Lekcja o agresji została przeprowadzona w klasie I, w ramach cyklu godzin wychowawczych: „Pracuję nad swym charakterem”. Bezpośrednią przyczyną były wydarzenia w szkole – przejawy prześladowania uczniów klas I w szkole i poza nią.
Lekcja miała 2 zasadnicze cele:
– uświadomienie, jak radzić sobie ze swoją agresją;
– zaznajomienie ze sposobami radzenia sobie w sytuacjach, gdy jesteśmy potencjalną ofiarą agresji.
Czas trwania: 2 godziny
Metody:
– dyskusja, burza mózgów, odgrywanie ról
Przebieg lekcji:
1. Rozmowa nt.: Czym jest agresja?
Wniosek z rozmowy: Agresja to świadoma chęć sprawienia komuś bólu, wyrządzenia szkody, krzywdy psychicznej lub fizycznej.
2. Zapisanie przez uczniów na jednakowych karteczkach sytuacji, w których zetknęli się z agresją osobiście lub ją widzieli – wypowiedź anonimowa.
3. Przypięcie karteczek do tablicy.
4. Odczytanie ich przez prowadzącego.
5. Wspólna próba znalezienia odpowiedzi na pytanie: Dlaczego w danej sytuacji jedni reagują agresją a inni potrafią zapanować nad swoimi emocjami?
Wnioski:
- uczymy się zachowań agresywnych w rodzinie – bicie dzieci, agresja słowna;
- uczymy się od kolegów – agresja wobec słabszych na boisku, w szkole;
- widzimy ją stale w telewizji i kinie;
- uczymy się grając w niektóre gry komputerowe, ze zachowania agresywne przynoszą nam korzyść i są pożądane;
- nie umiemy reagować na niektóre sytuacje w inny sposób – nie umiemy inaczej wyrazić naszych emocji, rozładować napięcia;
- alkohol sprzyja agresji.
6. Rozumienie przyczyn agresji nie oznacza, że ją akceptujemy. Rozumienie jej przyczyn konieczne jest, by zapobiegać agresji.
Poszukajmy sposobów na to, jak radzić sobie z agresją w sobie - burza mózgów (zapisanie na tablicy) Nauczyciel naprowadza, by uczniowie doszli do następujących sposobów:
- uprawianie sportu, aktywność fizyczna;
- zastępowanie agresji innymi działaniami, np. przyglądaniem się grom sportowym - kibicowaniem;
- opowiedzenie komuś o problemie, swojej złości sprawia, że emocje opadają, łatwiej nam zrozumieć co się z nami dzieje;
- powiedzenie sobie: „Jestem zła/zły” często wystarcza by złagodzić napięcie;
- „wykrzyczenie” swojej złości w miejscu, gdzie nikt nie słyszy;
- rozładowanie napięcia na jakimś przedmiocie, np. poduszce, worku treningowym;
- napisanie listu do osoby, która wywołuje w nas negatywne emocje (bez wysyłania), podarcie tego listu.
7. Jak zachowywać się w sytuacjach, gdy sami jesteśmy narażeni na agresję ze strony innych? – dyskusja, wspólne szukanie najlepszych rozwiązań. Wnioski zapisujemy na tablicy i w dzienniczkach – na wolnej stronie.
- strach to coś dobrego, ostrzeżenie, że może stać się coś złego. Tzw. „odwaga” to często oznaka braku wyobraźni lub przeraźliwej obawy przed etykietką tchórza i wyśmianiem przez rówieśników;
- są ludzie, którzy lubią się bić, a my nie musimy godzić się na rolę worka treningowego – mam prawo powiedzieć: „nie będę się z tobą bić, bez względu na to, co sobie o mnie pomyślisz”;
- przewidywanie negatywnych skutków niektórych zachowań i unikanie ich – „dmuchanie na zimne” (np.: nie włóczenie się po nocy, chodzenie oświetloną stroną chodnika, omijanie z daleka podejrzanie wyglądających osób, nie reagowanie na drobne zaczepki);
- unikanie prowokowania agresji u innych, np. swoim strojem, słownictwem;
- właściwe rozpoznanie sytuacji jako groźnej i zareagowanie na jeden ze sposobów:
- unikanie jakiejkolwiek wymiany zdań z osobami pod wpływem alkoholu lub narkotyków;
- unikanie konfrontacji z agresorem twarzą w twarz – przejście na drugą stronę ulicy, na drugi koniec autobusu;
- ucieczka;
- telefon na policję;
- głośne wzywanie pomocy;
- zmiana postawy ofiary – z potulnej, biernej i uległej (wyzwalającej często atak) – na neutralną lub stanowczą, choćby przez wyprostowaną postawę i kontakt wzrokowy. Zmiana pozycji ze stojącej na siedzącą często uspokaja napastnika.
- poinformowanie ustne lub pisemne starszych o przejawach dręczenia.
8. Szukanie odpowiedzi na pytania: Kiedy trzeba walczyć, a kiedy stanowczo nie należy tego robić? Jak rozpoznać sytuację, w której podjęcie walki jest konieczne?
Trzeba walczyć, gdy wyczerpało się inne sposoby, nie możemy uciec, umiemy walczyć, nikt nie może nam pomóc a napastnik zagraża naszemu zdrowiu lub życiu.
Nie należy walczyć, gdy jesteśmy słabi fizycznie, gdy napastników jest wielu.
9. Inscenizowanie scenek wg pomysłu uczniów, pokazujących formy agresji i sposoby radzenia sobie z nią. Uczniowie dzielą się na grupy. Jedna grupa odgrywa sytuację, w której zachowuje się agresywnie (np. wobec nowego ucznia w szkole, na ulicy pod wpływem alkoholu itp. – tematy scenek można zaczerpnąć z karteczek przyczepionych na tablicy. Pozostałe grupy starają się po kolei tak odegrać scenki, by zmniejszyć agresję lub jej uniknąć.
10. Podsumowanie lekcji: Czego się dziś nauczyliście, co sobie uświadomiliście – wnioski wyciągają uczniowie.
na podstawie książek:
E. Sadowska „Lekcje wychowawcze”
H. Hamer „Oswoić nieśmiałość”
opracowała: Agnieszka Wojtasik |
