Zadaniem nauczyciela jest wspierać wszechstronny rozwój dziecka. W zespole klasowym zazwyczaj są dzieci o różnych predyspozycjach rozwojowych. Szczególną troską należy objąć uczniów z trudnościami w nauce. Na początku należy zdiagnozować przyczyny występujących zaburzeń.
I.IDENTYFIKACJA PROBLEMU
Wśród szerokiej populacji szkolnej dość często spotykamy uczniów, którzy napotykają trudności w uczeniu się. Przyczyny niepowodzeń szkolnych mają różny charakter. Według H. Spionek niepowodzenia szkolne to rozbieżność między wiadomościami, umiejętnościami i nawykami faktycznie opanowanymi przez uczniów materiałem jaki opanować powinni według założeń programowych w zakresie poszczególnych przedmiotów. Pierwszą przyczyną zaburzeń zachowania uczniów oraz ich trudności i niepowodzeń nauce są uszkodzenia układu nerwowego, negatywne wpływy środowiskowo- wychowawcze i układy patogenne czynników biologiczno- społecznych. Innym powodem zaburzeń są sytuacje, w których dom rodzinny zaburza życie emocjonalno- uczuciowe oraz nie zapewnia właściwych warunków do nauki i odpoczynku. Może to zaburzyć nie tylko rozwój poznawczy i emocjonalny dziecka, lecz stworzyć mu liczne doraźne i bezpośrednie przeszkody w osiągnięciu dobrych wyników w nauce. Najczęściej dochodzi do zaburzeń zachowania oraz trudności i niepowodzeń szkolnych wówczas, gdy na dziecko działają jednocześnie czynniki patogenne natury biologicznej i społecznej.
Krzysztof M. urodził się 07.02 1995r. Obecnie uczęszcza do klasy IV Szkoły Podstawowej im. kpt. Józefa Kłopotowskiego w Jacowlanach. Ma wadę wzroku.Chłopiec wychowuje się w rodzinie pełnej. Ma jednego brata, który uczęszcza do drugiej klasy gimnazjum. Bracia nie są związani ze sobą emocjonalnie. Dzieci nie mają żadnych wspólnych zainteresowań.
Matka Krzysztofa, lat 33, pracuje jako gospodyni domowa i wspólnie z mężem prowadzą gospodarstwo rolne. Początkowo nie wyrażała zgody na przebadanie dziecka. Wspólnie z wychowawczynią przeprowadziłam wiele rozmów z matką, uzasadniających konieczność przebadania, aby móc zdiagnozować przyczyny trudności chłopca w szkole. Matka nie interesuje się zbytnio postępami syna w nauce. Kontaktuje się ze szkołą tylko na wezwanie wychowawcy.
Ojciec jest człowiekiem bardzo nerwowym, często wybucha gniewem, krzyczy. Chętnie nadużywa alkohol
Już na pierwszych lekcjach zauważyłam, że Krzysiek siedzi wystraszony na lekcjach Nigdy sam nie zgłaszał się do odpowiedzi. Wypowiadał się cicho i niechętnie, pojedynczymi zdaniami. Miał trudności w zrozumieniu tekstu. Pisał bardzo niestarannie, często opuszczając litery. Prezentował bardzo wolne tempo prac. Miał problemy ze skupieniem uwagi. Bardzo niepokojący był jego stan emocjonalny. Lękiem reagowała na nowe sytuacje. Wiedziałam, że to dziecko potrzebuje pomocy. Postanowiłam zdiagnozować przyczyny jego trudności. Uznałam, że temu dziecku należy pomóc i za cel postawiłam sobie wyrównanie braków w edukacji ucznia i umożliwienie Mu osiągania sukcesów na miarę Jego możliwości.
II .Geneza i dynamika zjawiska.
Z przeprowadzonej rozmowy z wychowawczynią kształcenia zintegrowanego wynikało, że Krzysiek był słabym uczniem w klasy III i uczęszczał na zajęcia zespołu wyrównawczego. Matka nie wyraziła zgody na przebadanie dziecka przez Poradnię Psychologiczno-Pedagogiczną. Przejście ucznia do klasy IV jeszcze w większym stopniu przyczyniło się do zwiększenia trudności w nauce. Nowi nauczyciele, większy zakres wiedzy i umiejętności do opanowania powodował, że problemy w nauce narastały. Chłopiec czuł się gorszy, niż inni jego koledzy, gdyż osiągał niskie wyniki. Brakowało mu pewności i wiary we własne siły. Miał trudności z wypowiedziami ustnymi. Postanowiłam skontaktować się z matką. Z przeprowadzonego wywiadu wynikało, że dziecku w domu nikt nie pomaga w jego obowiązkach szkolnych, nikt nie kontroluje odrabiania prac domowych, nikt nie motywuje go do nauki. Jedynie słyszał krytyczne uwagi rodziców i rodzeństwa odnośnie swojej osoby, czasami był nawet bity. Stąd był bardzo nie ufny. Był bardzo wrażliwy na krytykę. Nie nawiązywał kontaktu z rówieśnikami, zawsze stał na uboczu zamknięty w sobie. Często reagował gniewem i złością. Niejednokrotnie zdarzało się, że Krzysiek nie przychodził do szkoły w okularach. Tłumaczył brak okularów zapomnieniem. Późnie okazało się, że je stłukł. Stąd miał kłopoty z czytaniem i przepisywaniem z tablicy. W trakcie obserwacji chłopca stwierdziłam niską zdolność do analizy i syntezy wzrokowej, słabą spostrzegawczość .Wykazywał niski poziom pamięciowego wykonywania podstawowych operacji arytmetycznych, rozumienie podawanej treści zadaniowej. Tylko na poziomie konkretu wykonywał proste działania w zakresie dodawania i odejmowania. Bardzo słabo rozwiniętą miał zdolność do myślenia pojęciowego i towarzyszyły mu kłopoty z logicznym rozumieniem materiału spostrzeganego wzrokowo.
Dość dobrze miał opanował technikę pisania i czytania. Poprawnie czytał i dobierał podpisy do obrazków z rozsypanki wyrazowej oraz układał wyrazy z rozsypanki literowej. Poprawnie dokonywał analizy i syntezy słuchowej wyrazów.
Poziom wiadomości ogólnych zdobywanych w toku nauki szkolnej był obniżony w stosunku do wieku życia chłopca. Krzysiek znał normy prawidłowego zachowania, lecz nie zawsze je przestrzegał.
III. Znaczenie problemu
Niepowodzenia szkolne zniechęciły chłopca do pracy. Charakteryzuje się on niską samoocenę. Ma duże trudności w wypowiedziach ustnych i pisemnych. Są one ubogie w słownictwo i nie poprawne stylistycznie. Wykazuje trudności w zrozumieniu czytanego tekstu i logicznym myśleniu. Wykazuje zaburzenia emocjonalne. Pozostawienie dziecka bez pomocy w takiej sytuacji na pewno spowodowałoby dalsze zahamowanie w rozwoju i zamknięcie we własnym świecie. Co raz trudniej będzie mu zaakceptować siebie wśród kolegów. Może zacząć szukać zrozumienia w grupach nieformalnych, może stać się bardziej agresywny i złym zachowaniem starać się zwrócić na siebie uwagę. Poznanie problemów ucznia, uwarunkowań jego trudności w nauce i podjęcie działań wspomagających jest istotnym czynnikiem kształcenia.
IV. Prognoza
a) Negatywna
Na podstawie własnych doświadczeń i przeczytanej lektury uzmysłowiłam sobie, iż jako nauczyciel uczący tego chłopca, jestem szczególnie zobowiązana do tego, by mu pomóc. Wiem, że gdy nie podejmie się dalszych działań wspomagających w szkole i w domu: nastąpi pogłębienie się trudności w nauce co raz większe będą braki w zdobywaniu wiedzy i umiejętności ze wszystkich przedmiotów Uczeń może stracić wszelką motywację do nauki oraz wiarę we własne możliwości. Będzie miała ogromne problemy w dalszych etapach kształcenia.
b)Pozytywna
Po wdrożeniu działań wspomagających w szkole i w domu , spodziewam się, że uczeń odzyska wiarę we własne możliwości i umiejętności, co przyczyni się do jego sukcesów w szkole. Z chęcią będzie przyswajał wiedzę. Osiągnie pozytywne efekty nauczania i uzyska promocję do następnej klasy. Stanie się aktywny na lekcjach i nawiąże przyjazne kontakty z rówieśnikami.
V. Plan działania.
Przyjęłam następujące propozycje rozwiązań:
- uczeń będzie uczęszczał na zajęcia zespołu wyrównawczego
- w miarę potrzeb będę zostawała z dzieckiem po zajęciach, aby pomóc w odrabianiu prac domowych
- zorganizuję mu pomoc koleżeńską w nauce, aby zaprzyjaźnił się z dziećmi i wspólnie w świetlicy rozwiązywali problemy szkolne
- raz w miesiącu będę kontaktowała się z matką chłopca, by informować ją o postępach ucznia w nauce
- przeprowadzę rozmowę z matką na temat dowartościowywania chłopca w domu poprzez pochwały
- wykazywanie zainteresowania postępami syna
- przeprowadzę rozmowę z matką na temat praw dziecka, zakazu bicia
- przeprowadzę rozmowę z nauczycielami, by motywowali ucznia do nauki poprzez docenianie każdego, nawet małego jego osiągnięcia, co podniesie jego wiarę we własne możliwości
- będę aktywować dziecko i zachęcać do wypowiadania się poprzez udział w imprezach szkolnych
-postaram się, by matka przebadała dziecko w Poradni Psychologiczno –Pedagogicznej i Poradni Okulistycznej, by dziecku zakupiła okulary
VI. Efekty działania.
14.06.2005r. uczeń został przebadany przez Poradnię Psychologiczno-Pedagogiczną. Przeszedł ponowne badanie wzroku i zakupiono mu nowe okulary.
Przez rok Krzysiek uczęszczał na zajęcia wyrównawcze z języka polskiego i matematyki. Nauczyciele stosownie do poleceń poradni obniżyli uczniowi wymagania edukacyjne z poszczególnych przedmiotów. Stosowane różnorodne ćwiczenia udoskonaliły technikę czytania ze zrozumieniem. Uczeń zaczął samodzielnie rozwiązywać proste zadania. Systematyczne i pod kontrolą odrabiane prace domowe pozwoliły na lepsze zapamiętywanie poznawanej wiedzy i umiejętności na lekcjach. Otrzymywane przez nią lepsze oceny skutkowały zachętą do dalszej pracy. Zmieniło się nastawienie chłopca do szkoły. Krzysiek uwierzył we własne siły i możliwości. Okazało się, że najbardziej potrzebował zainteresowania i motywowania do pracy. Poprawiły się stosunki emocjonalne z bratem. Uczeń często mówił o nagrodach i pochwałach jakie otrzymuje w domu od rodziców. Poprawie uległy stosunki Krzysia z kolegami. Stał się bardziej otwarty i pogodny. Chętnie wykonywał prace na rzecz klasy. Zyskał grono przyjaciół. Poczuł się potrzebny. Wiedział, że potrafi sobie dać radę. Myślę, że moje starania przyniosły efekty. Krzyś uwierzył we własne możliwości zgodnie z maksymą J. Korczaka „...mów dziecku, że jest dobre, że może, że potrafi...”
Opracowała Małgorzata Danilewicz
