„Media w rodzinie: ryzyko i bogactwo” – tak Jan Paweł II zatytułował orędzie na XXXVIII Światowy Dzień Środków Społecznego Przekazu – 2004. Warto się nad tymi słowami głęboko zastanowić, bowiem nikomu nie trzeba wyjaśniać, że środki masowego przekazu odgrywają bardzo ważną rolę w dzisiejszym świecie. Człowiek, który pozbawiony jest informacji, nie może się odnaleźć. Jednak ich nadmiar, szczególnie w stosunku do dzieci, budzi wiele zastrzeżeń.
Rozwój i dostępność środków przekazu stwarza wyjątkowe możliwości wzbogacenia życia w rodzinie. Rodzi się jednak pytanie dotyczące umiejętnego korzystania z tych środków oraz traktowania samej rodziny przez te środki.
Najpopularniejszym i często najważniejszym przedmiotem w polskich rodzinach jest obecnie telewizor. Badania dowodzą, że na oglądanie telewizji poświęcamy połowę całego wolnego czasu. Można już powiedzieć, że oglądanie telewizji jest dla większości nałogiem. Urządzenie to, jak żadne inne, potrafi łączyć pokolenia. Zauważyłam, że już w przedszkolu dzieci żywo relacjonują to, co się dzieje na szklanym ekranie. Dopytują się czy oglądam ich ulubione programy. Opowiadają o kłótniach, na temat: co w danej chwili będzie oglądane. Twierdzą, że telewizor pełni rolę głowy rodziny: decyduje o wszystkich sprawach, kolejności i czasie wykonywania prac domowych. Kolorowa rzeczywistość, atrakcyjność formy, błyskotliwość aktorów jest wciągająca, zwłaszcza dla dziecka. Można wtedy nie zauważyć, co się dzieje w domu, u sąsiada, ale doskonale znamy np. losy rodziny z Wenezueli.
Nadmierne oglądanie telewizji wywiera szczególnie szkodliwy wpływ na młode pokolenie. Ślęczenie przed telewizorem uczy dzieci bierności, bezmyślności, pozbawia wyobraźni, a także wrażliwości i agresji. Dzieci tracą zdolność do koncentracji, myślą mniej logicznie. Pojawiają się trudności w nauce, bowiem nastawione są na bezrefleksyjny odbiór. W ich życie wkrada się lenistwo, stają się przemądrzali, ale wiedza ich jest powierzchowna i wybiórcza. Młodzi ludzie stykający się z przemocą przed telewizorem mają większą skłonność do stosowania jej w życiu dorosłym, stają się mniej wrażliwi na przemoc i cierpienie. Istnieje prawdopodobieństwo powielania agresywnych wzorców ze szklanego ekranu w dalszym życiu. Chłopcy uczą się przemocy fizycznej - bójek, aktów wandalizmu; dziewczyny - kradzieży, rabunków, szantażu. Mieszając fikcję z rzeczywistością, telewizja zaciera poczucie tego co jest, a co nie jest realne.
Biskup Adam Lepa (Niedziela 1.09.2002 r.) zauważył, że funkcjonujące dziś określenie: „dzieci telewizji” dotyczy także ludzi dorosłych. Wskazał na trzy główne cechy charakteryzujące takich ludzi. Są to: nadmierne przywiązanie do telewizji, zmiana charakteru wartości (telewizor na I miejscu) oraz bierność intelektualna, społeczna i religijna.
Jako rodzic i pedagog pragnę się powtórzyć za Janem Pawłem II: „Telewizja może wzbogacić życie rodzinne”. Co robić, aby tak było?
Zaproponowałam dzieciom zajęcia z wykorzystaniem metody aktywizującej - metaplanu. Chciałam, aby same dostrzegły wady siedzenia przed szklanym ekranem oraz doceniły programy edukacyjne i te niosące ze sobą pozytywne treści. Zadaniem uczniów podzielonych na czteroosobowe grupy było wypełnić poniższą planszę.
Telewizja może wzbogacić życie rodzinne
Jak jest? Jak powinno być?
Dlaczego tak jest? Wnioski:
Wypowiedzi uczniów czasem zaskakiwały. Wspólnie doszły jednak do jednego wniosku: na rodzicach spoczywa obowiązek kontroli tego, ile czasu dzieci spędzają przed telewizorem i co oglądają. Ma to poważny wpływ na obecne zachowanie dzieci i na to, jakimi ludźmi będą w przyszłości.
Wszystkie wnioski umieściliśmy tablicy. Następnie w formie ulotki opracowaliśmy prośby dla rodziców.
Drodzy Rodzice!
1. Rozmawiajcie z nami, także o telewizji!
2. Stwórzcie nam alternatywę dla telewizji – nauka gry na instrumencie, wspólne prace, wycieczki...
3. Wyjaśniajcie, dlaczego nie powinniśmy oglądać danego programu, ponieważ denerwuje nas odpowiedź : „Bo nie”!.
4. Kontrolujcie nas częściej!
5. Oglądajcie z nami niektóre programy!
6. Nie kupujcie nam telewizora do pokoju!
7. Zachęcajcie nas do czytania książek!
Na drugie stronie ulotki zamieściliśmy słowa Jana Pawła II będące podsumowaniem niniejszego artykułu.
„Telewizja może wzbogacić życie rodzinne. Może zbliżać członków rodziny między sobą, wzmacniać ich solidarność z innymi rodzinami i z całym społeczeństwem. Może pomnażać nie tylko ich wiedzę ogólną, ale także religijną, pozwalając im usłyszeć słowo Boże, umocnić swą religijną tożsamość i kształtować życie moralne i duchowe.
Telewizja może też szkodzić życiu rodzinnemu: przez propagowanie fałszywych wartości i wzorów postępowania, przez rozpowszechnianie pornografii i obrazów brutalnej przemocy, (...) przez agresywną reklamę, odwołującą się do najniższych instynktów; wreszcie przez zachwalanie fałszywych wizji życia” (z Orędzia na Światowy Dzień Środków Społecznego Przekazu, „Telewizja w rodzinie: kryteria właściwego wyboru programów” – 24 stycznia 1994 r.)
1. Bp Adam Lepa - Pedagogika mass mediów, Łódź 1998m, s 248.
2. Kultura współczesna - audiowizualność, "Praktyka telewizyjna" część II, Warszawa 1995 r,
3. Czy telewizja może być sojusznikiem wychowania" [ w ] Wademecum dla rodziców, red W. Pomykało, Warszawa 1987, ss. 248.
4. Coroczne orędzia Jana Pawła II na Światowy Dzień Środków Społecznego Przekazu
Anna Pidanty
|
