OPIS I ANALIZA PRZYPADKU
1. Identyfikacja problemu. Uczeń o bardzo niskim poziomie intelektualnym, zamknięty w sobie, z poważnymi zaległościami z matematyki i trudnościami w uczeniu się oraz wypowiedzią i koncentracją uwagi. Po przeprowadzeniu testu wiadomości i umiejętności na początku klasy 4 od razu dało się zauważyć, że Tomek ma poważne problemy z pisaniem i czytaniem oraz nie zna tabliczki mnożenia. Ma bardzo słaba pamięć wzrokową. W nauczaniu początkowym powtarzał klasę pierwszą. 2. Geneza i dynamika zjawiska. We wrześniu 2004 roku Tomek został moim wychowankiem jako uczeń klasy 4. Już na pierwszych lekcjach wyróżniał się w grupie, nie odzywał się prawie wcale, był bardzo zamknięty w sobie, funkcjonował poza klasą. Po przeprowadzeniu testu wstępnego z matematyki a także po kilku lekcjach stwierdziłem wyjątkowo niski stopień opanowania wiadomości z klasy III, oraz brak umiejętności czytania i pisania na tym poziomie. Po przeanalizowaniu dokumentów i rozmowie z jego byłą wychowawczynią okazało się, że Tomek już trzykrotnie badany był przez poradnię psychologiczno – pedagogiczną gdzie stwierdzono u niego rozwój umysłowy w dolnej granicy poniżej przeciętnej. Decyzja poradni i matki była jednoznaczna: chłopiec ma kontynuować naukę w szkole masowej, mimo że od zawsze miał poważne problemy z nauką, do tego dochodziły problemy z rozwojem emocjonalnym i fizycznym – jest najmniejszy w klasie. Jego starsze rodzeństwo uczęszczało do szkół specjalnych. Pozytywnym aspektem tej sprawy było to, że Tomek codziennie chodził do szkoły, był bardzo grzeczny, na lekcjach nigdy nie przeszkadzał, a jednocześnie był bardzo skryty. 3. Znaczenie problemu. Problem nie jest jakimś wyjątkowo szczególnym przypadkiem, uczniów mających kłopoty z przedmiotami ścisłymi jest wielu, niemal w każdej klasie. Natomiast poważniejszym problemem, jaki mamy tu rozwiązać to ten, kiedy i w jakiej sytuacji wolno nam podjąć decyzję mającą wpływ na życie człowieka i ukończenie przez niego danej szkoły. Można by Tomkowi postawić jedynkę, co przyśpieszyłoby zmianę szkoły na specjalną i pozbyć się problemu, bo niewątpliwie zaniży on średnia klasy na koniec roku czy na sprawdzianie zewnętrznym, a powtarzanie klasy po raz drugi spowoduje, że będzie się on czuł w coraz młodszej grupie bardzo źle i może nie zostać przez nią zaakceptowany. Z drugiej strony każdy człowiek a nauczyciel w szczególności chce takiemu uczniowi pomóc i zmierzyć się z istniejącym problemem. I tak jako grupa nauczycieli postanowiliśmy zrobić z Tomkiem. 4. Prognoza. negatywna:
§ ocena niedostateczna na koniec roku § brak akceptacji w kolejnej grupie uczniów § powtarzanie klasy § zmiana szkoły na specjalną § całkowite zamknięcie się w sobie § brak wiary we własne możliwości § brak wiary w ludzi od których oczekiwał pomocy pozytywna:
§ w miarę możliwości nadrabia zaległości szkolne § jest promowany do klasy 5 § ukończy szkołę podstawową § otrzyma indywidualną pomoc w nauce § zacznie brać udział w lekcjach § nawiąże kontakt z nauczycielami
5. Propozycje rozwiązania. W celu zmiany zachowania się ucznia, zachęcenia go do wysiłku intelektualnego, nadrobienia zaległości postanowiliśmy wspólnie podjąć następujące działania: Ø kontynuować współpracę z pedagogiem szkolnym i nauczycielami szczególnie j. polskiego Ø zaktywizować Tomka podczas lekcji matematyki do czynnego uczestnictwa w zajęciach Ø pozytywnie oddziaływać na ucznia w celu nawiązania z nim jakiegokolwiek kontaktu Ø pracować z uczniem indywidualnie podczas niektórych lekcji Ø zorganizować dla niego pomoc koleżeńską Ø nadal współpracować z poradnią psychologiczno – pedagogiczną Ø nawiązać stały kontakt z matką dziecka Ø chwalić go za najmniejsze sukcesy Ø obniżyć w stosunku do niego wymagania do niezbędnego minimum
6. Wdrażanie podjętych działań. Swoje działania rozpocząłem od nawiązania kontaktu z chłopcem. Początkowo nie zadawałem mu żadnych pytań podczas lekcji, aby umożliwić mu bezstresową obserwację aktywności kolegów i koleżanek w czasie pracy, sposobu prowadzenia lekcji, oceniania bieżących wiadomości. Miało to na celu przekonanie go, że matematyka nie jest przedmiotem, na którym nie mógłby on aktywnie pracować, zresztą przez pierwszych kilkanaście dni Tomek bardzo rzadko się odzywał. Chłopiec jako jedyny w klasie nie znał też tabliczki mnożenia, wykonywał jednak wskazane ćwiczenia w zeszycie ćwiczeń, odrabiał pod okiem mamy prace domowe, ale nie chciał pomocy kolegi po zajęciach w świetlicy. We współpracy z innymi nauczycielami rozpocząłem z uczniem zajęcia indywidualne w celu nadrobienia zaległości. Już po kilku dniach dało się zauważyć u chłopca chęć wypowiadania się na lekcjach, zaczął się zgłaszać pomimo popełnianych błędów rachunkowych, okazało się, że Tomkowi więcej kłopotów sprawiają same działania na liczbach niż sama metoda wykonywania czynności, za co był zawsze chwalony. Chłopiec mógł też korzystać z tabliczki mnożenia, którą miał zawsze przed sobą co pozwoliło skupić mu się właśnie na zrozumieniu metod a nie samym wykonywaniu obliczeń. Zgodnie z zaleceniami poradni psychologiczno – pedagogicznej nauczyciele starali się dostosować wymagania edukacyjne do indywidualnych potrzeb psychofizycznych ucznia. Po jakimś czasie Tomek zostawał też w świetlicy szkolnej i korzystał z pomocy koleżanki z klasy trenując z nią tylko jedną uzgodniona umiejętność raz w tygodniu.
7. Efekty działań. Praca z Tomkiem była o tyle trudna, że długo trzeba było czekać na spodziewane efekty, które i tak były tylko częściowo zadawalające. Najważniejsze było to, że uczeń zaczął normalnie funkcjonować na lekcjach, rzadko, ale zaczął zgłaszać się do odpowiedzi, wykonywał ćwiczenia tak jak pozostali, chociaż robił to w wolniejszym tempie i mniejszej ilości. Brał też udział w życiu klasy. Biorąc pod uwagę prace, jaką wykonał w ciągu tego roku szkolnego otrzymał promocje do klasy 5. Nie można z całą pewnością stwierdzić, że Tomek nadrobił wszystkie zaległości gdyż ma tak słabą pamięć, iż raz wyuczone czynności po kilku dniach zapomina. Chłopiec jako uczeń klasy 5 z klasowych prac pisemnych rzadko otrzymuje pozytywne oceny, natomiast chętnie uczęszcza do szkoły, pracuje na lekcjach na miarę swoich możliwości, chociaż często podczas wykonywania ćwiczeń oczekuje pomocy, w domu nadal pracuje pod okiem matki, która jednak przyznaje, że nie jest w stanie mu pomóc. Coraz częściej matka mówi o przeniesieniu syna do szkoły specjalnej w Więcborku, dokąd zamierza się przeprowadzić. Sam uczeń też jest często tego samego zdania gdyż coraz częściej dostrzega, że efekty jego pracy nie są dostateczne i nadal pozostaje najsłabszy w klasie. Sprawą otwartą pozostaje też promocja Tomka do klasy 6. Największe problemy ma on nadal z pisaniem, czytaniem ze zrozumieniem, dłuższą wypowiedzią logiczną i działaniami na ułamkach.
|
