Jestem nauczycielem wychowania fizycznego. Pracuję w szkole podstawowej od 1991roku. Przeprowadzam wśród uczniów sprawdziany dotyczące sprawności fizycznej. Postanowiłam zamieścić artykuł jakimi narzędziami można posługiwać się- badając sprawność fizyczną dzieci i młodzieży.Metody oceny sprawności fizycznej
Pierwszym miernikiem sprawności fizycznej w Polsce był test J. Mydlarskiego. Normy oparte były na materiale badawczym z 1931 r. Bardzo szybko zdezaktualizowały się wobec zjawiska akceleracji rozwoju.
Po drugiej wojnie światowej opracowano bardziej precyzyjne testy służące kontroli i ocenie sprawności fizycznej. Testowanie sprawności fizycznej może mieć następujące zastosowania :
w stosunkowo krótkim czasie może dostarczyć ważnych informacji , można ocenić i planować podejście i politykę wobec stanu i potrzeb społeczeństwa.
w odniesieniu do pojedynczego osobnika pomiar sprawności może sprzyjać rozwojowi pozytywnej postawy wobec ciała , umożliwiając osiągnięcie samoświadomości na temat jego stanu fizycznego , a tym samym lepszej motywacji do podtrzymywania lub pojmowania jego sprawności.
testy mogą ujawnić indywidualne lub grupowe - ubytki zdrowia dostarczając podstaw do szacowania i stosowania leczniczych środków.
pod katem udziału w sporcie , testy mogą odkrywać słabości w ogólnych lub specyficznych aspektach sprawności i w ten sposób przyczynić się do uniknięcia sportowych urazów , z drugiej strony mogą ujawnić utajone zdolności, które dziecko mogłoby rozwijać.
testy mogą być modyfikowane do badań osób niepełnosprawnych oraz pomagać w rozwijaniu dostosowanych do nich form aktywności fizycznej.
Każdy test powinien spełniać następujące warunki
Obiektywizm -to znaczy wynik danego testu nie może zależeć od osoby przeprowadzającej test : test jest obiektywny wtedy , gdy różne osoby badające uzyskują w danym przypadku identyczny wynik , zakładając , iż pomiędzy badanymi nie zmieni się stan badanego obiektu.
¨ Trafność¨ - określa iż test winien mierzyć¨ to , co w zamierzeniu mierzyć¨ miał , możliwie bez udziału innych komponentów . Spełnienie tego warunku jest bardzo trudne w testowaniu sprawności motorycznej , gdyż w większości przypadków nie da się w nich oddzielić¨ elementów zdolności motorycznych do umiejętności , a więc określić¨ co mierzymy.
¨ Rzetelność¨ - kryterium to informuje “w założeniu o większości błędu pomiaru tzw. O stabilności /powtarzalności” czynników pomiarów dokonywanych przez tę samą osobę w określonych odstępach czasu. Rzetelność¨ informuje więc o tym czy test jest dokładny : jest to bardzo ważne kryterium , bo jeśli próba nie jest rzetelna “wewnętrznie” trudno oczekiwać¨ aby była trafna.
Sposoby oceny sprawności fizycznej można oprzeć na następujących testach
i miernikach :
Test sprawności fizycznej J. Mydlarskiego
Miernik ten obejmował trzy próby :
bieg na 60m. - ze startu niskiego
skok wzwyż z rozbiegu
rzut piłka palantowa 80 g .prawą , lewą ręką /suma wyników/ Wszystkie próby wykonania w sposób ściśle określony a ich punktacja , mająca służyć indywidualnej ocenie sprawności dzieci i młodzieży między 10 a 19 rokiem życia została oparta na nowoczesnych podstawach statystycznych To pierwsze podejście w skali światowej zostało później zapomniane i odrzucone .
Miernik sprawności fizycznej R. Trześniowskiego :
Próby miały charakter lekkoatletyczny
bieg na 40 m.
- ze startu wysokiego dla dzieci w wieku 7,5 - 9,5 lat
- ze startu niskiego dla dzieci i młodzieży w wieku 10,5 - 18,5 lat
skok wzwyż
rzut piłka palantową prawą i lewą ręką /suma wyników/.
Test sprawności motorycznej L. Denisiuka
Test opracowany przez L. Denisiuka był poprzedzony długoletnimi badaniami metodologicznymi popularnymi na terenie Warszawy. Bateria testów Denisiuka posiadała ogromne zalety , gdyż przyjmowała istotę “czystych” cech motorycznych, istniejących niezależnie i mierzonych poprzez odpowiednie próby :szybkość , zwinność , siły , mocy i wytrzymałości.
Test składa się z pięciu prób
bieg - krótki
-30 m. dla dzieci klas I - III
- 40 m. dla dzieci klas IV - V
- 60 m. dla VI - VIII - jako próby szybkości
bieg 20 m. z przewrotem na materac i okrążeniem chorągiewek ustawionych w odległości 5 m. - jako próba zwinności
rzut piłka lekarską z nad głowy w przód - jako próba siły
wyskok dosiężny lub skok w dal z miejsca - jako próba mocy
przysiady z wyrzutem nóg / liczba powtórzeń w ciągu 1 min. dla chłopców i 30 sekund dla dziewcząt / lub biegu na 300 m.- jako próba wytrzymałości :
Test sprawności Z. Chromińskiego
Stosowany obecnie w szkołach / wprowadzany Zarządzeniem Ministra Oświaty i Wychowania z 1985 r. / jest test Z. Chromińskiego.
Obejmuje on trzy próby :
bieg krótki 40 m. ze startu wysokiego dla dzieci od 10 roku życia
rzut piłka lekarską oburącz w tył ponad głową
ciężar piłki
1 kg - dzieci wieku 7- 8 lat
2 kg - 9 lat
3 kg - od 10 lat
bieg wytrzymałościowy
- dla dzieci w wieku 7 - 9 lat za liderem w tempie 7 - 8 min/km
- od 10 lat bieg 600 m. dla dziewcząt
1000 m. dla chłopców
Indeks sprawności fizycznej K. Zuchory
Indeks obejmuje 6 prób. Wykonane mogą być w każdych warunkach. Celem skonstruowania indeksy było umożliwienie każdemu dokonania oceny swej sprawności fizycznej i wytworzenia motywacji do jej podnoszenia.
próba szybkości ruchów - bieg sprinterski w miejscu z równoczesnym klaśnięciem pod uniesioną nogą - miarą jest liczba klaśnięć
próba siły eksplozywnej - skok w dal z miejsca
próba siły względnej - zwis wolny na drążku / jednorącz lub oburącz / miarą jest czas wytrzymania w odpowiedniej pozycji
próba gibkości - głębokość skłonu tułowia w przód
próba wytrzymałości - bieg w tempie 120 kroków na minutę : o wyniku decyduje czas trwania biegu lub długości pokonanego dystansu
próba siły mięśni brzucha - “nożyce” poprzeczne w pozycji leżącej na plecach , wynikiem jest czas wykonania ćwiczenia.
Test Międzynarodowego Komitetu do Spraw Standaryzacji Testów Sprawności Fizycznej
Powstał w 1971 r. Komitet powołany w Tokio w czasie olimpiady opublikował baterię testów złożonych z ośmiu prób :
bieg na 50 m.
skok w dal z miejsca
bieg na dystansie 600 , 800 , 1000 m./ w zależności od wieku i płci /
pomiar siły dłoni za pomocą dynamometru
podciąganie się lub zwis na drążku / w zależności od wieku i płci /
bieg wahadłowy 4 x 10 m.
siady z leżenia tyłem w ciągu 30 sekund
skłon tułowia w przód / z dotknięciem palcami rąk do podłoża
Testy sprawności fizycznej są nadal udoskonalane co świadczy o szerokim ich stosowaniu i zapotrzebowaniu na nie. Wykorzystując je , dokonujemy kształtowania sprawności fizycznej , jego oceny i wdrażania ucznia do ciągłego podnoszenia poziomu sprawności fizycznej.
opracowała : Renata Pasierb | 
