Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie
PrezentacjaForumPrezentacja nieoficjalnaZmiana prezentacji
Wpływ mass - mediów na kształtowanie osobowości wychowanków

Od 01.01.2015 odwiedzono tę wizytówkę 11565 razy.
Chcesz zwiększyć zainteresowanie Twoją jednostką?
Zaprezentuj w naszym informatorze swoją jednostkę ->>>
* szkolnictwo.pl - najpopularniejszy informator edukacyjny - 1,5 mln użytkowników miesięcznie



Platforma Edukacyjna - gotowe opracowania lekcji oraz testów.



 

Media elektroniczne stały się ważnym elementem współczesnego życia. Są powszechnie dostępne. Otwierają przed młodymi ludźmi ogromne możliwości, ale też niosą wielkie zagrożenia. Wychowawcy, aby byli skuteczni, winni znać niebezpieczeństwa wynikające z niewłaściwego korzystania z mediów. Obok realnych zagrożeń przedstawionych na podstawie literatury fachowej oraz sposobów przeciwdziałania tym wpływom, omówiono również wyniki ankiet przeprowadzonych wśród uczniów Szkoły Podstawowej nr 6 w Starachowicach a dotyczących korzystania z telewizji i komputera (gier komputerowych).

    1. Mechanizmy oddziaływania mass mediów na psychikę i zachowania człowieka.
Media elektroniczne (telewizja, radio, Internet) stały się ważnym elementem współczesnego życia. Ludzie poświęcają im bardzo dużo czasu, szczególnie dzieci. To one oglądają telewizję średnio powyżej 30 godzin tygodniowo, a dostępność komputerów i Internetu rośnie lawinowo. Zapalonym graczom, gry komputerowe, zajmują kilkadziesiąt godzin tygodniowo, często przy nie zmniejszonym czasie przeznaczonym na telewizję.

Wśród mediów wysoką pozycję zajmuje prasa. Jest najbardziej dostępna i posiada skuteczność wychowawczą. Oddziałuje na człowieka w warstwie kulturalnej, a w obrębie tego wpływu formowane są przede wszystkim postawy społeczne. Zwracają uwagę również problemy moralne np. opisywana sugestywnie przemoc i działania przestępcze człowieka, obrazy zachowań erotycznych i pornografia. Dochodzą do tego techniki manipulacyjne i również przekazy działające na podświadomość. Erotyzowanie treści werbalnych i zdjęciowych dla młodych czytelników pism takich jak: “Bravo”, “Bravo - girl”, “Pop – corn”, “Dziewczyna”, ma na celu wywoływanie zainteresowania i budowanie związku emocjonalnego z pismem. Jest to świadome działanie wydawców, którym chodzi o pozyskanie rynków zbytu.

Wymienione media otwierają przed młodymi ogromne możliwości. Ułatwiony jest dostęp do wszelkiego rodzaju informacji. Wiadomości ze świata można uzyskać na bieżąco. Dzięki telewizji można w nich uczestniczyć z wielkim stopniem zaangażowania. Media umożliwiają dostęp do sztuki na wysokim poziomie: teatru, filmu, muzyki. Obrazy przesyłane na odległość pozwalają na oglądanie miejsc, których inaczej nigdy nie mogłoby się zobaczyć, a obrazy przedstawiające wydarzenia losowe (np. klęski żywiołowe) wywołują współczucie i pomoc na dużą skalę.
Jednocześnie z ogromnymi możliwościami media niosą wielkie zagrożenia, gdyż wpływają na osobowość odbiorców w kierunku, który często należy uznać za niepożądany.

Mass media wykazują ogromną siłę oddziaływania na swych odbiorców, ponieważ są one:

  1. Przekazem osobowym, często zwielokrotnionym, bo przedstawiającym wiele postaci;
  2. Oddziaływaniem wielokanałowym (przez dwa najważniejsze receptory: wzrok i słuch);
  3. Oddziaływaniem na procesy świadome i podświadome (poznawcze, emocjonalne i motywacyjno – dążeniowe). Media posługując się systemem informacyjnych i emocjonalnych wzmocnień, kształtują w psychice młodego odbiorcy względnie stałe sposoby poznawczego i emocjonalnego reagowania oraz tendencję do podejmowania określonych zachowań zgodnie z mechanizmami identyfikacji, naśladownictwa i modelowania.
  4. Oddziaływaniem silnie przyciągającym uwagę, dostarczającym łatwej rozrywki. Uczą bierności i umysłowego lenistwa.
    Badania nad wpływem mass mediów wskazują na znaczenie bodźców podprogowych dla wyzwalania określonych zachowań. Działanie podprogowe bodźców polega na tym, że są one trudno lub wcale nieuchwytne, ponieważ są nadawane krótko, w tle, przy okazji prezentowania innych, bardziej wyrazistych bodźców, ale ich oddziaływanie na zachowanie jest empirycznie potwierdzone. Odbiorca nie uświadamia sobie ich obecności i działania, a jednak wywołują określone reakcje emocjonalne i nadają podobne znaczenia obiektom rzeczywistości. Są podstępne, wynikają z mechanizmu manipulacji, któremu są poddawani odbiorcy.

      1. Rodzaje oddziaływania w procesie wychowawczym
        Mass media oddziałują na odbiorców poprzez sposób korzystania z nich oraz za pomocą przekazywanych treści. W analizie procesu wychowawczego można wyróżnić kilka innych rodzajów oddziaływania:

        1. Podawanie wzorów,
        2. Nadawanie znaczeń,
        3. Trening,
        4. Prowokacja sytuacyjna,
          Ad.1. Podawanie wzorów
– przedstawianie dziecku różnych modeli postępowania, które wywołują w nim chęć naśladowania. Dziecko upodabnia się do modela pod względem wyglądu, sposobu wyrażania się, przekonań i zachowań. Liczne badania wskazują, że są to szczególnie znaczące wpływy.
Ad.2. Nadawanie znaczeń polega na wiązaniu określonych emocji z określonymi zdarzeniami np. współczucia z widokiem cierpienia albo przeciwnie obojętności z obrazami ukazywanego smutku. Rodzaj prowokowanych emocji ma bardzo duże znaczenie dla kształtowania nastawień dzieci do różnych zjawisk. Oglądany program lub gra komputerowa mogą wzbudzać silne emocje. Ponieważ emocje następują szybko po sobie, mogą prowadzić do tego, że żadna nie jest głębiej przeżyta i w rezultacie powodują tylko poczucie ogólnego pobudzenia i oszołomienia.

polega na wiązaniu określonych emocji z określonymi zdarzeniami np. współczucia z widokiem cierpienia albo przeciwnie obojętności z obrazami ukazywanego smutku. Rodzaj prowokowanych emocji ma bardzo duże znaczenie dla kształtowania nastawień dzieci do różnych zjawisk. Oglądany program lub gra komputerowa mogą wzbudzać silne emocje. Ponieważ emocje następują szybko po sobie, mogą prowadzić do tego, że żadna
Ad.3. Trening jest powtarzaniem czynności powodującym wyuczenie się ich i przyzwyczajenie do ich wykonywania. W przypadku telewizji korzystanie z niej polega przede wszystkim na powtarzaniu przeżywania emocji wywoływanych przez programy. Częste przeżywanie podobnych uczuć powoduje, że stają się one dominantą emocjonalną odbiorcy. Jeżeli są to uczucia dramatyczne, towarzyszące np. obrazom krzywdy, częste ich przeżywanie może powodować zobojętnienie emocjonalne na podobne bodźce. W grach komputerowych trening ma znaczenie bardziej dosłowne. Gracz nabiera wprawy w posługiwaniu się komputerem, ćwiczy koordynację wzrokowo – słuchową a jednocześnie wielokrotnie zadaje cierpienie i dokonuje zabójstw. Agresja, której gracz uczy się, może być później przeniesiona do realnego życia.

Ad.4. Prowokacja sytuacyjna polega na stwarzaniu sytuacji wymagającej od wychowanka samodzielnego rozwiązywania problemu i własnej aktywności. Percepcja programów telewizyjnych nie działa w tym kierunku. Autorzy programu mogą postarać się o to, by zachęcić odbiorców do wykonywania różnych czynności poprzez apel, słowne wezwanie, zachętę, radę, przez przykład czyli podanie wzoru zachowania lub instruktaż – omówienie i pokazanie sposobu realizacji jakiegoś przedsięwzięcia. W grach komputerowych sytuacją wymuszoną przez ich reguły jest zasada stosowania przemocy. Przemoc jest nagradzana przez sukces osiągnięty w grze. Gracz identyfikuje się z agresorem i wygrywa, jeżeli skutecznie stosuje przemoc, a powtarzając to wielokrotnie nabywa w niej wprawy i przyzwyczaja się do niej.
Media zawsze oddziałują na odbiorców szczególnie młodych, będących w okresie kształtowania postaw i systemów wartości.

    1. Wpływ telewizji na relacje rodzinne
      Telewizja może być czynnikiem integrującym rodzinę, dostarczyć głębokich przeżyć wszystkim jej członkom, jeżeli istnieje między nimi więź psychiczna, a programy są wybierane i oglądane wspólnie oraz rodzice kierują procesem recepcji i percepcji odbieranych przez dzieci treści. Telewizja może też działać na rodzinę dezintegrująco, wpływać na zamykanie się członków rodziny w swoich odrębnych światach. Szczególnie narażone na zły wpływ telewizji są dzieci z rodzin, w których rodzice nie ustalają reguł oglądania telewizji, nie oglądają jej wspólnie z dziećmi, nie rozmawiają o obejrzanych programach. Dzieci te najczęściej oglądają dużą ilość różnorodnych programów dla dorosłych, również bez ich udziału. Są to “dzieci telewizyjne”, które “(…) po włączeniu aparatu natychmiast przestają się bawić, zwracają się ku ekranowi, siedzą cicho i w napięciu podążają tylko za potokiem obrazów, izolowane od rzeczywistości i ludzi”.

      Z badań Izdebskiej wynika, że ponad połowę badanych rodziców (58,2% na wsi, 51,4% w mieście) wyręcza się telewizją w opiece nad dziećmi. Złe wykorzystanie telewizji w domu staje się dość często powodem rozluźnienia więzi między członkami rodziny, wzajemnego wyobcowania, a w konsekwencji może doprowadzić do rozłamu w rodzinie.

      H. Himmelweit wyróżniła trzy rodzaje wpływu telewizji na dzieci: bezpośredni, kumulatywny i podświadomy. Wpływ bezpośredni oddziałuje na uczucia i umysły młodych odbiorców ze skutkiem natychmiastowym. Nie odgrywa większej roli wychowawczej pod warunkiem, że dziecko-odbiorca wychowuje się w stabilnej, harmonijnej rodzinie i jest zdrowe psychicznie.
      Wpływ kumulatywny działa na zasadzie drążenia psychiki widza. Jest szczególnie silny w sytuacji powtarzających się treści, zwłaszcza ukazywanych systematycznie, ze stałą częstotliwością. Konsekwencją jego oddziaływania są zmiany w zachowaniu dotyczące postaw, opinii, zainteresowań, przyswajanej wiedzy itp.

      Wpływ podświadomy polega na tym, że odbiorca może początkowo odrzucić proponowane mu przez program postawy lub zachowania z powodu kontekstu, w jakim zostają ukazane (np. agresja zostaje ukarana). Jednak z upływem czasu fakt zaistnienia kary jest zapomniany, a napięcie uczuciowe wywołane postawą bohatera pozostaje nadal w odbiorcy. Ten rodzaj wpływu przejawia się dość często w postaci przenoszenia uczuć sympatii czy antypatii do bohatera na aktora, który odtwarza postać filmową.
      Jarosław Sellin w artykule “Oddziaływanie środków masowego przekazu na dzieci” odwołuje się do badań OBOP-u przeprowadzonych w 1999 roku, z których wynikało, że telewizja ma znacznie większy wpływ na kształtowanie postaw i zachowania młodzieży niż rodzina, szkoła czy kościół.

      Mass media mając dużą siłę oddziaływania narzucają określony styl życia, w którym dużym niebezpieczeństwem jest sposób korzystania z nich, czyli odbiór. K. T. Toeplitz użył w swojej książce “Mieszkańcy masowej wyobraźni” terminu: “oglądacz”. Otóż “oglądacz” jest osobą biernie korzystającą z treści przekazywanych przez telewizję. Przyzwyczaja się do oczekiwania na pouczenia innych, do bycia zabawianym, a w końcu i do tego, że inni zdecydują za niego. Nie czuje się odpowiedzialny za to, co zostało dla niego przygotowane.

      Najskuteczniejszym sposobem przeciwdziałania postawie “oglądacza” jest kształtowanie u dzieci i młodzieży postaw przeciwnych tzn. biernemu, bezkrytycznemu i powierzchownemu odbiorowi należy przeciwstawić aktywny i twórczy styl życia.

    2. Negatywne oddziaływanie telewizji na sferę poznawczą, emocjonalną i motywacyjną dzieci i młodzieży
      Dzieci poświęcają telewizji każdego dnia wiele czasu, przeciętnie w granicach od dwóch do trzech godzin a nawet czterech godzin w dni powszednie. Czas oglądania wydłuża się do pięciu godzin w dni świąteczne. Szczególnie dzieci odbierając wielką ilość informacji nie potrafią zrozumieć, co jest ważne a co drugorzędne, nie potrafią odróżnić fikcji od rzeczywistych wydarzeń. Długie przebywanie przed odbiornikiem telewizyjnym sprzyja bierności i lenistwu umysłowemu. W konsekwencji dzieci te mają trudności w koncentrowaniu się przez długi czas na treściach trudniejszych. Mają sporo wiadomości ale nie tworzą one spójnego obrazu świata i nie dają prawidłowego wyobrażenia o nim. Telewizja zastępuje potrzebę wyobrażenia czegokolwiek, co może niekorzystnie wpłynąć na zmianę aktywności twórczej i wyobraźni dzieci. Może właśnie dlatego “telewizyjne dzieci” powielają gotowe wiadomości, wzory przeżywania i postępowania. Mogą przeżywać trudności związane z prawidłowym postrzeganiem i rozumieniem otaczającego świata.
      Telewizja oddziałuje na uczucia dziecka, prowadzi do silnych przeżyć emocjonalnych. Świat w wielu prezentowanych filmach jest przedstawiony drastycznie jako środowiska, w których panuje kult pieniądza, brutalność, bezwzględność, cynizm. Dzieci wcześnie oswajają się z widokiem krwi i zbrodni na ekranie, ale silnie oddziałuje to na ich układ nerwowy. Uczucia przeżywane przez młodych telewidzów przekształcają się w długotrwałe stany ogólnego zmęczenia i rozdrażnienia.
      Badacze negatywnego oddziaływania telewizji na dzieci dostrzegają w okrucieństwie, przemocy, gwałcie, erotyzmie ekranowym poważne zagrożenie dla rozwoju młodych ludzi twierdząc, że sceny o takich treściach mogą pozostawiać trwały uraz, lęk, wywoływać wysoki poziom napięcia emocjonalnego, a w konsekwencji zobojętnienie lub agresywne zachowanie.


      Badania psychologiczne A. Bandery, R. H. Waltersa i Hartmana wykazały, że oglądanie aktów przemocy w telewizji nasila agresję u dzieci. Wyładowanie agresji zwiększa niechęć i złość do osoby pokrzywdzonej i utrwala agresywny sposób zachowania, prowadząc do ukształtowania takiej postawy.

      Wiele też mówi zjawisko rozszerzającej się przestępczości. Statystyki policyjne wykazują, że następuje ilościowy wzrost czynów agresywnych, zwiększa się okrucieństwo i obniża wiek sprawców “Polska należy do grupy krajów o najwyższym poziomie przestępstw agresywnych i najwyższym ogólnym poziomie przestępczości”). .

      .
      Według J. Szafrańca oglądanie scen z przemocą, okrucieństwem, jednocześnie bogato odnoszących się do zachowań seksualnych prowadzi do utraty wrażliwości na cierpienie i krzywdę innych. Dokonuje się to przez stopniową redukcję emocjonalnego zaangażowania oraz przez obniżenie wrażliwości na zachowania naruszające dobre obyczaje. Przejawem zespołu odwrażliwienia jest tolerancja dla działań nietypowych i dewiacyjnych, które wcześniej wywoływały sprzeciw oraz nieakceptację tych zachowań. Chodzi o takie zjawiska jak np.: niewierność czy przedwczesna inicjacja seksualna, wielość partnerów seksualnych. Kolejnym symptomem odwrażliwienia jest zmiana skali ocen poprzez niezauważanie lub akceptację scen, które irytują, drażnią, oburzają. Proces odwrażliwiania człowieka przez telewizję dokonuje się w zakresie myślenia, relacji uczuciowych i codziennych zachowań.

      Z badań H. Depty wynika, że młodzież chętnie ogląda filmy erotyczne. Ustalono również, że 30% badanych stwierdziło, iż filmy te pokazują jak należy zachowywać się w sytuacjach intymnych, a dla około 30% filmy erotyczne były źródłem “wzruszeń duchowych”. Wojciechowski pisze: “obraz odbieranej przez młodzież erotyki egzystuje w jej mentalności obok obrazu wyobrażonego, pomyślanego, życzeniowego – inaczej mówiąc – to, co jest, miesza się z tym, co mogłoby, co powinno być; świat przeżywany łączy się ze światem przedstawień, idealizacji”.
      Młodzi odbiorcy przebywając często w telewizyjnym świecie marzeń tracą zaciekawienie realnym życiem, zmniejsza się ich potrzeba nawiązywania kontaktów z innymi ludźmi, nawet najbliższymi i osłabione zostają chęci do nauki, domowych obowiązków. Nie są przygotowani do trudów tego życia, ani do dialogu z ludźmi i światem.

      Jednym ze znaczących elementów oddziaływania telewizji na odbiorcę jest reklama. Komunikaty reklamowe atakują zmysły, nawet podczas oglądania innych programów, obiecują rozmaite korzyści, kreują “nasze” opinie, pragnienia i potrzeby. Bezbronne wobec reklam stają się dzieci, które najchętniej je oglądają. Nie mając wykształconego krytycyzmu, przyjmują reklamowane treści za pewnik. Reklama kreuje świat, w którym najważniejszy jest przedmiot. Propaguje konsumpcyjny model życia, kształtuje hierarchię wartości a nawet normy moralne, które niewiele mają wspólnego z prawdziwym dobrem człowieka. Reklama osłabia wolę, zdrowy krytycyzm, tworzy stereotypy.

      J. Condry stwierdził, że nasz świat został przez telewizję spaczony. Rzeczywistość telewizyjna sztucznie kreowana utożsamiana jest przez widza z autentyczną i ulegając jej wpływom kształtuje on w ten sposób swoje poglądy, relacje z ludźmi i życie rodzinne. A. Jurga podkreślił, że telewizja często przedstawia karykaturalny obraz możliwości człowieka tylko z jego dewiacjami i słabościami, nie mający wiele wspólnego z wartościami chrześcijańskimi.

    3. Rodzaje gier komputerowych
      W Polsce pierwsze gry komputerowe pojawi
. ły się na przełomie lat 80 i 90. Badania z 1999 roku pokazują, iż około 90% uczniów szkół podstawowych ma kontakt z grami komputerowymi. ¾ osób podaje, że gra codziennie przez dwie godziny, natomiast 13% dzieci gra powyżej czterech godzin dziennie.
  • Najbardziej brutalne są gry określane przez graczy jako doomo-podobne, strzelaniny lub bijatyki, w których jedynym celem jest przemoc i destrukcja ( np. Doom, Quake, Blood – strzelaniny; bijatyki najbardziej krwawe, m.in. Mortal Kombat – Śmiertelny pojedynek, Street Fighter – Uliczny wojownik, Total Carnage – Totalna rzeź). Zadaniem gracza jest niszczenie, zbijanie lub okaleczanie ciała przeciwnika różnymi dostępnymi środkami (nożem, piłą tarczową). Gracz wciela się w bohatera i ogląda świat jego oczami. Przed sobą widzi ręce tego bohatera oraz wybraną przez siebie broń. Dokładnie widoczni są atakujący przeciwnicy, akt zabijania, ich zakrwawione szczątki.
  • Do gier zawierających przemoc należy również zaliczyć takie, w których agresja jest środkiem do osiągnięcia celu. Są to np. gry strategiczne, w których celem jest pokonanie oddziałów wroga za pomocą walki i działań agresywnych.
  • Inny rodzaj gier z przemocą to gry RPG (role – playing games). Akcja osadzona jest w okrutnej i przerażającej rzeczywistości, gdzie element walki z różnymi postaciami jest bardzo rozbudowany. Celem ostatecznym jest pokonanie władcy zła, ale zanim to nastąpi należy zniszczyć panoszące się tam zastępy potworów “czyli wybić do nogi napotkane na swej drodze kreatury”.
  • Gry przygodowe, które przerażają nasyceniem i formami prezentowanej przemocy. Są to takie gry, w których gracz wciela się w terrorystów, złodziei, gangsterów i dokonuje niezliczonych morderstw i zniszczeń.
  • Gry typu wyścigi również mogą zawierać niezwykle brutalna przemoc (np. Carmaggeddon). W tej najbardziej brutalnej grze komputerowej gracz poruszając się szybkimi samochodami w mieście rozjeżdża niedołężnych staruszków , bezbronne kobiety i dzieci otrzymując za to dodatkowe punkty, paliwo czy inne bonusy.
  • Gry typu “wirtualna rzeczywistość” – zakłada się odpowiednie okulary i rękawice, które pozwalają odbierać doznania sensoryczne i stwarzają iluzję rzeczywistego uczestnictwa w fikcyjnych wydarzeniach.
W grach komputerowych obok obrazu niezwykle istotna jest muzyka i sugestywne efekty dźwiękowe, które potęgują emocje, ale to trzeba po prostu usłyszeć.
W grach komputerowych o charakterze agresywnym normą staje się to, co złe, a silna kumulacja agresji, przemocy i niemoralności prowadzi do zagubienia wszelkich wartości. Spreparowana rzeczywistość gier prowadzi młodego człowieka w świat nierzeczywisty, w którym najniższe instynkty są najważniejsze, a świat wartości zredukowany do minimum. Prawo silniejszego jest jedynym prawem. Przyjaźń dopuszczalna jest jedynie w perspektywie własnej korzyści. Dobroć, współczucie, wzajemna pomoc nie maja żadnego znaczenia.

VI. Wpływ “zabawy w zabijanie” na psychikę dzieci
Dzieci korzystające z gier zawierających destrukcję i przemoc stają się bardziej agresywne wobec innych osób) . Inne b. Inne badania (A. Gała 2000) pokazały, że chłopcy zajmujący się grami mają poważne trudności w kontaktach społecznych – są bardziej narcystyczni i obojętni na drugiego człowieka, nastawieni bardziej na rywalizację niż współdziałanie z innymi. Chłopcy ci mają częściej trudności w nawiązywaniu i podtrzymywaniu bliskich relacji emocjonalnych w rodzinie, prezentują wyraźne cechy wyizolowania się z życia rodzinnego (Ulfik-Jaworska 2001). Badania amerykańskie (Anderson, Dill 2000) pokazują, iż zmiany w osobowości pod wpływem gier komputerowych mogą mieć charakter trwały. Osoby, które w dzieciństwie zajmowały się grami zawierającymi przemoc, jako ludzie dorośli częściej przejawiali postawy agresywne wobec innych zwłaszcza w sytuacjach konfliktowych i częściej wchodzi

Badania amerykańskie (Anderson, Dill 2000) pokazują, iż zmiany w osobowości pod wpływem gier komputerowych mogą mieć charakter trwały. Osoby, które w dzieciństwie zajmowały się grami zawierającymi przemoc, jako ludzie dorośli częściej przejawiali postawy agresywne wobec innych zwłaszcza w sytuacjach konfliktowych i częściej wchodzili w konflikt z prawem. Zabawa grami o charakterze agresywnym może wpływać na kształtowanie się zaburzeń zachowania pod postacią wyraźnie antyspołecznych i agresywnych zachowań.
Według innych badań, dzieci często bawiące się “grami agresywnymi” są bardziej napięte emocjonalnie, napastliwe, wulgarne, obojętne na dobro, wielu młodych komputerowców zatraciło w sobie takie cechy, jak: czułość, cierpliwość, delikatność, troska o drugiego człowieka, szacunek wobec życia i śmierci ponieważ komputer nie zna takich pojęć.Częste przebywanie w wirtualnej rzeczywistości może spowodować poważne zmiany osobowości. Mary Pipher stwierdza, że media elektroniczne, a zwłaszcza gry nowej generacji są ogromnie niebezpieczne dla dzieci i młodzieży. Dzieci nie mają jeszcze wyraźnie zakreślonych granic własnego ja i granic realnego świata. Cechuje je również mały krytycyzm. Często przebywają w świecie fantazji i łatwo zaciera się im granica między fikcją a rzeczywistością. Efektem częstych zabaw z komputerem może być zupełna ut

rata kontaktu z rzeczywistością i wystąpienie zaburzeń o charakterze psychotycznym. J. Szymańska21 opisuje dramatyczny przypadek jaki zgłosiła jedna z warszawskich poradni. “Psycholog został wezwany w trybie pilnym do szkoły, w której nauczyciele nie mogli sobie poradzić z bardzo pobudzonym ośmiolatkiem.(…) nie reagował na własne imię i nazwisko twierdząc, że nazywa się Wielki Mandorf. Mówił do siebie, nie brał udziału w lekcjach. Przyczynę takich zachowań szybko zidentyfikowano, ponieważ dziecko mówiło ciągle o swoim komputerze, a uczniowie ze starszych klas poinformowali pedagoga,f iż mały przyjął imię bohatera jednej z gier. Koledzy wyśmiewali się z niego co powodował reakcje agresywne. Wychowawczyni rozmawiała z rodzicami sugerując wizytę u psychologa i ograniczenie dziecku dostępu do komputera. Rodzice z oburzeniem odrzucili jej rady. Pewnego dnia chłopiec rzucił na podłogę zeszyt i kazał go podnieść koledze, którego nazwał swoim sługą. Po odmowie wykonania polecenia i drwinach klasy, groził wszystkim torturami i śmiercią, wreszcie z furią zaatakował osoby bliżej stojące. Był tak pobudzony, że czworo nauczycieli z trudem zaniosło go do gabinetu dyrektora. Wezwany psycholog długo nie mógł nawiązać z nim kontaktu. Po dwóch godzinach zaczął rozmawiać, lecz odnosiło się wrażenie, iż przebywa w zupełnie innej rzeczywistości. W domu opowiedział, że w szkole był wymyślnie torturowany, co skłoniło rodziców do zawiadomienia policji i złożenia skargi do kuratorium oświaty.
Jest to niewątpliwie przypadek wymagający konsultacji psychiatrycznej i pracy z rodzicami. Można się spodziewać liczebnego wzrostu podobnych zaburzeń co wymaga przygotowania nauczycieli do ich rozpoznawania, a psychologów do odpowiedniej interwencji”.

Nastolatki oprócz zabawy w gry komputerowe z upodobaniem surfują po Internecie. Trudno stwierdzić na ile niepokojące zachowania są również efektem oddziaływania informacji pochodzących z Internetu.

VII. Objawy uzależnienia od gier komputerowych

Kimberey Young22 badała typowe objawy, które stanowią sygnał wchodzenia w uzależnienia. U dzieci w młodszym wieku szkolnym najczęściej można zaobserwować: zaburzenia koncentracji uwagi; niepokój i stany lękowe; ekstremalne reakcje emocjonalne, często nieadekwatne do wywołującego je bodźca; drastyczne zmiany nastroju i samopoczucia, albo też poczucie odrętwienia, niemocy; fantazjowanie i kłamstwa; zanik wrażliwości na uczucia innych ludzi; utrata dotychczasowych przyjaciół; odrzucenie przez grupę z powodu nieprzyjemnych zachowań dziecka; brak zainteresowania nauką; niesłuchanie dorosłych, wchodzenie w konflikt z najbliższym otoczeniem.
Coraz częściej w poradniach psychologicznych pojawiają się zrozpaczeni rodzice dzieci uzależnionych od gier komputerowych. Często szukają pomocy dopiero wówczas, gdy dzieci są już silnie uzależnione od grania: gdy mają zaniki mięśni od siedzenia przy komputerze, kiedy nie chodzą do szkoły, nie myją się i przez wiele dni nic nie jedzą. Gdy zostają odizolowane od komputera, pojawiają się u nich objawy abstynencyjne: agresja, rozdrażnienie, bezsenność, reakcje fizjologiczne np. drżączka, depresja, a nawet próby samobójcze23. Po okresie samokontroli, a nawet zupełnego zaprzestania grania pojawiają się powroty do wcześniejszego patologicznego korzystania z gier24..

.
Uzależnienia od gier porównuje się do innych uzależnień ze względu na istnienie wielu podobieństw. Gry komputerowe określa się czasem w literaturze jako “elektroniczne LSD”.

VIII. Omówienie ankiety przeprowadzonej wśród uczniów Szkoły Podstawowej

nr 6 w Starachowicach

A
Ankietę przeprowadzono w pięciu klasach, pomijając klasę pierwszą, objęto
nią 85 uczniów (43 dziewczynki i 42 chłopców).

1). Najchętniej oglądane przez dzieci gatunki filmów:
    • bajki – 34 os.
    • filmy przygodowe – 24 os.
    • filmy akcji – 23 os.
    • filmy science - fiction – 20 os.
    • filmy historyczne – 17 os.
    • komedie - 12 os.
    • horrory – 11 os.
    • westerny – 5 os.
    • filmy pornograficzne - 1 os.
      2)
. Wśród najczęściej oglądanych seriali znalazły się:
  • “Świat według Kiepskich” – 36 osób,
  • “M jak miłość” – 29 osób,
  • “Na dobre i na złe” – 24 osoby.
3). Najbardziej popularne wśród uczniów programy telewizyjne to:
    • “Światowid” – 15 osób,
    • “Chwila prawdy” – 11 osób.
      4).Uczniowie oglądają telewizję w różnych godzinach dnia i nocy:

700 – 900, 1230 – 1500, 1700 – 2000 oraz 26 osób ogląda telewizję do godziny 2400..

.
Dostępność programów telewizyjnych jest duża, a godziny oglądalności mogą świadczyć o dowolności wybierania ich przez dzieci i braku kontroli ze strony rodziców. Z analizy przeprowadzonych ankiet wynika, że najchętniej oglądanymi programami są programy dla dorosłych, co deklaruje 73 osoby.

5). Czas poświęcany codziennie na oglądanie telewizji przekracza często normy przewidziane dla dzieci w tym wieku.
  • 1 godzinę dziennie ogląda telewizję - tylko 5 osób,
  • 2-3 godziny dziennie – 44 osoby,
  • 4-5 godzin – 29 osób,
  • powyżej 5 godzin - 7 osób.
6). Na 85 osób ankietowanych 56 ma komputer w domu. Stanowi to 2/3 badanych 56 osób deklaruje korzystanie z komputera w celu grania, Na 85 osób ankietowanych 56 ma komputer w domu. Stanowi to 2/3 badanych 56 osób deklaruje korzystanie z komputera w celu grania, a 40 osób w celach naukowych. Ankieta wykazała, że czas spędzany przy komputerze waha się od :
  • 1 godzina – 25 os.
  • 2 godziny – 24 os.
  • 3 godziny – 8 os.
  • 4-5 godzin – 25 os.
  • powyżej 5 godzin – 3 os.
7). Do najbardziej popularnych gier komputerowych należą The Sims, Fifa, Mario.
Trzeba również wymienić tytuły gier, które mają mniej zwolenników zdeklarowanych w ankiecie. Ponieważ są to gry, które mogą być zagrożeniem z powodu treści satanistycznych, pornograficznych, a także z powodu zawartej w nich przemocy i destrukcji. Do nich należą:

Diablo II, Randka oraz Quake.

8). W dobie dominacji mediów elektronicznych uczniowie ankietowani zadeklarowali swoje zainteresowania czytelnictwem w ciągu roku szkolnego:
    • do 5 książek – 35 os.
    • do 10 książek – 37 os.
    • ok. 20 książek – 13 os.
Uczniowie na etapie szkoły podstawowej zachowują aktywność czytelniczą na przeciętnym poziomie, media elektroniczne nie eliminują zainteresowania czytelnictwem.

    1. Jak chronić dzieci przed szkodliwym wpływem gier komputerowych ?
      W
W Polsce nie ma prawnych przepisów, które zakazywałyby rozpowszechniania scen brutalnych. Polskie prawo nie wymaga nawet umieszczania na pudełkach z grami stosownych ostrzeżeń. W USA, w Unii Europejskiej producenci stosują oznakowania gier na pudełkach. Produkty uznane za brutalne nie są sprzedawane osobom, które mają poniżej 17, 18 lat, a produkcje skrajnie brutalne są wycofywane ze sprzedaży. W Polsce można kupić gry, które w innych krajach są zakazane.
W takiej sytuacji rodzice powinni świadomie czuwać nad rozwojem swoich dzieci, uczyć je rozsądnego i krytycznego korzystania nie tylko z gier komputerowych ale wszystkich mediów.

    1. Rodzice powinni wiedzieć, w jakie gry grają ich dzieci.
    2. Powinni ustalić zasady, z jakich gier dzieci mogą korzystać, a jakie są niedozwolone i dlaczego. Należy proponować dzieciom gry edukacyjne, logiczne, encyklopedie i programy do interaktywnej nauki języków obcych .
    3. Dziecko powinno korzystać z gier komputerowych tylko wówczas gdy rodzice są w domu. Dobrze, gdy przestrzegana jest zasada, kiedy dziecko pyta rodziców o pozwolenie korzystania z gier.
    4. Rodzice powinni bezwzględnie ograniczyć czas spędzany przy komputerze do 1 – 2 godzin. Szkoccy badacze określili normę bezpiecznego posługiwania się komputerem przez dzieci: - do 12 roku życia nie dłużej niż 1 godzinę, - między 12 a 16 rokiem życia najwyżej 2 godziny. Potrzebne są częste przerwy, przynajmniej co ½ godziny.
    5. Konsekwentnie stosować zasadę: najpierw obowiązki, potem komputer.
    6. Częściej zapraszać do domu koleżanki i kolegów dziecka. Pokazywać inne formy spędzania wolnego czasu. Więcej czasu spędzać z dzieckiem.
      Ustalone zasady korzystania z komputerów odnoszą się również do telewizji.

      Poza rodzicami również wychowawcy powinni być dobrze zorientowania w zakresie oddziaływania gier komputerowych oraz rodzajów gier dostępnych obecnie na rynku. Efekty oddziaływania mediów tworzą problem wychowawczy, w którego rozwiązywaniu należy połączyć wysiłki domu rodzinnego i szkoły. Do działań profilaktycznych podjętych przez szkołę należą: prelekcje dla rodziców, nawiązanie do wyników ankiety przeprowadzonej wśród uczniów, omówienie ankiet na lekcjach wychowawczych w połączeniu z pogadankami na temat wpływu mediów na młodego odbiorcę, promowanie czytelnictwa. W wychowaniu do mass mediów należy zwrócić szczególną uwagę na kształtowanie postaw: krytycznej, selektywności i twórczej aktywności.

OPRACOWAŁA: LIDIA MAJEWSKA

Umieść poniższy link na swojej stronie aby wzmocnić promocję tej jednostki oraz jej pozycjonowanie w wyszukiwarkach internetowych:

X


Zarejestruj się lub zaloguj,
aby mieć pełny dostęp
do serwisu edukacyjnego.




www.szkolnictwo.pl

e-mail: zmiany@szkolnictwo.pl
- największy w Polsce katalog szkół
- ponad 1 mln użytkowników miesięcznie




Nauczycielu! Bezpłatne, interaktywne lekcje i testy oraz prezentacje w PowerPoint`cie --> www.szkolnictwo.pl (w zakładce "Nauka").

Zaloguj się aby mieć dostęp do platformy edukacyjnej




Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie