Literatura wnosi trwałe wartości w kształtowaniu wyobraźni i fantazji, budzi u dzieci poczucie estetyczne, wprowadza w świat piękna, kolorów i kształtów, wpływa na rozwój twórczości plastycznej. Wprowadza w obszary wyobrażeniowe, które nie mogłyby być odkryte bez utworów literackich. Rozbudzona wyobraźnia u dzieci w wieku wczesnoszkolnym prowokuje do działalności twórczej, przez co następuje rozwój twórczości także plastycznej.
Plastyka jest jedną z podstawowych form wypowiedzi i porozumiewania się za pomocą środków wyrazu. Wewnętrzna potrzeba wypowiadania się przez sztukę nasila się szczególnie w okresie wczesnoszkolnym, kiedy język mówiony lub pisany nie jest dominującym środkiem porozumiewania się. Plastyka jest formą wyrażania swoich uczuć, pragnień ,potrzeb.
Dziecko jest artystą, ponieważ wzrusza i zadziwia. Wszędzie i zawsze szuka formy wyrażania siebie. Wzrusza szczerością i prostotą. Zadziwia trafnością odkrycia i spontanicznością, wyborem formy ekspresji.
Wśród dzieci wyróżnić można kinestetyków, wzrokowców i słuchowców. Każda z tych grup wymaga innego kanału przekazu tekstu literackiego. Na szczeblu przedszkola i szkoły podstawowej poleca się stosowanie metody ekspresywnego wykonywania utworów literackich dzięki czemu tekst ma szanse trafienia do szerokiego grona odbiorców
Dzięki analizie rysunków dzieci potwierdziły się moje przypuszczenia, że dobra książka ma ścisły związek z rozwojem twórczości plastycznej dziecka. W dobie konkurencji, przy oddziaływaniu różnych środków masowej komunikacji decydującym czynnikiem jest dostarczanie dziecku książek o barwnej szacie graficznej, bogatej treści literackiej i odpowiednim druku.
Dostarczane dziecku publikacje powinny zawierać poprawne i zrozumiałe słownictwo, barwny język kształtujący twórczą wyobraźnię. Za to odpowiedzialny jest nie tylko nauczyciel czy też bibliotekarz, lecz głównie rodzic. Jeśli chcemy, aby nasze dziecko czytało, musimy poświęcić mu więcej czasu i codziennie czytać mu baśnie, bajki, opowiadania i wiersze. Dziecko musi widzieć rodziców czytających.
My, nauczyciele niezależnie od programu nauczania, musimy stosować formy i metody pracy aktywizujące uczniów, uwzględniać indywidualność dziecka wprowadzając dużą różnorodność tematyczną. Czym byłoby opracowanie “Kopciuszka” bez balu księżniczek i książąt (zabawa uczniów przy nagraniu muzyki dworskiej-kaseta z pakietu “Z Ekoludkiem w szkole”) bez zabawy w nadwornego projektanta mody?
Hanna Januszewska “Kopciuszek”
Temat: W krainie baśni.
Zapis w dzienniku:
Ustalenie kolejności zdarzeń przedstawionych w baśni H. Januszewskiej “Kopciuszek”. Wyróżnianie dobrych i złych postaci, poznawanie właściwych zachowań i zasad postępowania w stosunku do innych osób. Rozróżnianie zdarzeń realnych i fantastycznych. Odczytywanie i zaznaczanie godzin na zegarze. Jestem projektantem- praca plastyczna. Poruszam się w rytmie- zabawy przy muzyce.
Cele operacyjne:
- dokonuje oceny postępowania bohaterów utworu literackiego,
-rozpoznaje wydarzenia realne i fantastyczne,
- ustala kolejność zdarzeń,
-układa i zapisuje zdania- formułuje zasady zachowania i postępowania wobec innych,
-odczytuje godziny na zegarze,
- wykonuje obliczenia zegarowe,
- projektuje suknię na bal.
Metody: praca z tekstem, drama, ćwiczenia praktyczne, pogadanka
Formy: indywidual, grupowa, zbiorowa
Środki dydaktyczne: baśń H. Januszewskiej “Kopciuszek”, korony z żółtego brystolu, zegar, kolorowy blok ,skrawki materiałów, nożyce, klej, kaseta z nagraniem muzyki dawnej i współczesnej.
Przebieg zajęć
1.“Uczucia” – ćwiczenia integrujące.
- Uczniowie stoją w kręgu, tyłem do wnętrza koła. Na sygnał odwracają się , gestem i mimiką przedstawiają uczucie jakie im w danej chwili towarzyszy.
- Nauczyciel opowiada krótką historię, a uczniowie pokazują uczucia jakie wywołuje w nich ta historia.
2. Czytanie przez nauczyciela baśni H. Januszewskiej “Kopciuszek”.
Czytanie przez nauczyciela
3. Rozmowa na temat czasu, miejsca akcji, głównych bohaterów.
4. Porządkowanie zdarzeń- zabawy w grupach.
- Dzieci porządkują wydarzenia zgodnie z ich kolejnością i dzielą się na tyle grup ,ile jest najważniejszych wydarzeń. Następnie na arkuszach szarego papieru wykonują scenografię do swojej scenki.
- Inscenizowanie zdarzeń w ustalonej kolejności.
5. Redagowanie i zapis do zeszytów tytułu wydarzenia w formie równoważników zdań .(bez wprowadzenia terminu)
6. Określanie cech charakteru i motywów działania postaci.
Dzieci dobierają z rozsypanki wyrazowej cechy charakterów danej postaci i umieszczają w odpowiedniej sylwecie- przygotowana wcześniej karta pracy.
7. Redagowanie i zapis na dużym arkuszu papieru właściwych zasad zachowania się wobec innych jako kontraktu klasowego.
8. Zabawy ruchowe przy muzyce dworskiej i współczesnej – bal na królewskim dworze.
Wykorzystanie kasety z nagraniami do klasy II “Z Ekoludkiem w szkole”.
9. Pogadanka na temat mody dawniej i dziś.
Pojęcia: projektanta mody, kreatora mody, modelki, różnych gatunków materiałów. Próba odpowiedzi na pytanie- czy należy zawsze dążyć za obowiązującą modą , czy tworzyć i realizować własne pomysły? Dzieci mają możliwość doświadczyć łączenia różnych materiałów, oceniają ich fakturę (matowa, lśniąca, chropowata, gładka), oraz jej wpływ na efekt plastyczny.
Dzieci bawią się w projektanta mody- suknia na bal dla Kopciuszka.
Mimo, że głównymi projektantami w świecie są mężczyźni, chłopcy mają opory nawet podczas projektowania stroju galowego dla królewicza. Aby każde dziecko było zadowolone, pozwoliłam także zostać konstruktorem pojazdu, w którym Kopciuszek uda się na bal. (Chłopcy w tym wieku chętniej rysują różne pojazdy. )
10.Prezentacja i omówienie prac dzieci. Umieszczenie ich w kąciku tematycznym –Mały twórca.
11. “Magiczne godziny” – ustalanie, jakie mogą być najważniejsze chwile w życiu człowieka.
- Ustawianie godziny 12.00 i innych godzin na zegarze. Obliczanie, ile czasu minęło od...do.
12. Postaramy się być dobrzy dla siebie- podsumowanie zajęć.
Przekazujemy sobie iskierkę wzajemnej życzliwości podając dłoń i wymawiając miłe słowo.
Danuta Babicka (SP 19 Białystok) |
