekcjach różnych przedmiotów.
W całościowości edukacji przez integrację międzyprzedmiotową chodzi o to, aby poza łączeniem treści różnych przedmiotów i czynników związanych z tymi treściami osiągnąć dwa główne cele:
  • nasilanie (wzmacnianie) tych czterech elementów: przyswajania i odkrywania, przeżyć i działań
  • wiązanie tychże elementów w harmonijną całość.
I tak poznawanie wiadomości na lekcjach jednego przedmiotu jest pełniejsze i bogatsze, gdy jest dopełniane i rozszerzane o treści innych przedmiotów. Ponadto przeżycia uczniów mogą być wzmacniane treściami innych przedmiotów. Zaś rozwiązywanie problemów i związane z tym rozbudzanie pomysłowości uczniów jest pogłębiane i wzmacniane, gdy stwarzane są podobne sytuacje problemowe na lekcjach różnych przedmiotów. Różne czynności i działania uczniów na lekcjach jednego przedmiotu stają się bardziej urozmaicone i skuteczniejsze przez wprowadzenie czynności typowych dla innych przedmiotów, np. czynności o charakterze ekspresyjnym na lekcjach języka polskiego stają się bogatsze dzięki wprowadzeniu czynności muzycznych lub plastycznych przez znane zjawisko synergii i kompleksowości.
W celu naszkicowania obrazu integracji w edukacji wczesnoszkolnej należy przedstawić interpretację pojęcia „integracja” w ujęciu różnych autorów.

Wg J. Walczyny
Integracja w klasach I – IV nie jest zjawiskiem stałym i ciągłym, nie jest zwłaszcza sztucznie montowana z elementów, które po połączeniu mogłyby zdeformować obraz rzeczywistości oraz wiedzę o niej. Co więcej, może wystąpić w różnym stopniu nasilenia. Wskazując na różny stopień nasilenia integracji chcemy podkreślić fakt, że w pewnych wypadkach chodzi jedynie o scalenie niektórych fragmentów treści z niektórych kierunków kształcenia po to, aby poznanie ich poszło bardziej w głąb lub wszerz, w zależności od potrzeb. Rozluźnienie rygorów integracji nie likwiduje jej, lecz czyni ją strukturą bardziej elastyczną.

Wg Ł. Muszyńskiej
Integracja wychowania i nauczania w klasach młodszych przejawia się w :
  • łącznym ujmowaniu celów wychowania, nauczania i kształcenia,
  • scalaniu treści i materiału nauczania oraz wychowania przez koncentrację wokół zasadniczych osnów zintegrowanych jednostek tematycznych,
  • tworzeniu jednolitych, integralnych ciągów sytuacyjnych dla działań i przeżyć dziecięcych.

Wg R. Więckowskiego
Próbę tworzenia nowszej formy integracji uczynił R. Więckowski. W naszych współczesnych koncepcjach nauczania początkowego uznajemy za nadal aktualne niektóre elementy nauczania łącznego. Przede wszystkim nie eliminujemy systemu przedmiotowego w nauczaniu początkowym, lecz uważamy, że nauczanie łączne i przedmiotowe nie wykluczają się wzajemnie, ale niejako współistnieją ze sobą.

Później w trzech aspektach interpretuje termin integracji M. Jakowicka: Pierwszy dotyczy nauczania początkowego, polega na wprowadzaniu dziecka w całościowe układy treści otaczającej rzeczywistość, w wybrane sytuacje, w których dziecko poznaje treści z różnych dyscyplin naukowych na drodze od cech zewnętrznych przedmiotów i zjawisk, stopniowego wnikania w ich istotę, dostrzegania ich funkcji ze strukturą i uchwycenia cech istotnych.
Drugi aspekt integracji odnosi się do wyższego poziomu kształcenia, polega na scalaniu zdobywanych wiadomości w toku nauki poszczególnych przedmiotów. Uczeń posiada już pewien zasób wiedzy z różnych dziedzin, a istota integracji polega na łączeniu jej w szersze układy, klasy, na coraz wyższych piętrach ogólności. Integracja dokonuje się w umyśle uczniów.
Trzeci aspekt integracji w kształceniu ukazuje się w scalaniu kształtowania, na różnych treściach specjalistycznych, dróg poznania i rozumienia świata jako całości, wartości kształtowanych cząstkowo na różnych treściach, w jeden zwarty, spójny system dróg wiązania nauki z praktyczną działalnością. Jest to więc aspekt integracji, który dotyczy kształtowania umiejętności ogólnych, „ponadtreściowych” metod poznawania świata, działania i zachowania się w nim.

Teoria integracji wg T. Wróbla:
„Integracja” jest to scalanie w szerokim i głębokim znaczeniu, powiązanie różnorodnych procesów nauczania, w których to procesach realizuje się cele dydaktyczno – wychowawcze w ścisłym powiązaniu z działalnością w środowisku. Powstaje ona wtedy, kiedy tworzy się także szersze struktury treściowo – logiczne, bardziej oderwane od układów życiowych, kiedy wiąże się teorię z praktyką, kiedy zatem tworzy się swoisty system.

Podstawą zintegrowanej, w sensie organizacyjnym, aktywności dzieci jest dzień pracy oparty na określonej koncepcji planu nauczania, który zawiera rejestr kierunków czy zakresów edukacji oraz wymiar czasu. „Istotnym elementem planu nauczania, opartego na zintegrowanej organizacyjnie aktywności dzieci, są tzw. globalne jednostki metodyczne (bez określania wymiaru czasu na kierunki czy zakresy edukacji, zawierające łączny wymiar czasu na wszystkie rodzaje edukacji). Ten wymiar czasu czy liczbę jednostek metodycznych normuje zarządzeniem Minister Edukacji Narodowej”. Na podstawie ramowego planu nauczania, nauczyciel opracowuje własny organizacyjny program pracy. W ramach wymienionych jednostek metodycznych (dziennie cztery godziny) nauczyciel określa samodzielnie kolejne rodzaje aktywności dzieci i czas ich trwania. Dzieci w młodszym wieku szkolnym po 25 – 25 minutach aktywności umysłowej wykazują oznaki zmęczenia i dlatego, po krótkiej przerwie, konieczna jest zmiana aktywności.
Plan pracy nauczyciela musi uwzględniać rytm biologicznej sprawności (aktywności) dziecka. Tak więc w ciągu dnia organizujemy przemiennie różne rodzaje aktywności dzieci. Stwarza to nauczycielom możliwość elastycznego i zarazem efektywnego organizowania ich wielokierunkowej aktywności. Najbardziej efektywnymi dniami w tygodniu dla pracy dziecka są: środa i czwartek, dlatego w planach nauczania powinno się w tych dniach eksponować edukację polonistyczną, matematyczną itp. W klasach początkowych wszystkie rodzaje edukacji mają dla rozwoju dziecka ważne znaczenie. Oznacza to, że powinny one być obecne w pracy z dziećmi we względnie jednakowym wymiarze czasowym. Ważne są również zajęcia obowiązkowe dla niektórych dzieci – gimnastyka korekcyjna i zajęcia korekcyjno – kompensacyjne, umieszczone w ramowym planie dnia.

ROLA NAUCZYCIELA W NAUCZANIU ZINTEGROWANYM

Powinnością edukacyjną nauczyciela jest organizowanie sytuacji inspirującej aktywność własną lub twórczą dziecka, prowadzącą do zmian w umiejętnościach i wiadomościach, doprowadzających do zewnętrznego rozwoju. Nauczyciel przed przystąpieniem do pracy powinien przygotować szczegółowy plan pracy. Jego zadaniem „jest prowadzenie okolicznościowej obserwacji i rejestrowanie spostrzeżeń, wskazujących na osiągnięcia i ewentualne trudności napotykanych przez dzieci. Tak więc, nauczyciel przygotowuje zestaw kartek, imiennych dla każdego dziecka, i po zajęciach lub w czasie notuje spostrzeżenia lub rejestruje spostrzegane zachowania edukacyjne. Spostrzeżenia te, poddane wartościowaniu czy pedagogicznej interpretacji, są oceną opisową:”
Nadrzędną wartością nauczyciela jest wspieranie rozwoju dziecka. Obserwując zmiany zachowań, nauczyciel poznaje ten rozwój w zakresie rozwoju poznawczego, artystycznego, fizycznego i społeczno – moralnego. Rozwój następuje przez działanie i dlatego jakość edukacji wiąże się z jakością zajęć.
Nauczyciel w trakcie pracy z dziećmi powinien odwoływać się do wewnętrznej motywacji dziecka, zachęcić do poznawania, działania, wytwarzania z ciekawością i ochotą przeżycia, doświadczenia czegoś. Zadania powinien dobierać tak, aby miały one dla dziecka sens i znaczenie.

OCENA OPISOWA

W polskiej szkole, w edukacji wczesnoszkolnej, stosuje się ocenę w formie stopni w skali od 1 do 6. Nauczyciel dysponuje pulą etykietek, które przydziela uczniom według własnego uznania. Etykieta z cyfrą to ocena za pracę ucznia na lekcji. W ten sposób każde dziecko gromadzi odpowiednią liczbę cyferek. Taka forma oceniania powoduje, że nauczyciel może różnicować uczniów w klasie, dzielić ich na grupy, które sytuują się na odmiennych szczeblach „drabiny klasowej”. Wiąże się z tym konieczność porównywania uczniów zarówno przez nauczyciela, jak i rodziców. Uczniowie porównują się także wzajemnie.

PODSUMOWANIE

Zadaniem nauczyciela w przygotowaniu dzieci do uczestnictwa w życiu jest rozwijanie umiejętności, które mogłyby stanowić narzędzie poznawania i zmieniania otaczającej rzeczywistości, zdobywania wiedzy i samodzielnego jej oceniania, a także stworzenie warunków dla wielostronnej aktywności, niezależnie od indywidualnych różnic rozwojowych.

BIBLIOGRAFIA

Adamek I.: Podstawy edukacji wczesnoszkolnej. Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2000
Duraj – Nowakowa K.: Integrowanie edukacji wczesnoszkolnej. Modernizacja teorii i praktyki. Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 1998
Więckowski R.: Pedagogiczna interpretacja współczesnej koncepcji integracji. Życie Szkoły nr 2/2000

Opracowała mgr Małgorzata Fiszlak
Nauczyciel PM nr 200 w Łodzi

Umieść poniższy link na swojej stronie aby wzmocnić promocję tej jednostki oraz jej pozycjonowanie w wyszukiwarkach internetowych:

X


Zarejestruj się lub zaloguj,
aby mieć pełny dostęp
do serwisu edukacyjnego.




www.szkolnictwo.pl

e-mail: zmiany@szkolnictwo.pl
- największy w Polsce katalog szkół
- ponad 1 mln użytkowników miesięcznie




Nauczycielu! Bezpłatne, interaktywne lekcje i testy oraz prezentacje w PowerPoint`cie --> www.szkolnictwo.pl (w zakładce "Nauka").

Zaloguj się aby mieć dostęp do platformy edukacyjnej




Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie